Саламатсыздарбы, платформанын мучолору, чакан долбоорду ишке ашырып, тамактанууга салым кошкондор.

Органикалык чарба жургузуу боюнча жаны ачылган класстердик баракчага озумдун кубанычым менен болушойун дедим.

Мен 2017-жылдан бери Аксыйнын Кулук-Добо айылында органикалык чарба жургузуп органикалык кайналы остургон 236 био фермер менен иш алып барган координатормун. Менин эмгегимди баалап, Био Сервис уюмунан "Ыраазычылык кат" жиберишиптир.

Мен учун абдан жагымдуу болду.

Мен Био Сервис коомдук фондунун директору Кудайбердиева Гулзадага

жана жалпы жамаатына терен ыраазычылык билдирем. Рахмат!

Аялдар форуму: “Өз алдынча болуу эрдиги”

Бишкек шаарында 2019-жылдын 20-ноябрында “Курак” Аялдар Форуму” коомдук бирикмеси уюштурган “Өз алдынча болуу эрдиги” аттуу конференция болуп өтүп, буга республиканын ар тарабынан келген ишкер айымдар катышышты. Иш-чара Бүткүл дүйнөлүк ишкер айымдардын күнүнө карата белгиленди. Аталган коомдук бирикменин вазыйпасы – Кыргызстандагы жана Борбор Азия өлкөлөрүндөгү аялдардын ишкердүүлүгүн колдоо, аны өнүктүрүү, ошондой эле жеке жана адистик өсүүсү тарабынан көтөрмөлөп, коомдун өнүгүүсүндө алардын негиздүү орду бар экенине дем берип, аялдардын экономикалык жактан көз карандысыз болуусуна, өз алдынча жаңы мүмкүнчүлүктөрдү ача билүүсүнө, ийгиликтерди жаратууларына түрткү кылып жардам көрсөтүү.

Беш жылдан бери өтүп келаткан конференциянын быйылкысы Финляндиянын Тышкы иштер министерствосунун жана БУУнун Өнүгүү Программасынын колдоосу, Кыргыз Республикасынын өкмөтүнүн жигердүү көмөгү менен ишке ашты.

Конференцияда Кыргызстандын, Өзбекстандын, Казакстандын, Тажикстандын ийгиликтүү айым-ишкерлери чыгып сүйлөп, аялдар ишкердүүлүгүнүн глобалдык жана регионалдык тренди, о.э. жашыл экономика боюнча талкуусу жүрдү. Конференциянын программасындагы көрүнүктүү учурдун бири – аялдардын жана жаштардын ичинен чыккан ишкерлердин менторствосу боюнча БУУӨПтүн программасынын жыйынтыгын чыгаруусу болду.

Ишкер айымдардын чоң иш-чарасына ар тараптан келип катышкандардын ичинде Аксы районунун “Бозбу-Ата  айылдык товардык сервистик кооперативинин” координатор-менеджери Жылдыз Айткулова да бар. Кайналыны  био-органикалык жол менен өндүргөн Жылдыз Айткулова өзүнүн иши тууралуу  төмөнкүлөрдү айтып берди:

“Аксы районундагы беш айыл 2017-жылдан бери GIZ Германия кызматташтыкты өнүктүрүү эл аралык уюму аркылуу Аксы кайналысын Евробиримдиктин 2008-жылдагы регламентине ылайык органикалык жол менен өстүрүп, Эл аралык сертификатка ээ болгонбуз. Ошону менен бирге эле, биз  органикалык өндүрүштүн Натурленд стандарты боюнча да иштейбиз. Биздин Аксы районунда 5 айыл: Күлүк-Дөбө, Боспиек, Жерге-Тал, Кара-Төбө, Согот айылдарында 790 биофермер, 60 биожамаат бар жана 255 гектар жерге органикалык кайналы өндүргөн аянты бар. Биз GIZ эл аралык кызматташтык уюмунун жардамы менен жаны бышкан кайналыны Бишкектеги “Сан Планет органик” уюмуна сатабыз, ал эми ал уюм Германиядагы “Эгесан” фирмасына өткөрөт. Кайналыны өстүрүүдө биз био-органикалык жолдор менен багып остуруп, убагы менен бутап, дарылап карап турабыз. 

Озумдун ишимде болсо бир кичи цех ачып иштетсем, ал жерден варенье, джемдерди көбөйтүп чыгарсам деп изденип, бирок ага акча каражатым жетпей жүргөн. Анан, алты ай мурун “Био Сервис” коомдук фонду тарабынан Раимкулова Бүажар эже “Курак” форумун сунуштап, силердей жаңы ишкерлерге көмөгүн тийгизет деп айтты. Сунушун четке какпай кабыл алып, ошону менен “Курак” форумуна кошулуп калдым. Мен бул үчүн абдан ыраазымын. Бизге “Курак” форуму мөмө-жемишти кайрадан иштетүү боюнча адис Зайырбек Төрөбековду ментор (насаатчы) катары  бекитип беришип, ал бизге өтө чоң жардамдарын көрсөттү. Негизи, биздин цех эч кандай талаптарга жооп бербеген цех экен. Долбоордун негизинде Төрөбеков баардык ой-сунуштарын айтып, ошондон кийин биз үч фазалуу электр кубатын киргизип, андан кийин канализацияны да коштурдук.

Ал эми БУУ Онуктуруу Программасы аркылуу болсо биз жогорку деңгээлдеги семинарларга, тренингдерге катышып, өзүбүздүн жана коңшу мамлекеттердин күчтүү ишкер айымдары менен жолугуп, алардан жакшы тажрыйбаларды ала алдык. Семинарлар жана тренингдер буга чейин биз билбеген жаңы билимдерди ачып берип, ишкер катары кадамыбыздын бекемделүүсүнө күч жана ишеним берди.

Алты айдан бери мен өтө чоң нерсеге жетишпесем дагы, цехти био-органикага ылайыктап оңдоп-түзөө иштерин жүргүздүм. Алган билимимдин, башкалардан көрүп-билген тажрыйбалардын негизинде мындан ары цехибиздин ишин кеңейтип, ишсиз отурган айымдарды иш менен камсыздап, чоң ийгиликтерге жетишсем деген максатым бар”.

Алынган булагы: "Баян" журналына берилген интервью

Азаматсын Жылдыз, ийгиликтерди каалайм!

Өзбекстандан Кыргыз өлкөсүнө ууланган азыктар келгени аныкталды .

2019-жылдын башынан бери Өзбекстан Республикасынан Евразия экономикалык биримдигинин фитосанитардык карантиндик талаптарына жооп бербеген 356 факт катталган. Анын ичинде 10 жолу фитосанитардык талаптары бузулган продукциялар келген. Бул тууралуу Айыл чарба министрлигинен билдиришти. Акыркы жолу Өзбекстандан ууланган анар келгендиги аныкталган. Аталган товар Өзбекстандын фитосанитардык көзөмөлүнүн сертификаты менен келген. Оштогу лабороториянын текшерүүсүнөн өткөндө “Grapholitha molesta Busck” вирусу менен ууланганы билинген. Аталган факт катталгандан кийин Өзбекстандан келген 35,25 тонна башка товарлар да “Достук” бекетинен өткөрүлгөн жок. Фитосанитардык карантиндик текшерүүдөн өткөндө 35,25 тонна азыктан (курма, бий алма ж.б.) жараксыз фитосанитардык сертификат жана кутусунда маркировкасы жок экендиги такталган. ЕАЭБдин талаптарына жана Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык, карантиндик товарлардын Өзбекстандан Кыргызстанга киргизилишине тыюу салынышы мүмкүн. Айыл чарба, тамак аш өнөр жайы жана мелиорация министрлигинин Өсүмдүктөрдүн карантини департаменти тарабынан Өзбекстандын Өсүмдүктөрдүн карантини департаментине өсүмдүк азыктарына убактылуу чектөө киргизилип жаткандыгы жөнүндө кат жөнөтүлдү.

Алынган булагы: https://www.super.kg/mobile/kabar/news/287041/

Мурда ширин даана анар деп сырткы кабыгы бозурагын тандап жечи элек. Ал эми сырткы кабыгы кочкул кызыл анардын даамы ачуу болот эле.

Азыр кочкул кызыл тустуу анарды алсаныз даны ширин, ичиндеги болукчолору да кызыл болуп боелуп турат.

Базарда отумдуулугу жакшы болушу учун анарды кызыл боек менен боеп жатышат.

Бул ден соолукка зыянын берет. 

Достук бажы бекетинен мындай ууланган момо-жемиштерди откорбону менен ар кандай контрабандалык жол менен откон товарлар ички базарда сатылып жатат.

Абайлагыла!  Ууланган ден соолукту эч ким кайтарып бербейт.

Аксыдагы органикалык кайналы ондургон "Бозбу Ата Био"  кооперативинин башчысы Жуманазарова Салтанат Бишкекте өткөн Климаттын өзгөрүшү: жеке сектор үчүн тоскоолдуктар жана мүмкүнчүлүктөр деген темада өткөрүлгөн жолугушууга жана Чимкентте өткөн Орто Азия Соода форумуна катышып келишти.

Откондо Ноокендик бир таанышым анардын быйыл тушуму укмуш болду бирок арзан болуп актаган жок деди эле. Корсо озбекстандан келип базарды басып кеткен турбайбы?

Ар ким оз жерин мактайт дегендей, мен да органикалык кайналынын артыкчылыктары, дарылык касиеттери менен болушойун дедим.

Кургатылган кайналыны аксылыктар ар ким оз дараметине жараша кутулап, сунуштап жатабыз.

Кургатылган кайналыны Германияга жиберип аккредитацияланган лабораториядан текшеруудон откорулгондо  бардык корсоткучтору жакшы чыккан.

Мен бугун бул платформага Буажар аркылуу катталдым.

Озум жонундо айтсам: Сузак районунан болом, кесибим мугалим. Бадыран, помидорду уйдун текчелерине остуруу хоббим.

Жыл сайын кеч куздо кичине карапаларга топурак даярдап, урук салып коем.

Буга чейин ар турдуу урук эгип кордум жыйынтыгы анча жакшы болгон жок, ошондуктан быйыл голландиянын уругун септим.

Момолору анча чонойбой калганы эмнеден?

Азыркы кундо гулдоп, момо туйуп жатат кантип  туура азыктандырсам болот? 

Бадыранды момо байлап жатканда  табигый жер семирткичтер менен азыктандыруу керек. Бул учун 1 л ыссык сууга 100 гр жыгачтын кулун аралаштырып, 2 сутка тундуруп коесун.

Эсте алуу керек: Кошумча азыктандыруудан мурун сугарып алуу керек. Жыгачтын кулундо хлор жок, кальций, фосфор заттары бар.  

Бадырандын момосу чонойбой калганы отургузулган идиштеги азык заттардын жетишсиздигинен болот. Жакшы топурак аралашмасынын даярдоого байланыштуу болот.

• Компост 40%.
• Торф 30%.
• курдуу топурак 20%.
• Жыгач таарындысы 10%. 

Бугун 28.11.2019-жылы GIZ уюмунун колдоосу менен  Соода онор-жай палатасынын кызматкерлерине "Органикалык чарба жургузуу " боюнча "Био Сервис" коомдук фондунун жетекчиси Кудайбердиева Гулзада тарабынан тренинг отуп жатат.

Максаты: Соода онор жай палатасы ондуруучулор жана кайра иштетуучулор менен иштоодо органикалык талаптарды, стандарттарды билуу, сапатты камсыз кылуунун талаптарын сактоодо боюнча иш алып барууда адистердин билимдерин терендетуу.

Кыргызстанда "Органика" жонундо мыйзам кабыл алынса, республикалык денгээлдеги уюмдар, кайра иштетуучулор да ушул багытка бурулуп онугууго жол ачылмак.

Саламатсыздарбы, платформанын  мучолору!

Аксыда органикалык кайналыны остуруудо бир топ аракеттер, жылыштар болуп жатат, бирок койгойлор да жок эмес. Быйыл кайналынын тушуму аз болгондуктан момосу чон чон болду. Аны кургатуу да коптогон мээнетти талап кылат.

Мен Аксыдагы Кулук-Добо айылынан болом, 2017-жылдан бери органикалык чарба жургузом. 1,10 га кайналы багым бар.

Кайналы Аксынын табериги десем да болот.

Кайналыгы кеч кузго чейин момодогу канты толук калыптангандан кийин терип алса кургатууда выход коп болот. 2,2-2,5 кг дан 1 кг как аласын. Кобу эрте терип сатсам жакшы пайда тушот дейт да терип кургатууга салып коет, натыйжада кайналынын жемиши кургаганда жука болуп соогуно жабышып калат, выход аз тушот. Кайналынын дагы бир жакшы жери тергенден кийин жаны боюнча жакшы сакталат. Кургантуунун да озунчо сырлары бар. Мен кургаткан кайналы кагына кардарлар дайыма табылат, себеби азыктын сапаты негизги корсоткуч болот.

Мен откондо органикалык кайналыдан ар турдуу кыямдарды, компот, балдар учун ар турдуу шириндиктерди жасоочу чакан цехти ишке киргизгени жатам дедим эле.  Бул иштерде насаатчы Торобеков Заирбек тарабынан кеп кенештерин берип азыркы кундо цехти даярдоо иштерин жургузуп жатам.

Бугун 29-ноябрда Бишкекте министерствонун окулдоруно,каржы министрлиги, стандарт уюмунун окулдоруно "Органикалык чарба жургузуу, органикалык стандарттар" боюнча "Био Сервис" коомдук фондунун жетекчиси Кудайбердиева Гулзада тренинг откоруп жатат.

Кыргызстанда органикалык чарба жургузууну жайылтуу идеясы 2010-жылдан башталып жер-жерлерде, облустардын борборлорунда кызыккан адистерге сабак отуп келгенбиз, бирок быйылкы жыл озгочороок болуп республикалык денгээлдеги министрликтерде иштегендердин кызыгуусу башталганы, республикабызда агрардык саясатта озгоруулор журо тургандыгынан кабар берип жатат.                                                                        Гулзада, берген билимин угуучуларга жугуп, органикалык чарба жургузгон фермерлерге коп колдоолор болсун!

КАРЫН САЛАТЫ   

ДАЯРДОО ЖОЛУ:

1. Алгач карынды жууп-тазалап алабыз. Анан ага кайнак сууну жаба куюп жыдытып, бычактын мизи менен аппак болгуча кырып тазалайбыз. Андан соң карынды сууга бышырып, муздаганда чарчы кылып туурайбыз.

2. Сабиз, сарымсакты аарчып, сүргүчтөн өткөрүп, татымалдарды кошуп кадимки корей салатын даярдап алабыз. Аягында буга тууралган карынды кошуп аралаштырып, даамына келгенче 2-3 саатка муздак жерге коюп коёбуз.

КЕРЕКТЕЛҮҮЧҮ АЗЫКТАР:

Койдун же уйдун карыны – 500 грамм

Сабиз – 500 грамм

Сарымсак – 4-5 тиш

Кумшекер – 1 аш кашык

Уксус – 2 чай кашык

Соя соусу – 3 аш кашык

Өсүмдүк майы – 4-6 аш кашык

Корей салаттарына кошулчу татымал, татымына жараша туз, кызыл мурч

Алма.

Биз күндө жеп жүргөн алма организмди тазалоочу эң мыкты азыктардын бири. Алма өзүнүн курамындагы клетчаткалардын жана пектиндин жардамы менен организмдеги керексиз заттар менен токсиндерди айдап чыгат. Ал адамдын табитин жакшыртып, ашказан суюктугунун бөлүнүп чыгышын камсыз кылуу менен бирге жалпы тамак сиңирүү ишин жөнгө салат. Ичтин катып калуусунан сактайт. Ошондой эле алма ич өткөк, сасык тумоонун "А" вирусун козгоочу бактерияларды өлтүрөт. Алманы кабыгын аарчыбай туруп пайдалануу эң натыйжалуу. Андан тышкары ширесин сыгып же сүргүчтөн өткөрүп буламык кылып пайдалансаңыз да болот.

Капуста.

Капуста адамдын организминен оор металлдарды жана токсиндерди айдап чыгарат. Мындан сырткары, органикалык кислоталарга бай келип тамак сиңирүүнү жакшыртат. Ошондой эле бул жемиште эң сейрек кездешүүчү U витамини бар. Бул витаминдин коркунучтуу химиялык заттарды зыянсыздандырып, витаминдерди синтездештирип, жарааттарды айыктыруучу касиети күчтүү. Чийки же бышырып жесе да капустанын бул касиети ошол бойдон сакталат.

Сарымсак

Бир эле тишче сарымсакта 400дөн ашык пайдалуу элементтер камтылган.

Алар кандагы начар холестериндердин көлөмүн азайтып, кан тамырларды тазалап, ракты пайда кылуучу клеткаларды өлтүрөт. Ич өткөктүн, кургак учуктун таякчаларын жана ашказандын жараатын пайда кылуучу хеликобактерди жок кылат. Сарымсакты мүмкүн болушунча чийки кезинде майдаланган түрдө колдонгон жакшы.

Кызыл кызылча

Бизде коп өскөн жашылчалардын бири - кызыл кызылча. Ал организмди тазалоочу жашылчаларга кирет. Биринчиден, ал курамына клетчатка, фосфор, жез, С витамини сыяктуу көптөгөн органикалык кислоталарды камтыйт. А мунун баары тамак сиңирүүчү жана ашказандагы "чиринди" бактерияларды жок кылуучу касиетке ээ. Экинчиден, анын курамында боорду токсиндерден тазалоочу зат бар. Үчүнчүдөн, кызыл кызылчанын курамында жаңы клеткаларды пайда кылуучу фолий кислотасы жана чачтын, тырмактын, теринин абалын жакшыртуучу микроэлементтер бар. Ошондуктан кызылча организмди жашартуучу касиетке ээ. Кызыл кызылчанын мындай артыкчылыктарын билип, уй булонун тамактануусунда борщко, салатка кошуп, болбосо шире түрүндө колдонсо болот.

БИР КУНДУК НОРМАЛДУУ АЗЫКТАНУУНУН ОЛЧОМУ!

Адам ар дайым өзүн бир калыпта алып жүрүшү жана оорубашы үчүн эрежелерди туура сактап, ашыкча тамактанбоосу керек. Бардык тамак-аштын өзүнүн бир күндүк өлчөмү бар. Адам бир күндө канча грамм калория керектеши керектиги тууралуу макала төмөндө.

Эркектер: 19-30 жашка чейинкилери сутка ичинде 2400 калория керектейт, ал эми 31-50 жашка чейинкилер 2200 калория, 51 жаштан өйдө курактагылар 2000 калориядан ашпоосу зарыл. Ар дайым кыймылда жүргөндөр: 19-30 жаштагылардыкы 3000 калория, 31-50 жашка чейинкилер 2800-3000 чейин, ал эми 51 жаштан өткөн курактагылардыкы 2800-2400 калорияны түзөт.

Аялдар 19-25 жашка чейинки курактагылар 2000 болсо, 26-50 жашка чейинкилер 1800, ал эми 51 жаштан өтүп калгандар 1600 калория керектеши керек. Ар дайым кыймылда жүргөндөр: 19-30 жашка чейинки курактагылар 2400 болсо, 31-60 жашка чейинкилер 2200, ал эми 51 жаштан өтүп калгандар 2000 калория керектеши керек. Ал эми бат толуп кете тургандар же толук айымдарга көрсөтүлгөн калориядан кичине азыраак калорияны жеш керек. 

Курамына белок, углевод жана майды камтыган азыктар жана аларды сутка ичинде канча кабыл алуу керектиги тууралуу өлчөмү

Белоктор: Эт 50 грамм Балык 70 грамм Канаттуу 50 грамм Жумуртка 40 грамм Сүт азыктары 450 грамм, сыр 20 грамм

Белок: Эреже боюнча адамдын организми кабыл алган калориянын 10-15 % белок түзөт. Адам салмагы канча болсо бир күндө ошончо грамм белок кабыл алуусу керек. Мисалы, бир килограмм салмакта бир грамм белок болушу шарт.

Майлар (майларды аралаштырып кабыл алуу керек. 1-күнү балык майы болсо, 2-күнү жаңгак майы) Балыктын майы 15-20 грамм Жаңгак майы 6 жаңгак Оливка майы 1,5 же 2 аш кашык Өсүмдүк майы1,5 же 2 аш кашык

Май: Май организмде зат алмашууну жакшыртуучу функцияларды аткаруу менен бирге бир топ кызматтарды аткаргандыктан адам майга ар дайым муктаж. Окумуштуулар ден соолукка пайдалуу майлар деп балыктын, оливканын, жаңгактын жана сүт азыктарынын майларын эсептешет. Андыктан адам кабыл алган калориянын 25-30 пайызын майлар түзүшү керек.

Углеводдор Жашылчалар 300 грамм, 2-3 помидор Жемиштер 360 грамм, 2-3 алма Дан эгиндери 330 грамм же 3 кесим нан, Картошка 265 грамм, Бал 100 грамм

Адам бир күндө канча белок, углевод жана май керектеши керек?

Углевод: Адамдын денесиндеги функция углевод жетишпегенде өз ишин аткара албай калат. Углеводду дан эгиндеринен, жашылча жана өсүмдүктөрдүн курамынан кезиктирүүгө болот. Бир суткада адам кабыл алган тамактануунун 60 пайызын углевод түзүшү керек. Диетологдор тарабынан сутка ичинде сунушталган нормалар:

Белок 15-20 %,

Май 30 %: 20 % өсүмдүк майы, 10 % жаныбарлардын майы болушу шарт

Углевод 50-60 % Калорияны кайсы убакта кабыл алуу керек?

Сууну эртеден кечке ичүүгө болот.

Майларды күнүнө бир ирет 14дон 18 ге чейин кабыл алуу керек.

Эт азыктарын саат 11ден 14кө чейин кабыл алуу шарт Сүт азыктарын 14төн 17ге чейин жесе жакшы.  Жемиштерди саат 17ден баштап 19га чейин жесе болот. Жашылчаларды кечинде 19-23төр ортосунда жеген ылайыктуу.

Бала эмизген аялга тыюу салынган азыктар

Кызыл чай же кофе белоктун организмде жашоо мөөнөтүн азайтат.

Шоколад, бал, жер жаңгак, какао, ачык кызыл түстөгү жашылчалар, ванилиндер аллергия чакыруучу мүнөзгө ээ.

Бадыраң, коон, туздалган капусталар ичеги-карында көбүкчөлөрдү пайда кылып ымыркайдын ичин оорутушу ыктымал.

Алмурут, курма, анарды өлчөмүнөн ашыкча колдонуу ич катууну пайда кылуусу ыктымал.

Алкоголь ичимдиктеринин баарын ичүүгө болбойт. Анткени сүт менен түздөн-түз баланын канына барып кошулуп, натыйжада эрте жашында балаңызды алкоголдук көз карандылыкка айлантып алуу коркунучу бар.

Газдалган суусундуктар ичти көптүрүп, түйүлтүп оорутушу ыктымал. Андыктан балаңыздын саламаттыгына доо кетирүүнү каалабасаңыз, боюңузда барда да газдалган суусундуктарды ичпоо керек.

Боёлгон жана консерванттуу азыктар баладагы рак клеткаларын ойготуусу мүмкүн. Маринаддар, кукси өңдүү тез татымдар, ачуу жана туздалган соустар, ышталган эттерди эмчек эмизүү учурунда таптакыр тамак-аш рационуңузга кошпой эле койгон оң.

Цитрус өсүмдүктөрү ананас, авокадо, киви жана апельсин, мандариндер ичеги-карындын иштешин начарлатып, ашказанда зарнанын пайда болушун шарттайт.

Курма рак ооруларынын бардык түрүнө даба

Курма – жылуулукту сүйүүчү өсүмдүк. Ошондуктан, ал Евразиянын, Американын жана Австралиянын көп өлкөлөрүндө кеңири таралган.

Курманын бери дегенде эле 500дөн ашуун түрү бар деп айтылат. А биздин жерде болсо анын эки: ачыркантуучу кавказдык жана таттуу шоколад аттуу түрү кенен тараган. Бышып турган курма албетте, жумшак, ачык бышкан сары түстүү жана тунук болот. Тарыхта курманын мекени катары Кытайдын борбордук жана түндүк райондору айтылып жүрөт. Алар бул жемишти биздин заманга чейинки мезгилде эле өстүрүп жүрүшкөн болсо, курма Европага сегизинчи, ал эми биз тарапка он тогузунчу кылымда алынып келинген экен.

Курманын пайдалуулугу

Курамы А витаминине бай болгон үчүн курма рак ооруларынын бардык түрүнө даба гана болот. Ошон үчүн аны ушул дарттан жабыркагандар көбүрөөк жегени жакшы. Буга кошумча А витамининин көрүүнү жакшыртып, терини жылмакай жана жагымдуу кылаары бышык. Ал эми андагы С жана Р витаминдери кан тамырларды бекемдеп, алардын морттугун жокко чыгарат, иммунитетти көтөрөт. Курманын маңызы ашказан-ичеги тутумундагы бактерияларды өлтүрүүгө эгедер. А йод болсо богок безинин оорусу – зоб менен күрөшөөрү жалпыга белгилүү. Ошол эле маалда бул жемиш жүрөк-кан тамыр ооруларынын алдын алып, аз кандуулукка дары болот жана тиштердин бүйлөлөрүнүн канай берүүсүн токтотот.

Ден соолукта

Аз кандуулукту жоюу үчүн күнүнө 2 жолу курманын үй шартында жаңы сыгылган ширесинен 50-100 млден ичсеңиз болот.

Жөтөлдү айыктырууда да жакшы каражат. Ал үчүн бир даана бышкан курманын ширеси менен жылуу суунун аралашмасына тамакты чайкап туруу зарыл.

Аталган жемиштин курамы йодго бай болгон үчүн бир күндө 2 даана курма жеген адам зоб менен оорубайт.

Чылымды көп чеккен адам күн сайын бирден курма жеп турса, анын өпкө рагына чалдыгуу коркунучу жоголот. Бул жемиште бета-каротиндин көп болушу менен түшүндүрүлот.

                Кара зире

1. Кара зиренин жанчылган уругун балга
аралаштырып колдонуу аркылуу өттөгү
жана бөйрөктөгү ташты эритүүгө болот.
2. Кара зире ишке болгон
жөндөмдүүлүктү жана жашоо тонусун
жогорулатат.
3. Карындагы жана ашказандагы мите
курттарды өлтүрөт.
4. Суук тийгенде жана ревматизм
оорусуна чалдыкканда, кара зиренин
маңызынан башка компресс жасаса
болот.
5. Какырык чыгып жаткан мезгилде
кара зирени лимондун ширесине
аралаштырып кабыл алуу зарыл (ага
бир аз бал же даамына жараша шекер
кошуп алса да болот).
6. Кара зиренин түтүнү чиркейлерди ж.
б. курт-кумурскаларды кубалайт.
7. Кара зирени жаңыдан пайда болуп
келаткан меңге басса, аны орду-түбү
менен жок кылат. Ошондой эле, ал
канды да тазалайт.
8. Ала оорусуна чалдыккандар дагы
кара зиренин пастасына уксус кошуп,
ооруган жерине басса болот.
9. Теринин абалы начарлаганда, кара
зирени майга кошуп үзгүлтүксүз
колдонуу зарыл.
10. Кара зирени колдонуу жиликтин
чучугу иштелип чыгышын жана
иммундук системанын жашоо үчүн
маанилүү болгон клеткаларынын
иштелип чыгуусун жөнгө салат. Муну
Түштүк Калифорниядагы Рак-иммундук-
биологиялык лабораториянын
изилдөөчүлөрү расмий түрдө
далилдешкен.
11. Кара зире рак шишигин дарылоочу
жана алдын алуучу идеалдуу өсүмдүк
болуп эсептелет. Бул жөнүндө катталган
фактылар да бар.
12. Кара зирени колдонуу кандагы
канттын деңгээлин эң сонун
төмөндөтөт.
13. Рак оорусуна кабылгандар күн сайын
таң ата электе ачкарын кара зиренин
бир орточо башынын ширесин ичип
турушу зарыл. Бул бир айга созулушу
керек. Дал ушул ыкма менен рак
оорусун дарылоого болот.
14. Тамагынан рак болгондор күн сайын
кара зиренин майын балга
аралаштырып ичип турушу керек.
15. Ичөткөк болуп, чычкактаган кезде,
ошондой эле, заара чыгарууга
байланышкан ооруларга дабаа болчу
каражат катары колдонулат.
16. Кара зиренин майы - жылан
чакканда, ууланууга каршы эң сонун
каражат.
17. Лимфа түйүндөрүнө жакшы таасир
этип, анын азайышына өбөлгө түзөт.
18. Чачтын өсүшүн калыбына келтирип,
агарып кетишине каршы да колдонулат.
19. Кара зиренин данын эненин сүтүнө
салып бир саат тыныктырып туруп,
андан соң гепатиттен жабыркаган
адамга жыттатса, эң сонун дарылык
таасирин тийгизет. Себеби, мындай
учурда боордун жана өттүн түтүктөрүнүн
жолдору ачылат.
20. Көздүн көрүүсүн жакшыртуу үчүн,
кара зирени майдалап, ирис майына
аралаштырып жыттоо зарыл.
21. Тери ооруларын, ириңдүү котурду,
ала ооруларын дарылоодо, уксус менен
кошо таңылат.
22. Кара зирени катуу шишикке каршы
колдонууга да болот.
23. Анусту кара зире майы менен
майлап, мите курттардан арылууга
болот.
24. Түнкүсүн уксуска чыланып, андан
соң жанчылган кара зирени өнөкөт баш
ооруну айыктырууда жана нерв
оорусунан улам шал болгондо жыттаса
болот.
25. Кара зирени тамырлардын толуп
калуусун дарылоодо да колдонуп
жүрүшөт.
26. Бал менен аралаштырылган кара
зире бөйрөктүн таш жана заара чыкчу
жолундагы таштарды жок кылууга
жардам берет.
27. Суук тийгизип алганда мурунга
тамчылатуучу каражат катары колдонуу
үчүн, кара зирени төмөнкүчө даярдап
алууга болот: адегенде аны тегерете
отко кактап бышырып алат да, кайра
аны майдалайт, анан ага бир аз май
кошуп, мурундун ар бир таноосуна 3-4
жолудан тамчылатат.
28. Кара зирени жылыткыч компресс
катары чекеге коюп таңса да болот.
29. Бул өсүмдүктүн көңүлдү
тынчтандыруучу касиети бар, нерв
системасына жакшы таасирин тийгизет.
30. Кан айланууну жакшыртып, беттин
түсүн оңойт (бул максатта аны
таңсаарда ичип туруу зарыл).
31. Кара зире майы тамыр ооруларын,
анын ичинен унутчаактыкты жана баш
мээнин тамырын дарылоодо күчтүү
таасир берет.
32. Бөйрөктөгү жана табарсыктагы
ташты майдалап, сыртка бөлүп чыгарат.
33. Бала эмизген аялдын сүтүн
толуктайт.
34. Ичтеги мите курттарды сыртка
айдап чыгат.
35. Майды денеге сүртсө, сөөлдү
кетирет.
36. Сасык тумоону, жөтөлдү,
демиккенди, сарыкты, тукумсуздукту
дарылайт. Кара зире майынын булардан
башка дагы көптөгөн касиеттери бар.
Кара зирени жана анын майын колдонуу
боюнча жалпы сунуштар
Кара зирени колдонуу организмди
чыңдоо үчүн өтө пайдалуу. Ошондуктан,
анын майын же уругун күн сайын 1 чай
кашыктан ичип туруу сунушталат. Кара
зиренин майын апельсиндин ширеси же
йогурт менен аралаштырып алса, даамы
жакшыра түшөт. Аны сырттан компресс
кылуу же сүртүү үчүн да колдонуу
маанилүү экенин унутпоо керек. Кара
зиренин 1 чай кашыгын жарым стакан
суу жана 1 аш кашык бал менен
аралаштырып, таңкы тамактанууга 15
мүнөт калганда жана кечки
тамактанууга 15 мүнөт калганда ичүү
кажет. Колдонор алдында аны
жакшылап чайкап алуу зарыл. Балдарга
жогоруда айтылгандардын жарымын
гана берүү керек. Кээде аны ичкен
адамдын өнөкөт оорулары козголушу
мүмкүн. Бул - кадыресе эле көрүнүш,
андан чочулабаш керек. Кара зире -
иммунитетти көтөрүүчү өсүмдүк
болгондуктан, бул учурда организм
толугу менен дарыланып бүтө элек

ооруларга каршы иш жүргүзө баштайт.
Организмди чыңдоо үчүн,
тамактангандан кийин, 1 чай кашык
кара зире колдонууга болот. Бир
суткада андан ашык өлчөмдө колдонбоо
зарыл. Көптөр ʺкара зиренин уругу
баалуубу же майы баалуубуʺ деген
суроону беришет. Экөөсү тең пайдалуу,
бирок, майынын таасири күчтүүрөөк.
Ошондой болсо дагы, кара зиренин
майы кымбатыраак тургандыктан, элдин
көбү анын уругун колдонушат.

Чычырканак чайы

Чычырканак – бул көлөмдүү витаминдердин запасына ээ баалуу дарылык өсүмдүк. Анда пайдалуу С витамини цитрус өсүмдүктөрүнө салыштырмалуу 2 эсе көп жана Е витаминин буудай майына салыштырмалуу 2 эсе көп. Чычырканакта андан башка дагы витаминдер, ошондой эле антиоксиданттар жана теринин чың жана жаш болушуна жардам берген жарым каныктырылган май кислоталары бар, сезгенүүгө каршы күчтүү таасир этет. Чычырканак жана балдан жасалган чай – бул эң мыкты антидепрессант.

Курамы:

-150 г чычырканак,

-2 аш. к. кара чай,

-2 аш. к. бал,

-500 мл суу.

Даярдоо:

Чычырканактын мөмөсүн кылдаттык менен чайкап, 2/3 бөлүгүн кашык менен эзиңиз. Чайнекке чычырканак пюресин, калган мөмөнү жана кара чайды салыңыз. Үстүнө кайнак суу куюп, аны 10-15 мүнөткө дем алуусу үчүн ороп коюңуз. Даяр чайды чыныларга торду тосуп куюңуз, үстүнө бал кошуңуз. Бул суусундукту кара чай кошпостон дагы даярдоого болот.

                                           Органикалык алма менен тамекини оной таштаныз

Күнүнө орточо көлөмдөгү 20 алма жеп, аны 2-3- күн кайталаса тамекини оңой таштоого болот экен. Анткени тамеки чеккенден кийин ичегилерде сиңирилип калган никотинди алмадагы органикалык кислоталар жок кылат. Бирок, ошол эле убакта эч кандай тамак-аш жебеш керек. Адатка айланган мындай зыяндуу көрүнүштөн арылуу темирдей эркти талап кылат

Чечевица бул ото пайдалуу болуп саналат табыйгый протейин минералдык затка бай жана соокко абдан пайдалуу C  витамини , темир , кальций , A, B12, D ж.б бар.

                                             Турк чечевица шорпосу кантип жасалат

                                                     1 баш пияз

                                                     2 2 стакан кызыл чечевица

                                                     3 10 стакан муздак суу

                                                     4 1 картошка

                                                     5 туз

                                                     6 мята

                                                    7 калемпир

                                                    8 сабиз

  Пиязды,чечевицаны, картошканы сабизди муздак сууга кошуп кайнатып кайнап калганда блендер менен аралаштырып анан сары майды ээритип устуно мята кошуп соус кылып шорпого кошуп коесуз мындай шорпо чилдеде абдан пайдалуу жана салмак тыштаганга жардам берет.

Жаңгактын түрлөрү

Жаңгактын курамындагы майлуу кычкыл заттар, темир жана фосфорлор мээнин торчосун азыктандырышат. Мээге ашыкча күч келгенде ага каршы тоскоолдук жарата алышат. Ошондуктан, күнүнө жок дегенде бир даана жаңгак жеп коюу сунушталат. Ошондой эле озубуздун токойлорубуздагы жангактар эн пайдалуу 

Сулу акшагы

Биз коп колдонбосокта  сулу абдан пайдалуу курамында В группасындагы витаминдер бар. Алар башкы нерв системасынын жакшы иштешине түрткү берип ден соолукка ото чон пайда. Кан айланууну жакшытат. Органимди зыяндуу заттардан тазалайт. Эртең менен сулу акшагынан быламык жасап жеңиз.

                                                                                     Көк чай

Невролог дарыгерлеринын айтымдарында, көк чай эң коркунучтуу ооруларга кирген Паркинсон илдетине каршы эн жакшы продукт

Ал эми, голландиялык дарыгерлер күнүнө 3 чай чыны көк чай ичүү инсульттун алдын аларын аныктап чыгышкан ошондой эле ашыкча салмак менен курошот 

Боор- бул адам баласынын организмине тамак- аш аркылуу кирген зыяндуу жана пайдалуу заттарды өз- өзүнчө бөлүп фильтр сыяктуу кызмат кылат. Андыктан боор өтө маанилүү органдардын бири жана ага талапка ылайык туура кам көрө билүү зарыл. Андыктан боор үчүн пайдалуу азыктардын түрүн билип алып, аны күнүмдүк кабыл алган тамак- ашыңызга кошуп пайдаланыңыз.

Деңиз капустасы
Деңиз капустасынан жасалган салаттын 5 пайыздык курамын альгинаттар түзөт. Ал, организмдеги зыяндуу заттарды ээритүүгө түрткү берет. Кандагы холестреиндин деңгээлин төмөндөтөт жана калкан бездеринин иштешин жакшыртат. Анткени деңиз капустасынын курамы йодго бай келет.

Майсыздандырылган сүт азыктары

Йогурт, кефир жана ряженка боор үчүн эң эле пайдалуу сүтазыктары болуп эсептелет. Алар организмдеги токсиндерди айдап чыгат жана ичегилердеги микрофлордун жакшцы иштешине шарт түзүп берет.

Зайтун майы

Зайтун майы боорго 100 пайыз пайдалуу келет. Курамындагы антиоксидант, Е витамини таксиндерден арылтып, организмди зыяндуу заттардан эң жакшы коргойт. Андыктан салатка майонез эмес зайтун майын кошуп пайдаланыңыз. Мындан сырткары зыгыр майы дагы өтө пайдалуу.

Белоктун булагы болуп, майсыз эт азыктары, балык жана жумуртка кирет.

Боор үчүн пайдалуу жашылча жемиштер

Болгар калемпири, ашкабак жана кызыл- саргылтым түстөгү бардык жашылча- жер- жемиштер пайдалуу келет. Айрыкча оор тамактанып алууда бул жемиштердин жардамыф тийет. Мындан сырткары, пияз, төө буурчак, брокколи, базилик менен петрушканын да пайдасы чоң.

Кургатылган жер- жемиштерден ичинен боор үчүн курага өтө пайдалуу.

Ал эми авакадо организмдеги токсиндер менен күрөшөт.

Жаңы даярдалган ширелердин арасынан алма, ашкабак жана кызылча ширелери пайдалуу.

Боор үчүн пайдалуу витаминдер:
1. А витамини. Ал кызыл жана саргылтым жашылчаларда бар.
2. Липевой кислота. Сүт азыктарында, шпинат, майсыз уй этинде бар.
3. Е витамини. Дан азыктарынан жасалган ботколордо, балык жана зайтун майында бар.
Боор үчүн пайдалуу чөп чайлар:
1- расторопша
2- чанка пьедра ("камнеломка")
3- чистотел
4- цикорий
5- одуванчик
6- жалпыз

https://ok.ru/group/53354527785062/topic/66932706213990

ТАЭСА долбоорунун туура тамактануу боюнча  тренинги 2чи жолу Тепке айылында  болуп отту жакшы керектуу  маалыматтардарды ала алдык.  Жердин курдуулугун жогорулатуу аркылуу молтушум алып,дасторконду жашылчаларга толтуралы деп талкуулап фокус тобунун мучолору коптогон кызуу талкууларды жургузуп тарадык

Тамак-аш коопсуздугу сактоо

70% чоочун заттар адамдын организмине тамак-аш аркылуу келет. Азыктарга бул чоочун заттардын кошулушу:

- айлана-чойро  аркылуу

- техникалык жабдуулар, идиштер, кутулоо аркылуу келет.

Ондурушто техникалык нормалардын бузулушунан же берилген тоюттарга кошулган  уруксат берилбеген кошумчалардан, азыктарды экинчи жолу термикалык иштетуудон да келип чыгат.  

Бул чоочун заттар адамдын организмине тушкондо  зат алмашууну бузат, ткандарда топтолот, адамда ар кандай ооруларды чакырат.

Организмге тийгизген тескери таасирлери: организмди уулайт (отравление), чел кабыктагы суюктукту сезгендирет, аллергияны чакырат.

Канцерогендуу  (зыяндуу шишикти остурот)

Мутагендуу (генетикалык озгоруулор) 

Тератогендуу (туйулдуктун осуусун бузат)

Гигиеналык кормативдер боюнча томонку заттардын топторунан турат:

- Коркунучтуу ксенобиотиктер.

- Дары препараттары, антибиотиктер  

-  Радионуклиддер

- Майлардын бузулуп кычкылданышы

- осумдуктордун жана малдардан келип чыккан уулуу аралашмалар  

Тамаш-аш коопсуздугу  СанПиН де корсотулгон гигиеналык-санитардык нормалар  сакталышы керек..

Уулуу элементтер (оор металдар, мышьяк) тамак-аштардын бардык топторунда  болушу мумкун, алардын тийгизген таасири:

а) Калай- ферменттердин иштешин токтотот, клеткага кальцийдин  келишине тоскоолдук келтирет, шал болуу, жаш балдар учун коркунучтуу.

 б) Сымап- ферменттердин иштешин токтотот, зат алмашууну бузат.

в) Кадмий- ферменттердин иштешин токтотот, нерв системасына, опкого, бойрокко зыянын берет.

 г) Жез- аз кандуулукту чакырат, опкону чалдыктырат, осууну токтотот.

 д) Цинк- жетишсиздигинен осуу жайлайт, нормадан жогору болсо ууланууга алып барат.

 е) Мышьяк- абдан зыяндуу элемент, 30мг – олтурот.

Пестициддер- айыл чарба эгиндерин микробиологиялык илдеттерден, зыянкечтерден, мите курттардан  сактоодо колдонулган химиялык заттар. Атап айтканда  гексохлорциклогексан, ДДТ.

Ондуруштук этаптарда санитардык гигиеналык талаптардын бузулушунан , ташууда , сактоодо тамак-аштар микроорганизмдерге жагымдуу шарт тузулгондо  булганышы мумкун. Микробдук бузулуулардын белгилери – чируу, ачып кетуу, кок басуу. Бул белгилерге маани бербегенден адамда бузулган тамак-аштан уулануу болот.

Азыктардагы ар кандай бактериялар- сактоо процессиндеги нормалардын бузулушунан келип чыгат.  Шарттуу-патогендик микроорганизмдер- териде, ичеги-карында, дем алуу органдарында болот.  Нормалдуу шартта алар ууландырбайт, экинчи жолу иштетуудо зыянын тийгизет.

Патогендуу  микроорганизмдердин коркунучтуулугу алар уулуу заттарды болуп чыгаруу менен олумго алып келет  (ботулизм, сальмонела)

.

Негизин ашкабак адамдын козуно абдан пайдалуу себеби курамында бето- каратин бар. Организмге пайдалуу болгон А витамини бар рактан сактайт

Эгер сиз картайбайын десениз кара орук жешиниз керек андагы антиоксидант картайуунун алдын алат жана С витамин озуно камтыйт

Адам денесинен холестеринди чыгарууну кааласа алмурут жакшы жардам берет жана ууланганда колдонсо ото жакшы натыйжа берет тамак синирууну жакшыртат.

Майонез - универсалдуу жана популярдуу тамак-аш кошулмасы

Майонезсиз бир дагы майрамдык дасторкон болбойт. Ошол эле убакта анын пайдасы жана зыяны тууралуу  коп талаш-тартыштар бар. Майонездин зыяндуулугу сиз анын кайсы түрүн колдонгондугуңуздан көз каранды. Майонез калориясы төмөн жана калориясы жогору болуп бөлүнөт. Майонездин бул түрүнө өсүмдүк майынын ордуна желатин, эмульгатор жана коюулатуучу химиялык каражаттар кошулат. Натыйжада, калориясы төмөн майонез алынат, анткен менен зыяндуу. Ал эми калориясы жогору майонездерге ар кандай химиялык зыяндуу кошулмалар аралашпаганы менен ал семиртүүгө жөндөмдүү. Андыктан, организмге майонездин зыяны тийбесин десеңиз, аны өз колуңуз менен жасаңыз!

Үй шартында майонез жасоо.

2 даана жумуртканын сарысын агынан бөлүп алып, ага жарым кашык горчица, чай кашыктын учунда туз, ушунча эле өлчөмдө кумшекер кошуп чалуу керек.

Бир нече мүнөт тынымсыз чалгандан кийин аралашма бирдей массага айланат.

Ошондо аралаштырууну токтотпогон калыбында 1 стакан оливка майын же семичке майын чууртуп куюу керек. Май куйгандан кийин да жакшылап чалып аралаштырылат.

Акырында 1 чоң кашык лимон ширесин кошуп, дагы чалуу керек.

Бир нече мүнөттөн кийин майонез даяр болот.

Сактоо эрежеси:

Майонезди 6-10 градус температурада капкагы бекем жабылган айнек идиште 1 ай сактоого болот. Бирок аны канчалык эрте иштетсе, ошончолук баалуулукка ээ болот. Көпкө туруп калган майонез бузулбаганы менен анын пайдалуу касиеттери азаят.

«Мумкунчулук терезеси» деген эмне? Бул мумкунчулукту ким берет?

Бала бойго бүткөндөн тарта төрөлгөндөн кийинки 2 жашка чейинки жашоо мезгили адамдын жашоосунда абдан маанилүү болуп саналат. Анткени бул куракта үзгүлтүксүз өсүп өрчүү жүрөт. Баланын жашоосундагы бул куракты адистер “мүмкүнчүлүк терезеси” деп аташат, анткени анын ден соолугу жана келечектеги өнүгүүсү үчүн бекем пайдубал куруу мүмкүнчүлүгү бар.

Мүмкүнчүлүк терезеси абдан кичине, болгону 1000 күн (кош бойлуулук мезгилиндеги 270 күн + 730 күн баланын жашоосундагы биринчи 2 жыл). Дал ушуга байланыштуу ушул мезгил ичинде баланы бардык зарыл нерселер, жашоо үчүн маанилүү болгон тамак-аш заттары ( белок, май жана углеводдор), витамин жана минералдар менен камсыздоо зарыл. Баланы баалуу өнүгүүсү үчүн тамак-аштан тышкары камкордук жана сүйүүнү билдирүү маанилүү.

Аялдардын кош бойлуу учурундагы тамактануусунун маанилүүлүгү: оптималдуу тамактануу кош бойлуулуктан дени сак өтүү мүмкүнчүлүгүн жогорулатат. Кош бойлуу аялдар мүмкүн болушунча түрдүүлөп тамактанууга тийиш.

Акыл эси жетишсиз балалуу болуу уй булого  бактысыздыкты алып келет, ошондуктан бул учурга маани беруу менен аял туркундоштуруп тамактануусу керек, ал эми ата тарабынан эне менен балага камкордук коруп, бардык тараптан камсыздандырышы керек.

Кош бойлуунун тамактануусу

Кош бойлуу аялдын ден соолугу жана түйүлдүктүн нормалдуу өөрчүшү үчүн туура тамактануу өтө маанилүү. Боюнда бар аял үчүн жасалган тамак аш болумдуу, даамдуу, жакшы жасалуусу керек. Тамактын курамында керектүү көлөмдө белок, май, углевод, минералдуу туздар, витаминдер болууга тийиш. Бир өңчөй тамак ичкенде боюнда бар аял ар кандай ооруларга чалдыгышы, ал эми андан физиологиялык жана акыл-эс жактан жакшы жетилбей калган балдар төрөлүшү мүмкүн.

– Боюнда бар маалда болжол менен 7-11 кг салмак кошулуп, кан айлануу 20%га өсөт. Кош бойлуулуктун биринчи жарымында кадимкидей эле диетаны сактоо керек. Күнүнө 4-5 маал аз-аздан ичүү туура. Ал эми кош бойлуулуктун экинчи жарымында белокко муктаждык күчөйт.

– Уй, кой, куш эттерин бир гана сууга же бууга бышырып жеш керек.

– Сүт азыктарын болушунча кенен колдонуу керек.

– Кош бойлуулуктун экинчи жарымында кондитердик азыктарды, бал, кыямды аз колдонуу керек.

– Суюк тамак менен тузду абайлап колдонуу туура.

– Бир күндүк суу 2-2,5 литрден ашык-кем болбошу туура.

– Жер-жемиштер менен жашылча-жемиштерди жаңы түрдө кенен колдоно берүү керек. – Кош бойлуу үчүн эң маанилүү витаминдер – А, В1, В2, С, Д, РР, Е

-Боюнда бар аялдар жаңы жашылча-жемиштер жетишсиз жаз жана кыш мезгилдеринде поливитаминдерди кабыл алуусу зарыл.

ЭМНЕ ҮЧҮН ҮШҮКЧӨӨЛМҮН?

Жылуу бөлмөдө деле үшүп, кат-кат күпчүйүп кийинип, ал тургай төшөккө оронуп-чулганып алгандар бар. Андайлардын колу-буту жыландай муздак болуп, түндө жылыткычтарды кайтарып укташат. Башкалар үчүн калыптагыдай болуп эсептелген температурада алардын үшүй берүүсүнүн себептерин чечмелейбиз.

Аз кандуулук Эгер адам анемиядан жабыркаса же гемоглобиндин өлчөмү төмөндөп кетсе үшүй баштайт. Анткени кандын айланышы жайлап, организмди кычкылтек жана керектүү азык-заттар менен жабдуу процесси бузулат. Мындай болгондо организм жылынуусу үчүн аргасыз кан тамырларды кеӊейтип, кандын айланышын батыраак жүргүзөт. Кан менен кошо жылуулук берүү күчөп, адамдагы жылуулук запасы жоголот да, адам үшүкчөөл болуп чыга келет. Эмне кылуу керек? Гемоглобиндин запасын толтуруу үчүн доктурга кеӊешке кайрылып, курамында темири көп азыктарды көбүрөөк жеш керек. Аларга эт, боор, бөйрөк, акшактар (гречка, күрүч, акталган арпа), кургатылган жемиштер, жумуртка, алма, сыр, капуста жана укроп кирет.

ВИТАМИНДЕРДИН ЖЕТИШСИЗДИГИ A жана E витаминдери боордун тамак-ашты сиӊирүүсүндө, жылуулуктун иштелип чыгуусунда чоӊ роль ойнойт. Эгер алар тартыш болсо, демек, жылуулук аз иштелет да, адам үшүйт. Эмне кылуу керек? Аталган витаминдер уйдун боору, жумуртка,быштак, балык, сүт, шпинат, сабиз, петрушка, сүт, өнгөн буудай, өсүмдүк майында бар. Андыктан азыкка буларды көп колдонуу сунушталат. АШЫКЧА СЕМИЗДИК Кээ бирлер толук адамдар дайыма ысып жүрүшсө керек деп ойлошот. Тескерисинче, алар үшүкчөөл келишет. Себеби ашыкча семиргенде май катмарлары кан тамырларды кысып, кандын жүрүшүн жайлатат. Андыктан организм өзү жылынышы үчүн кан тамырларды кеӊейтип, канды батыраак жүргүзө баштайт. Кан менен кошо жылуулук берүү жогорулап, адамдагы жылуулук запасы жоголуп, адам үшүкчөөлгө айланат. Эмне кылуу керек? Диетологго кайрылып, фитнеске же машыгуу залына барып, арыктоо үчүн аракет жасоо зарыл.

ТОЛУК КАНДУУ ТАМАКТАНБОО Тоӊуп жүрүүнүн дагы бир себеби – организмде калориянын жетишпестиги. Аз өлчөмдө, толук кандуу эмес тамактангандардын организминде жылынуу үчүн энергия өтө аз. Көбүнчө арык жана аз кыймылдаган адамдардын дене табы төмөн болот. Эмне кылуу керек? Жумушу жеӊилдер 1 суткада жалпы суммасы 2800 калорийди, оор жумуштагылар (мисалы, шахтёр, механизатор) 3700 калорийдин тегерегин түзө турган витаминдүү тамак-ашты кабыл алуусу кажет. 3 маал толук, ал эми 2 маал жеӊил шам-шум этүү талап кылынат. КАНТ ДИАБЕТИ Аталган оору жаралганда организмдеги зат алмашуу бузулуп, нерв жана жүрөк-кан тамыр системинде да маселелер пайда болот. Өзгөчө кол-буттун учтарындагы нервдер жакшы иштебегендиктен бөлмө жылуу болсо да адам үшүй берет. Эмне кылуу керек? Эндокринологго убак-убагы менен көрүнүп, дарыланып, врач сунуштаган гана тамак-ашты жеш керек.

КАН БАСЫМДЫН ТӨМӨНДҮГҮ Гипотонияда (кан басымдын төмөндүгү) организмдин кан менен жабдылышы бузулуп, адам дайыма үшүп жүрө баштайт. Өзгөчө кан менен жылуулук кол менен буттун учуна жетишерлик деӊгээлде жетпей калгандыктан адам кабат-кабат байпак кийип, колун коюнуна катып жүрөт. "Көгөрүп үшүгөн" деген сөз анык ушуларга таандык. Эмне кылуу керек? Дарыгерге жазылып, текшерилүү менен витаминдердин курсун алуу зарыл. Ошондой эле оор эмес кара жумуш жасоо, эртеӊ менен чуркоо, таза абада сейилдөө, жашылча-жемишке, кышкысын кактарга жана жаӊгактарга басым жасоо зарыл. Кан басымды көтөрүү үчүн калориялуу тамактануу керек экендиги да эсте болуусу оӊ.

КАЛКАН СЫМАЛ БЕЗДИН ООРУСУ Калкан сымал без кичинекей экенине карабастан организмде энергиянын запасын туура бөлүштүрүүдө башкы орунга ээ. Эгер ошол безде оору, мисалы, гипотиреоз жаралса (йоддун жетишсиздигинен келип чыккан богок) без жарым күчү менен иштеп калат да, денеде зат алмашуу бузулуп, адам үшүкчөөл тартат. Өзгөчө буту дайыма муздайт. Эмне кылуу керек? Эндокринологго көрүнүп, дарылануу кажет. Ошондой эле курамында йод бар азыктар – курма, деӊиз капустасы, креветка, балык (өзгөчө сом, хек, сельд, горбуша, минтай, окунь, треска, камбала, лосось), жүзүм, кызылча, сүт азыктары дасторкондо болушу шарт.

Мандариндин кабыгын жууп кургатып койгула.
Бир мандариндин кабыгын 200 гр сууга салып акырын кайнатып , сүзүп муздатып бир күндө бир нече жолу бөлүп бөлүп ичкиле. Кандын курамындагы канттын ( сахардын ) деңгээлин түшүрөт. Көп ичсенер зыяны жок.
Глюкометр менен сахарды өлчөп туруу керек. Норма болсо ичиштин кереги жок.

Мандаринге ит мурунду кошуп кайнатып , ичсенер гепатитке, панкреатитке жакшы болот.

(Ташбү Жамиловна)

Чычырканактын пайдасы жана колдонуу ыкмалары

Чычырканак витаминдерге жана микроэлементтерге бай күзгү мөмө. Анда 3,5% кант, ошондой эле С, В1, В2, фолий кычкылы, РР, К, Р жана Е, каротин, темир, бор, марганец сыяктуу пайдалуу элементтер бар.

Чычырканак жүрөк-кан тамыр ооруларын дарылоодо кеңири колдонулат. Адистердин айтымдарында, аны ар дайым жеп жүрсөңүз - инфаркт жана инсульт ооруларынын алдын алууну шарттайт. Анткени, чычырканактагы С витамини жүрөк булчуңдарын бекемдөөдө кызмат кылат. Эгерде күнүнө 50-100 граммдан чычырканак жесеңиз, организмиңиздин С витаминине болгон бир суткалык муктаждыгын канааттандырган болосуз.

Пайдасы жана аны колдонуу ыкмалары:

1) Муун ооруларында жана ревматизмде чычырканактын жалбырагынын маңызын же чайын пайдалануу зарыл. Маңыз мындай жасалат: 1 чоң кашык майдаланган кургак жалбыракты 1 стакан сууга 10 мүнөт кайнатуу керек. Жарым стакандан күнүнө 2 жолудан ичилет.

2) Иммундук системаны бекемдөөдө таасирдүү каражат.

3) Аялдардын жана эркектердин тукумсуздугун дарылоодо да бул жемиш оң натыйжа берет.

4) Курамында темир көп болгондуктан, аз кандуулукта жана алсыроодо жардамга келет.

5) Чычырканактын жалбырагынан демделген чай оозулду дарылоодо натыйжалуу каражат болуп эсептелинет.

6) Ашказан рагын дарылоодо күнүнө 3 жолу 1 чоң кашыктан чычырканак жеп туруу жакшы жыйынтык берет.

7) Чычырканак майы да абдан пайдалуу. Ал ашказан жарасын, гастритти айыктырууда кеңири колдонулат. Бул оорулардан жабыр тарткан адамдар тамактанууга 15-20 мүнөт калганда 1 чай кашыктан кабыл алып туруулары зарыл. Бир айдын ичинде күнүнө 3-4 жолудан бузбай ичкенде жакшы жагына өзгөрүү болгонун байкоого болот.

8) Теринин сырткы жарасын (ириңи жок) же күйүктү айыктырууда жаранын үстүнө чычырканак майын сыйпап, бинт менен таңып, аны күн сайын жаңылап байлап туруу зарыл. Ашказан жарасында 1 чай кашыктан күнүнө 2-3 жолу ичүү зарыл. Бүйлөлөрдүн сезгенүү оорусунда, пародонтоздо кебезди чычырканак майына чылап, ооруган жерге 10-15 мүнөт коюу керек. Бир-эки жуманын ичинде бул процедураны күнүнө 1-2 жолудан кайталоо керек.

9) Баланын иммунитетин көтөрүү үчүн бир айлыгынан баштап берүүгө болот. Алгач оозуна бир тамчыдан тамчылатып баштап, бара-бара көбөйтүп отуруу керек.

10) Чычырканактын майы косметологияда да кеңири колдонулат. Мисалы, аны кургак териге колдонушат. Бет терисине арналган кремге бир нече тамчы чычырканак майын аралаштырып, бул аралашманы бетке сыйпоо теринин ашыкча кургактыгынан арылтат. Сына берген тырмакты катырууда да бул май жардамга келет. Ал үчүн майды тырмакка сүртүп, ошол эле учурда ичип туруу зарыл. Косметологдор чачты жуудан эки саат мурун баштын терисине чычырканактын майын сүртүүнү сунушташат. Муну менен чач бекем болуп, мындан сырткары жалтырап, кундуздай көрктүү болуп көрүнөт. Ал эми чач түшүүдө чычырканактын мөмөсүн көбүрөөк жеш керек же бутагынын маңызына чачты жуу керек. Жуугандан кийин чачка майын сүртүү сунуш кылынат. Мындан тышкары, курамындагы Е витамининин эсебинен аялдардын сулуулугуна, жаш көрүнүүсүнө таасирин тийгизет. Cепкилди, тактарды кетирип, бетти агартат. Күнгө күйгөн терини кайра тез калыбына келтирет. Чычырканак майын үй шартында жасап алсаңыз болот 1) Чычырканактын ширесин сыгып, ачык жерге коюп коёсуз. Бир суткадан кийин ширенин эң үстүңкү катмарында май пайда болот. Аны чогултуп аласыз. 1 кг чычырканактан болжол менен 80 г май алынат. 2) Чычырканактын ширесин сыгып аласыз. Кабыгы менен сөөгүнүн калдыгын майдалап, үстүнө 60°Сге чейин ысытылган өсүмдүк майын куясыз. Бир сутка тыныктырып, андан соң суюк бөлүгүн - майын тундуруп аласыз.

Маанилүү эскертүү: Ашказан алдындагы без, боор, өт, панкреатит оорулары менен ооругандар, аллергияга жакын адамдар, ашказанында кычкылдуулук жогору болгон адамдар чычырканакты колдонууга болбойт. Ошондой эле чычырканакты дары каражаты катары колдонуу алдында дарыгер менен кеңешүү туура болот.

Интернет булактарынан алынды

оа негизинен Ашкабак боорду да тазалайт деп уктум эле сууга бышырып алып жеш керек. Ашкабактын данеги да абдан пайдалуу

Кыргыз улуттук суусундугу бозону жасоо жана пайдасы

Бозону дандардан, мисалы, таруу, буудай, жүгөрү, арпадан салса болот.

КЕРЕКТЕЛҮҮЧҮ АЗЫКТАР:
25 литр бозо үчүн 3 килограмм таруу, 3 килограмм жүгөрү шак, 1 литр ачыткы (мурунку бозодон), 200 грамм угут, 150 грамм ун, 1 аш кашык тоң май, керектөөгө жараша суу.

1-КАДАМ – ШАКТЫ АЧЫТУУ

Алгач бош чакага таруу салынып жуулат.

Жуулган тарууга жүгөрү шак кошулуп, үстүнө 200 грамм ачыткы куюлат.

Булардын үстүнө кол күйбөгүдөй кайнаган сууну куюп, аралаштыруу кажет. Башкача айтканда, шак боткодой болуп чыланат. Эми чаканын капкагын жаап, шакты эртең мененкиге чейин ачытууга коёсуз. Бөлмө муздагыраак болсо, үстүн жылуулап жабууну унутпаңыз.

2-КАДАМ – ШАКТЫ КАЙНАТУУ
Эртең менен газга чоң кастрюлду асып, ысытып алган соң ичине тоң май салынат. Ал эригенде унду салып, кызарта кууруп алуу керек.

Анан үстүнө 1 литрдей кайнак суу куюлуп, толук бир кайнатылат. Кайнаган соң 24-25 литр суу куюлат. Суу шар кайнаганда ачытылган шакты кошуп, түбүнө тартып кетпөө үчүн тынбай аралаштыруу керек.  Шак боркулдап кайнап чыккандан кийин отту жайлатып, 1,5 сааттай кайнатуу зарыл. Анан оттон алып, муздатылат. Даяр болгон шактын үстүнө угутту салып, 800 граммдай ачыткы куюп, аралаштырылат. Үстү жабылып, кайра түнү менен ачытууга коюлат.

3-КАДАМ – БОЗОНУ СҮЗҮҮ

Эртеси эртең менен буркулдап ачыган бозо сүзүлөт. Сүзгөнгө капрон баштык жана 3 идиш керектелет (бозо сүзүүгө, сүзгөндө чыккан топту салып турууга жана бозону актоо үчүн кайнатылган жылуу суусу бар идиш).
Шак четинен сузулуп, баштыкка салынып, кол менен мыжылып, сүзүлө баштайт.

Бозо жакшы акпай баштаганда баштыкты ичинде жылуу суусу бар идишке салып, дагы мыжыкса бозо дагы чыга түшөт. Бул бозону актоо делет. Баштыкта калган топ өзүнчө идишке салынат. Иш ушул калыпта уланып, бозо сүзүлүп бүтөт.
Бозо даяр. Акырында бозо акталган суудан бозонун үстүнө куюп, суюлтуп алса болот.

УГУТТУ ӨНДҮРҮҮ
Угут – өндүрүлгөн дандан (арпа, буудай, таруу ж.б.) даярдалган ачыткы. Белгилүү өлчөмдөгү дан баштыкка салынып, ага жылуу суу себилип, жылуу жерге думбаланып коюлат. Дан көөп, өнүп чыга баштаганда жаргылчакка же эт майдалагычка тартылат да, анан кургатылып, сакталат.

КАНДЫ КӨБӨЙТӨТ
Кыргыз улуттук гематология илим изилдөө институтунда бозонун пайдалуу сапаттары изилденген. Анда бозонун курамында белок, май, көмүртек, микроэлементтер, витаминдер бар экендиги аныкталган. Бозо ичтейди ачып, тамакты жакшы сиңирип, кандагы гемоглобинди көбөйтөт. Андыктан аз кандуулукту дарылоодо бозо мыкты суусундук. Ашказан менен ичегини жакшы иштетип, чарчоону жазып, адамдын жалпы абалын жакшыртат.

                                                        Ата-Мекендик өндуруш бал 

                        Кургатылган жемиштер менен бал аралашмасы ден соолук үчүн өтө пайдалуу.

«БАЛ MIX» маркасы менен жаңы өндүрүлгөн бул прадуктунун курамы төмөнкүдөй:

1. «БАЛ» - бул баардык ооруларга шыпаа

1. «ӨРҮК» сулуулукту сактап, терини жашартып, чачтын түбүн бекемдейт. Жүрөк булчуңдарын бекемдеп, чарчоону тез жазат

3.«ГРЕК ЖАҢГАГЫ» жаңгактын курамында май, белок, йод, калий, магний, темир, күкүрт, жез, кобальт, цинк жана башка витаминдер: В, В6, В2, А, С, К бар. Иммунитетти көтөрүп, мээнин иштөөсүн күчөйтөт.Эркектердин бел кубатын бекемдейт.

4.«ЖЕР ЖАҢГАК» Нерв болуп баштаганда курулган жер жаңгак сизди сөзсүз тынчтандырат.

5.«МЕЙИЗ» мейиз калийге, темирге, магнийге, В1, В2, В5 витаминдерине бай. Демек, мейиз иммунитетти бекемдейт, уйкусуздуктан, жаман маанайдан арылтат жана аз кандуулуктун алдын алат

1. «ӨРҮК жана АШКАБАКТЫН ДАНЕГИ» ден соолукка пайдалуу жактарын айта берсек толтура. Цистит, өнөкөт сарык жана бөйрөк ооруларынын алдын алган бирден-бир жалгыз азык.

7.«КАРА ӨРҮК же СЛИВА» ичеги карындын иштөөсүн жакшыртат. Тамак сиңирүү ферменттерин активдештирип, ич катуу жана өтүүнүн алдын алат

8.«АНЖИР» мөмөсүндө 70% га жакын кант болот. Анжир жүрөк-кан тамыр ооруларында, аз кандуулукта абдан керек.

Көк алма - темирдин булагы

Кызыл жана толук бышкан алмаларда көк алмаларга салыштырмалуу витаминдер абдан аз. Себеби кызыл алмалар химиялык реакциялардан кийин кызарып, күндүн нурлары аларды кызарганга муктаж кылат. Темирдин булагы болгон – көк алмалар ден соолукка абдан пайдалуу.

Алмалар

Негизинен баардык эле алмалар пайдалуу. Алардын курамы пайдалуу заттарга: витаминдерге, микроэлементтерге, С, В1, В2, Р, Е, марганец жана калийге бай.

Ошондой эле организмдеги кан айланууну жакшыртат жана темирди оңой өздөштүрөт. Мындан сырткары алмада клетчаткалар, пектиндер көп жана боор, бөйрөктүн иштешин жакшыратат. Ошондуктан аны жегенден кийин көпкө чейин ачка болбой жүрө берсең болот. Алма жаштыкты сактап калганга да жөндөмдүү. Кандагы холестеринди азайтат

Көк алманын айырмасы

Баардык эле алмалар ден соолукка пайдалуу, болгону көк алмаларда баардык алмалардан айырмаланып витаминдер абдан көп. Ал эми көк алманын сөөктөрү адамды бир суткалык йод менен камсыз кылат.

Иммунитетти чыңдайт

Алманын курамындагы хлорофилл кандагы эритроциттердин иштеп чыгышын жөнгө салат, иммунитетти чыңдайт.

Ачууңузду баса албасаңыз көк алма жеңиз. Көк алма ар кандай жинденүү, кыйналуу, маанай чөгүүдөн алыстатат.

Дагы бир жолу чайды туура ичуу жонундо

Чайды демдоо жолун билуу ашыкча болбойт. Чайнекти 2-3 жолу кайнаган суу менен чайкап, ага 1 чай кашык кургак чайдан салып устуно кайнаган суу куюлат. Чай толук кандуу демделиши учун 5-7 мунот тыныктырылып коюлат.

Эгер чайдын xамечи тубуно толугу менен чогуп калса анын дем жеп бутту десе болот. Демделген чайды ысытпайт, кайнатпайт жана кийинки куну чамесине чай кошуп демдебейт. Чайды фарфор же фаянс чайнектерге демделет.  Чайды метал чайнекке демдесе чайдын жытын  даамын жоготот.

Ыссык чай зыян.
Чайды ыссык ичууго болбойт. Анткени ыссык чай кекиртекке зыян. Узак убакыт ыссык чай ичуу ички органдарды илдетке учуратат. Температурасы 62 градустан жогору чай аш казанды бузат.  Чайдың температурасы 56 градустан ашпоого тийиш.Чайга сууну узак кайнаткан жакшы. Болбосо чайдын фенолу, эфирдик компоненттери қычкылданат, чай тунуктугунан, даамынын сапаты менен жытынан айрылат. Чайды бирнече ирет қайнатып ичууго  болбойт. .

Қандай кезде чай ичпейт?
1. Ач қарынга муздак чай ичпейт, себеби ал өт менен ашказанга зыян. Кундолук жашоодо жаны жана ыссык чай  дене бойду сергитип, конулду жайлайт. Муздак чай буткул денени чыйрыктырат.
2. Тамактануунун алдында чай ичпейт.Анткени чай шилекейди қычқылдандырып, анын даамын  сезууну қыйындатат. Мындай жагдайда  аш синируу қызматынын протеинди сиңируу убактысы азайып кетет.
3. Тамақтангандан сон артынан эле чай ичпеген жакшы. Эгер чай ичкиниз келсе жарым саат кутуу керек. Анткени чай құрамындагы танин, протеин менен темирдиң қатқылдануу даам синимдуулугун төмондотот.

4.Дарыны чай менен ичпейт. Себеби чай қурамындағы заттар ажыраганда пайда болгон таниндин иаасиринен дары синимдуулугу төмондойт. «Чай дарыны бузат», — дейт эзелки қытай ойчулдары.

Ашкабак кошулган нан.

Түсү сары тартып, борпойгон, жыты укмуштуудай буркураган нан болот экен.

Жасап көрүңүздөр.

Кадимки эле нандын камырына

кыргычтан өткөрүлгөн чийки ашкабакты кошуп ийлеп, нан жасайсыз.

Табийгый кир самындын пайдалуу жактары

Кир самындын кир кетиргенден да башка өзгөчөлүктөрү көп. Эгерде ким үй тиричилигинде кир самынды көп пайдаланса, туптуура кылат! Анткени, кир самын табигый жана экологиялык жактан таза материалдардан жасалат да, аллергияга каршы касиетке ээ жана адамдын организмине эч коркунучу жок.

Мына ушул кир самындын кирди кетиргенден тышкары да өтө көп касиеттери бар. Кир самындагы пайыздык сандар эмнени билдирет? 72%, 70%, 65% — бул майлуу кислотанын курамынын пайызы. Андагы сандар канчалык чоң болсо, самындын кир кетирүүчү сапаты ошончолук жогору болот.

Кандай түстөгү кир самын сапаттуу болот? Кир самындын курамы натрий тузунан жана өсүмдүктөрдөн, жаныбарлардан алынган майлуу кислотадан турат. Ага эч кандай боёктор, консерванттар кошулбайт. Бирок, айрым өндүрүүчүлөр жагымдуу жыт берүүчү жана сырткы көрүнүшүн жакшыртуучу кошулмаларды кошуп салышат. Андыктан, эң жакшы жана пайдалуу кир самын болуп күрөң түстүү самын эсептелинет.

(Мелис Кочконов)

Саламатсыздарбы МААН платформасынын катышуучулары. Мен Шамырканова Зайна Чон-Тогузбай айылында активист болуп иш алып барам. Биз 2016-жылдан бери  "Ысык-Кол Органика "  кооперативинин мучосубуз . ПГАЭ долборуна катышып жатабыз. Бизде фокус групада 20 адам бар.

Зайна эжеке,

Кш келиниз! Сиздердин фокус группанар эмне иштерди жасап жатасыздар же чакан долбоолорунар жонундо баяндап коюнузчу

Сиздер маалымат таратууда кайыл ыкмаларды колдонуп жатасыздар,

уй-булоодо ким туркундоштурууго жооптуу деп ойлойсуз?,

Канча аял ,канча эркек киши бар группаныздарда?

Мен Айдарова Айгул Липенка айылындагы айылдык кызмат корсотучу болуп иш алпарам
Органикалык чарба жургузуу боюнча кластер тузулгон фокс-группанын 20 мучосу бар . Анын ичинен 4 эркек , 16 аял, 4-35 жашка чейин . 2014 жылдан бери Оз уйбулобуздун Ден соолугу учун таза продукция менее камсыз кылуу максатында органикалык чарба жургузууп келетабыз.
Эми ушул эле групповые мучолору болуп ондурулгон органикалык таза продукцияларды озубуздун уйбулобузду камсыздап Жана айылындагы жашоочуларынада сатып иш алып баралы Деген Максат койуп жатабфыз . Жашылча остурудо органикалык Жер семирткичтерди , гумус колдонобуз.

Унутчаак болбош учун -балга пияз кошуп атайын дары жасашат.Пияздын ширесин сыгып бир стакан пияздын ширесин бир стакан балга аралаштырып банкага куят.Устун капрон жапкыч менен бекитуу керек,андан сон муздаткычка салынат.Тамактын алдында кунуго 3 жолу бир аш кашыктан эки ай ичуу керек.Ар бир эки жумада ортодон эки жума эс алынат.Андан тышкары эртен мененкисин кунуго бир чай кашыктай бал жеп турса да унутчаактыкка чон жардам берет.

Ото кызыктуу материалдар.биз турмушта пайдаланып ден соолуктарыбыздын чын болушуна комоктошолу деп айрыкча жаштарды чакырып кетем.Бул платформа абдан пайдалуу, кызыктуу да экен.

Мыктыбек абдан жакшы маалыматтарын бар экен ушунун барын бириктирген файл барбы болсо маган жонотуп койо аласынбы отунуч.сенин атындан Ыссык-Кол кабарларына берип койойун.

Менин почтам ooaik@mail.ru

Ошол биз байкабаган, биз маани бербеген өрүктүн абдан көп дарылык касиети бар экен.

Өрүк адамдын жумушка болгон жөндөмдүүлүгүн жогорулатат. Курамындагы витаминдер менен микро элементтер аз кандуулукту жана калцийге болгон жетишсиздикти жок кылат. Тамак сиңирүүнү жөндөйт. Ашказанды жана боордун жана өттүн иштеши жакшырат. Организмдеги шлактарды чыгарат. Өрүктө калий витамини бар. Калий жүрөк кан тамырлары үчүн табылгыс азык. Ошон үчүн өрүктү как түрүндө жесе да болот. Компот, варенье жасаса болот. Кырк жаштан ашкан аялзатын организминде эстороген азаят. Эстороген азайганда көнүлү эч нерсеге чаппай маанайы чөгөт. Адам күнүгө беш алтыдан өрүк жеп турса ошол жок болгон эсторогендин ордун басат.

Чындыгында, өрүктүн адамдын ден соолугуна пайдасы зор. Бул жемиш сулуулукту сактап, терини жашартып, чачтын түбүн бекемдейт. Кан айлануусу начар, жүрөгү бир калыпта сокпогон, инфаркттан жапа чеккендерге өрүк жеп туруу сунушталат. Өрүктүн дагы бир касиети, ал жүрөк булчуңдарын бекемдеп, чарчоону тез жазат. Астма пристубун жумшартып, канды жана боорду тазалоочу касиетке ээ. Түрк медиктери көп жылдар бою изилдеп, жаңы жана кургатылган өрүк эркектер үчүн эң пайдалуу азык экенин айтып чыгышкан. Анткени бул жемиш потенцияны жогорулатуучу касиетке да ээ. Ошондой эле өрүктүн курамындагы калий менен каротин заты ашказан жарасынан жана бөйрөктөгү таштардан арылууга жакшы жардам берет. Ал эми өрүктүн данегинен жасалган дары жөтөлгө, бронхитке даба. Мындан сырткары данегинен май алынып, ал медицинада дары-дармектерди жасоодо кеңири колдонулуп келет.

Чоңдор үчүн күнүнө 200-300 грамм өрүк жеген жетиштүү болот.

Өрүктө жана анын кагында кант көп болгондуктан, кант диабети менен ооругандарга өрүктү көп пайдаланууга тыюу салынат

(Мелис Кочконов )

Миндалльды кунуго 5 штук жесе рак клеткаларынын осушуно шарт бербейт экен.

Бадам остуруу -урпактар улантуучу бизнес

Учурда Кыргыз жергесинин түштүк аймактарында бадамды терип чогултуу иштери башталды. Европа өлкөлөрүндө жогорку суроо-талапка ээ болгон жаңгактын бул түрүн өстүрүүдө эмнелерди эске алуу керек? Андан капчык толо киреше табууга болобу? Көп жылдан бери бадам өстүрүп келе жаткан багбан, Кадамжай районунун Ак-Турпак айылынын тургуну Тешебай Жапаровдун кеңешине кулак салабыз.

Бадамды өстүрүү башка бактарга караганда оңой жана көп камкордукту талап кылбайт. Эгер бадамды сатып пайда табуу катары өстүрүүнү кааласаңыз төмөнкү кеңештерди эске алыңыз.

1. Жер аянты.Бадам көп жылдык дарак болгондуктан, көчөтүн жеке менчик же узак убакытка ижарага алынган жерге отургузуу туура. Анткени быйыл тиккен көчөт 3-4 жылдан соң гана алгачкы түшүмүн берсе, 5-6-жылдан тарта түшүмдүүлүгү артып, бак болуп өсүп жетилет. Айрым сорттору 10 жылдан кийин гана түшүмгө кириши мүмкүн. Кам көрүүгө жараша 10 жылдык дарактан болжол менен 9-10 килограмм, ал эми бай түп бактан 40 килограммга чейин түшүм алууга болот.
2. Көчөтүн тандоо.Бадамдын бир нече сорту бар: данеги таттуу, ачуу, данегинин сөөгү жумшак, катуу, эрте бышуучу, кооздук үчүн өстүрүлүүчү.

Эгер өзүңүз каалаган сортту өстүрөм десеңиз, анда данегинен өстүргөнүңүз туура. Бирок бул ыкма көп убакыт талап кыларын унутпаңыз.

Бутагын шабдалынын жана кара өрүктүн жаш көчөтүнө кыйыштыруу менен өстүрүү.

Бир жылдык көчөттөрдү сатып алып тигүү. Баасы болжол менен 150-250 сом.

1. Отургузуу.Бадамдын көчөтүн күзүндө жана жазында отургузууга болот. Күзүндө отургузулган көчөт бат тамырлайт. 50-60 сантиметр тереңдикте аң казып, анын ичине бир аз шагыл, кара топурак, жалбырактын чириндисин, 3-4 килограмм кык, 200-250 грамм суперфосфат салып даярдап алып, андан соң көчөттү отургузуу керек. Көчөттөрдүн ортосундагы аралык 3-4 метр, ал эми жөөктөрдүн аралыгы 6 метрден кем болбошу шарт. Отургузгандан кийин ар бир түптүн түбүнө 10-15 литр суу куюп, сиңгенден кийин үстүнө 3-5 сантиметр калыңдыкта топурак төгүлөт.
   
   КАМ КӨРҮҮ
2. Көчөттөрдү өз убагында сугарып туруу керек. Эгер топурактын катмарынын 1-15 сантиметри кургаса, анда дароо сугаруу керек. Болжол менен бир түпкө 10-15 литр суу керектелет. Ашыкча нымдуулук тамырын чиритип жибериши мүмкүн. Мөмө байлап баштаган кезде жетиштүү сугарылса, мөмөсү керектүү өлчөмгө чейин өсүп, даны толо болот.
3. Май айынын башында 1 чака сууга 20 грамм селитраны аралаштырып бактын түбүнө куюу керек. Ал эми күзүндө ар бир түпкө 1 килограммдай кык, 20 граммдай суперфосфат берүү жетиштүү.
4. Күзүндө жалбырактары түшкөндөн кийин жана жазында бүчүр байлаганга чейин ооруларга жана курт-кумурскаларга каршы дарылоо шарт.
   
   БАДАМДЫ ЖЫЙНОО

Бадам сортуна жараша июлдун аягынан тарта күздүн ортосуна чейин бышат. Бышкан кезде түктүү жашыл кабыгы жарылып, данектен ажырайт. Терип, жашыл түктүү кабыгын алып салып, данегин күнгө жайып кургатуу шарт.

САТУУ

Бадамдын таттуу данеги, андан алынган ун, сүт ашканада ар кандай десерттерди даярдоодо кеңири пайдаланылса, ачуу данынан эфир майы алынып, косметологияда жана фармацевтикада кеңири пайдаланылат. Бүгүнкү күндө Кыргызстанда сортуна жараша бадамдын тазаланбаганы 1 килограммы 300 сомдон, тазаланганы 600 сомдон жогору бааланат. Сөөгү жумшак сорту чакканга ыңгайлуулугу менен, ал эми сөөгү катуу сорту данынын даамдуулугу жана майлуулугу менен бааланат.

БАДАМ ӨСТҮРҮҮНҮН АРТЫКЧЫЛЫКТАРЫ ЖАНА КЕМЧИЛИКТЕРИ

• Бадам дарагы жер тандабайт. Кумдуу, таштак жерлерге да өстүрүүгө болот.
• Тигүү жана ага кам көрүү жеңил.
• Терип-жыйноо оңой.
• Кургак жайда көпкө сакталат.
• Баасы кымбат.
• Салмагы башка мөмөлөргө караганда алда канча жеңил.

1 ГЕКТАРДАН...

Көчөт

1 гектар жерге болжол менен 280 даана көчөт батат.

280 түп х 200 сом = 56 000 сом

Жер семирткич (3 жылга)

Селитра – 20 килограмм х 20 сом = 400 сом

Суперфосфат – 56 килограмм х 100 сом = 5600 сом

Кык – 2 тонна х 1000 = 2000 сом

Жалпы чыгаша: 56 000 сом + 8000 сом = 64 000 сом

3-4 жылдан кийин ар бир түптөн болжол менен 3 килограммдан түшүм алууга болот. Бадам дарагы өсүп жетилгенге чейин бактардын ортосундагы аянтка жер-жемиш, жашылчаларды тигип киреше табууга болот.

Киреше

280 түптөн х 3 килограмм = 840 килограмм

840 килограмм х 300 сом =
252 000 сом

252 000 – 64 000 = 188 000 сом

Кирешенин суммасы бак өсүп жетилген сайын көбөйө берет.
Бадам өстүрүү боюнча эң алдыңкы тизмеде АКШнын Калифорния штаты турат. Дүйнөлүк өндүрүмдүн 82 пайызын дал ушул штат өндүрөт

Алынган булагы: "Супер инфо" гезити № 878 4.09.2019-жыл

Алма-оруктун райондоштурулган жакшы тушум берген сорттору

Жемиш дарактарынын эң көп түшүм берүүчү сортторун тигип, мол пайда көрүүгө болот. Жер шартына жана климатына жараша кайсы аймакта кайсы жемиштин сорту жакшы өсөт? Бул суроого Бишкектеги Энвер Гареев атындагы ботаникалык бактын мөмө-жемиш лабораториясынын илимий кызматкери, агроном Нурлан Албанов жооп берет. "Биздин ботаникалык бак мөмө-жемиш дарактарынын сортторун чыгарып, өстүрүп жана аларды элге сатып, жайылтып да келет" дейт ал.

Гиластын кокон гилас, кызыл мөмөлүү, тянь-шань, сөөлдүү, магалеб гиласы жана башка сорттору бар. Кыргызстандагы негизги мекени – Кадамжай району. Анткени ал жакта Советтер Союзу учурунда түзүлгөн питомниктер калган. Эрте быша турганына май айында быша турган сорту, орто быша турганына дрогандын сары жана кызыл гиласы, кеч быша тургандарына ленинград кара сорту кирет.

Ленинград кара сорту Нарындан башка 6 облуста тең өсөт. Ысык-Көл облусунда Балыкчыдан тартып Ананьево айылына чейин өсүүгө жөндөмдүү. Андан ары суук болгондуктан өспөйт.

Чүй облусунда гиластын бардык сортун тигүүгө болот. Талас облусунун Кара-Буура жана Манас райондору жылуу болгондуктан өсүп кете алат. Суук болгондуктан Нарын облусунда, Токтогул жана Тогуз-Торо райондорунда өспөйт. Түштүк аймактардын климаты каалаган сортун тигүүгө жол берет.

Гиластын мөмөсүнүн чоң сортторуна кокон, дрогандын сары жана кызыл гиласы кирет. Майда бышуучу жана ленинград кара сортунун көлөмү орточо. Магалеб жана тянь-шань гиласынын мөмөлөрү кичине болот. Сөөлдүү гилас жапайы сортко киргендиктен мөмөлөрү эң эле майда. Булар Чаткал, Талас, Фергана, Алай тоо кыркаларында кездешет.

Айта кетчү нерсе, гиластын көчөтүн алып жатканда анын алчага же чиеге кыйыштырылганын тактап суроо кажет. Анткени алчага кыйыштырылган көчөт отургузгандан кийин 3-4 жылда эле мөмө берип баштайт. 1 түбү 100 килограммдын тегерегинде түшүм берет.

Чиеге кыйышытырылганы 9 жыл дегенде мөмөлөйт, бирок 1 түбү 130-150 килограммга чейин түшүм берет. Мунун тамыры абдан терең кеткендиктен кургакчылыкка көбүрөөк чыдамдуу.

КАРА ӨРҮК (КАЙНАЛЫ)

Кара өрүктөр негизинен 2ге бөлүнөт: кургатуу жана ашкана багытында.

Кургатып сатуу багытындагы сортторуна венгерка домашняя (Аксы жана Ала-Бука райондорунда кеңири таралган), тулпар, уркуя, стенлей, таттуу жана елена кирет.

Ашкана сорттору кыям, компот жасоого ыңгайлуу. Аларга юбилейный, солдатов, чуйская красавица, находка, памяти гареева (эң чоң мөмөлүү сорт) кирет.

Талас жана Чүй облусунда кыргыз, превосходный, стенлей, Чүйдө анастасия, елена, кыргыз, уркуя, жибек сорттору жакшы өсөт. Таластыктарга кургатып сатуу үчүн стенлей сорту сунушталат. Мөмөсү нагыз чоң сортторун питомниктерден алып кетип тигүүлөрү керек. Нарын облусу үчүн суукка чыдамдуу чуйская красавица сорту сунушталат. Мунун көчөттөрү ботаникалык бактын Нарындагы филиалында элге сатыла баштады.

Өрүктүн кургата турган сорттору кеч бышат жана аларга супхани (суукан, бышканда дарактын башында өзү кургайт), кандек, мирсанджели, исфарак сорту кирет. Булар Баткен облусунда кеңири жайылган. Ош, Жалал-Абад облустарында да жакшы түшүм берет. Ашкана сорттору болуп краснощёкий, советский, спитак кремовый (ак өрүк), эффект, королевский эсептелет.

Чүйдө үшүк алып кетип, өрүктүн түшүмү жылда эле жакшы болбой калат. Таласта бардык түрүн өстүрө берүүгө болот. Ысык-Көлдө өрүктөр кечирээк гүлдөп, мөмө байлагандыктан үшүккө көп учурабайт. Андыктан башка аймактарда өрүк түгөнүп калганда бышып, суроо-талапка ээ. Көлдө мыкты түшүм алуу үчүн королевский, краснощёкий, спитак кремовый, эффект, супхани сортторун көбөйтүү керек. Мөмөлөрү эң чоңдоруна королевский, краснощёкий, спитак кремовыйды кошууга болот.

АЛМУРУТ

Алмуруттун бардык сорттору Нарындан башка облустарда өсө берет. Сатыкта жакшы өтө турган сортторуна киев, деканка, краснокутская, талгарская красавица, вильямс, лесная красавица, виктория кирет.

АЛМА

Алманын сорттору жазгы, күзгү, кышкы болуп 3 түргө бөлүнөт. Жазгы сортторунан грушовка (таш алма), күлгүн ашкана сорту, слава победителям, ред мельба, айчүрөк, белый наливди (ак алма) тиксе болот. Булар Чүй облусунда жакшы өсөт, эрте бышкандыктан сатып киреше табууга болот. Бирок көпкө сакталбайт.

Күзгү сортторунан рашида, гареевдин күзгү алмасы, аламүдүн сортторун тигүү сунушталат.

Кышкы сортторунан делишес, старкримсон, превосходный, голден делишес (сары алма), бишкек, александр апорту, крым кышкы алмасы, пальмира, фаворит, мутсу, гренни смит, жонатан, симиренкону тиксе утулбайт.

Базарларда эң көп өтүмдүү сорту болуп старкримсон (өңү кара кочкул кызыл), превосходный, голден делишес, ред делишес (кызыл алма), мотсу (көк алма), симиренко, гренни смит саналат.

Түштүктө бардык сортторун тигүүгө болот. Таласта старкримсон, превосходный, голден делишес көп түшүм берет. Ысык-Көлдө александр апорту, алматы алмасы, шампан чачырандысы, курск алтын алмасы (мөмөсү чоң кызыл, узакка сакталат) жакшы өсөт жана базарларда абдан баалуу болот. Нарын облусуна гареевдин күзгү алмасы, салтанат (жайкы алма), голден делишести (кышкы алма) өстүрүүгө болот. Бул иш тажрыйбада сыналып көрүлгөн.

КӨЧӨТТӨРДҮ КАЙДАН АЛУУГА БОЛОТ?

Жемиш бактарынын жогоруда айтылган сортторунун көчөттөрүн Кадамжайдан, Бишкектеги Гареев атындагы ботаникалык бактан, Мадина базарынын жанындагы жана Байтик айылындагы жеке питомниктерден, Ысык-Атадагы питомниктен сатып алышса болот. Баалары 150-250 сомдун тегереги.

Алыс жактан алынып келинип сатылган көчөттөрдүн тамыры ташып жүрүүдө зыянга учурашы же үшүп калышы мүмкүн. Андайлар куурап калат. Андыктан питомникке барып жаңы каздырып алып кетсе, анын көктөп кетишине кепилдик бар.

Алынган булагы: "Супер инфо" гезитинин № 853 саны март 2019-жыл

ЖЫГАЧТЫН КУЛУ -ЖАШЫЛЧАЛАРДЫ ЗЫЯНКЕЧТЕРДЕН, ИЛДЕТТЕРДЕН САКТАЙТ

Очокко же тандырга жагылган жыгач отундун күлү эгиндер үчүн пайдалуу. Анткени анын курамындагы кальций, фосфор, магний, кремний, күкүрт, бор, марганец жана башка заттар жыгач күйгөндөн соӊ күлгө өтөт. Аталган заттар өсүмдүктөрдүн өсүүсү үчүн азык болуп берет. Болгону таштандылар аралашпаган таза күлдү колдонуу кажет. Күл ошондой эле кышкыга деп сакталган жер төлөдөгү жашылчаларды чирип кетүүдөн сактайт.

Кулдун курамы кайсы осумдуктон алынганы да маанилуу.

Кальцийдин карбонаты

Кулду колдонуудан осуунун тездеши, ит жузум уруусундагы осумдуктордун бышышы тездейт. Кальцийдин карбонаты (CaCO3) – зат алмашуу процессин тездетет, биохимиялык процесстерди нормалдаштырат

Кальцийдин сульфаты (CaSO4)

Кальцийдин сульфаты суперфосфат минералдык жер семирткичинин курамында бар. Кулдун курамындагы кальцийдин сульфаты кучтуу таасир бербесе да осумдукко узак убакытка таасирин тийгизет. Кочотторду остуруу, жашыл массаны кобойтуудо аш кок, кок пияз, тармал кок чопкол жакшы таасирин берет.

Кальцийдин хлориди – CaCI2  таасири

1. Сактоого коюлган алманы чируудон сактайт
2. Помидордун момосунун карайып калуусунан.
3. Сабирдин  жарылып кетишинен
4. Сактоого коюлган картошканын чируусунон жана карайып калуусунан
5. Жузумдун момосунун сабагынан эрте узулуп тушуусунон
6. Кулпунайдын экинчи тушумунун пандап, кок басып кетишинен

Жыгачтын кулун колдонуу артыкчылыгы – арзан жана колдо бар зат.  Негизинен кул кошумча азык катары колдонулат.  Зыяндуу курт-кумурскалар менен курошуудо колорадо конузунун малагын,  улул, осумдук биттерге каршы колдонулат.

Чарбада колдонула турган кулду атайын каптарга салып кургак жерде сактоо ылайыктуу.

Мөмө-жемиш даракта­рына, жашылчалардын көчөтүнө. Көп жылдан бери өсүп турган чоӊ дарактардын ар би­ринин түбүнө жазгысын 1 килограммдан таштоо зарыл.
Көчөттөрдү отургузууда ар бир түпкө электен эленген күлдөн 1 аш кашыктан салуу талапка ылайык. Бул топурактагы оору чакыруучу микроорганизмдердин көбөйүп кетүүсүн алдын алат жана жаш көчөткө азык болот.
Картошкага. Картошканы отургузардан мурун ар бир чуӊкурга 4 аш кашыктан, ал эми түбүн чаап жумшартуу учурунда ар бир түбүнө 2 аш кашыктан таштоо кажет.
Жер төлөдөгү жашылчалар чирип кетпеши үчүн. Жер төлөнүн бурчтарына кышкысын сакталсын деп салынган картошка, түрп, сабиздер чирип кетпеши үчүн күл себилет.
Үлүлдөрдү качыруу үчүн. Эгер огородуӊузга тигилген болгар калемпирин, помидорду жана башкаларды үлүлдөр жеп башташса, анда жөөккө жана жөөктөрдүн тегерегине күлдү себелеӊиз.
Мөмө дарактарды жана жа­шылчаларды зыяндуу курт-ку­мурскалардан сак­тоодо. 300 грамм күлдү элеп алып, аны 3 литр сууга кошуп 30 мү­нөт жай отто кайнатуу керек. Кайнагандан кийинки калган аралашманы сүзүп, 10 литр суу жана алдын ала эзилген 1 самынды кошуп, кечкисин дарактарга, жашылчаларга чачуу сунушталат.

Эгерде топуракта калий жетишпесе осумдукко карап аныктоого болот. Осумдуктун жалбырагынын четтери курон тусто болуп куйуп калгандай болуп калат. Ал эми томонку жалбырактарында сары тактар болот. Мындай болгон учурда кулду сууга эритип кошумча азыктандыруу керек. Кулдо 30 дан ашык ар турдуу микроэлементтер бар, бирок азот жок.

Минералдык жер семирткичтердин ичинен кулго тен келе турганы жок.

1 кг жыгачтын кулу:

• 240 г хлордуу калийди,
• 220 г гранул суперфосфаты
• 500 г акиташты алмаштыра алат.

Туура эмес тамактануу боюнча Кыргызстан 3 орунда турат

«Global Burden of Disease Study» («Ооруларды изилдөө боюнча глобалдык милдет») аттуу эл аралык изилдөө Европа менен Борбор Азияда туура эмес тамактануудан өлгөндөрдүн саны боюнча Өзбекстан, Түркмөнстан жана Кыргызстан баарынан алдыда турарын жарыялады.

Эл аралык изилдөөгө катышкан германиялык профессор Стефан Лорковски ушул өлкөлөрдө

• кант диабети,
• ашык салмак,
• жүрөк-кан тамыр ооруларынан өлгөндөрдүн саны башкалардан көп экенин билдирди.                                                                                       Дал ушул ооруларга туура эмес тамактануу башкы себепчи экени, ага биринчи кезекте мамлекетте жашаган элдин киши башына эсептей келгенде ак ундан жасалган азыктар, малдын майлуу эти жана кумшекер көп керектелиши түрткү берип жатканы статистикалык маалыматтарга негизделип баяндалган.
• Өзбекстанда туура эмес диетадан көз жумгандар жүз миң кишиге 394 адам болсо
• Түркмөнстанда 376,
• Кыргызстанда 350 адамга жеткен. 

Ашыкча жана туура эмес тамактануу ден соолукка терс таасир тийгизет. Адамдардын 90 пайызы туура эмес тамактануунун айынан түрдүү ооруларга кабылат. Анда кайсы азыкты үзбөй көп кабыл алуудан кайсы оору жараларына назар салыңыздар.

Майлуу тамактар төмөнкү ооруларды жаратат

• Зат алмашуу бузулат, атеросклероз, семирүү жаралат. Семирүүнүн аягы кант диабетине алып келет.
• Иммунитет төмөндөйт, магний организмден көп бөлүнүп чыгып, онкологиялык оору жаралат.
•  Ашказан, ичеги, өт оорулары пайда болот. Ал эми өтүндө, бөйрөгүндө ташы барлардын оорусу күчөйт.
• Артрити барлардын муундары ооруп, шишийт.
• Кан басым көтөрүлөт, геморрой, варикоз оорусу күчөйт.
• Боорго күч келип, оорунун жаралышын шарттайт.

Туздуу тамактар

• Кан тамырлар серпилгичтигин жоготот, көздөн жаш агуу күтүлөт жана беттин өңү бузулат.
• Бронхит, астма оорусу күчөйт. Жөтөлүү жана муунуу айланы кетире баштайт. Ашказандын рагы келип чыгышы ыктымал.
• Туздалган балыкты көп кабыл алуудан кулак, мурун, тамак оорулары жаралат.
• Ачуу тамакты көп колдонуудан тери кургак тартып, түлөй баштайт. Чач акырындап түшө баштайт. Тырмак морт болуп, кабатталат.
• Кычкыл тамакты көп ичип-жегенден булчуңдар ооруйт, ооз, эрин жарылат.
• Мурчту кош бойлуу аял көп колдонсо, бойдон түшүү коркунучу бар. Ар кандай жаралар чыгат.

Чесночный ликер от кучи болезней!

В прозрачную бутылку положить 12 зубчиков чеснока, каждый разделенный
на 4 части. Залить тремя стаканами красного вина. Закрыть и поставить на окно,
на Солнце на две недели. Каждый день взбалтывать 2 - 3 раза. По окончании срока,
процедить и перелить в темную бутылку.

Принимать этот ликер необходимо по чайной ложке три раза в день в течении
месяца. Просто чудодейственное средство, чтобы вывести соли из организма, повысить работоспособность, очистить кровь, улучшить иммунитет, укрепить сосуды.

Очень сильно укрепляет сердце, очищает кровь и тонизирует организм. Убирает лишние жиры и улучшает обмен веществ. Незаменим от женских болезней и воспалений. Мягко очищает весь организм от вредных отложений.

Сабиз өтө пайдалуу
Сабиз ашказанды тазартып, ичти жумшартып, боор оорусун айыктырат

Боор оорусу өтө жугуштуу оору болуп эсептелинет. Аны айыктырууда күнүмдүк турмушта иштеле турган азыктуу заты көп жашылчаны, өзгөчө сабизди дары катары пайдаланууга болот. Сабиз көбүнчө ашказанды тазартат. Ичти жумшартат. Какырык пайда болгон жөтөлдү басаңдатат. Боор оорусун айыктырат.
Сабиздин курамында май белогу, кант, А, В, С витаминдери, алма кычкылы сыяктуу адам денесине керектүү болгон заттар бар. Сабиздин жогоруда айтылган касиеттеринен пайдаланып аны менен боор оорусун дарылоодо жакшы ийгиликке жетишүүгө болот.

Боор оорусу менен ооруган киши сабизди көбүрөөк жеш керек. Аны жештен мурун жакшылап таза жууп кыргыч менен кырып суусун чыгаргандан кийин 1 кг сабиз суусуна 2 кг кум шекер аралаштырып коюу болгончо жалынга кайнатат. Натыйжада ал сабиз шербети болуп чыгат. Андан күнүнө 20 граммдан 30 г чейин ичип жүрсө боорго пайда берет.
Экинчи ыкмасы сабизди майда кырып кесип, шекер кошуп сабиз ширесин даярдап күнүнө тийиштүү өлчөмдө жесе да абдан пайдалуу болот. Эгер жогорудай дары даярдоого мүмкүнчүлүк болбосо сабиздин өзүн сууга бышырып жесе да же анын суусун ичсе да боор оорусуна , ошондой эле эски жөтөл жана ашказан оорусуна пайда болот. 

Кочконов М

Алманын пайдалуу жагы өтө көп.Дагы эле алма жөнүндө кеп уланат
Дезинфекциялык касиети. Алманын фитонциддери дизентерия, алтын стафилококк, протея, грипп оорусунун А вирусуна активдүү келип алар менен күрөшөт. фитонциддер антиоксиданттык, дезинфекциялык касиетке ээ болуп, ооз көңдөйүн тазалоого жардамдашып, тиштерди кариестен сактап, ооздон чыккан жаман жыттан арылтат. Чала бышкан алмалардын дезинфекциялык касиеттери жакшыраак болот.
Алмалар организмди шлактардан жана токсиндерден тазалайт. Пектиндер оор металлдардын туздарын байлап (мышьяк, свинец) организмден чыгарат. Заара кычкылынын пайда болуусуна тоскоолдук кылат. Ошондуктан алар подагра, ревматизм ооруларына пайдалуу. Заара чыгаруучу касиеттерге ээ болуп, ал дагы органимздин зыяндуу заттардан арылуусуна көмөкчү. Алманын курамында хлороген кычкылы болгондуктан, ал пектин менен биргеликте шавел кычкылынын туздарынан (оксалаттар) арылтууга дагы жардамчы.

Иммунитетти бекемдөөчү үч суусундук

Күнү бою сергек жүрүшүбүз үчүн, жана оорубай саламата болуш үчүн бул суусундуктун пайдасы өтө мол. Ошондуктан эртең менен кофе эмес, ушул суусундукту ичип жүрүңүз.

1. Лимон + жалбыз

Жалбыз табигый антибактериалдык өсүмдүк болсо, лимон күч-кубат берип, иммундук системаны бекемдейт.
Суусундукту даярдоо үчүн жалбыз жалбырактарынын үстүнө кайнаган сууну куюп, карым лимон ширесин кошуңуз.

2. Лимон + анар

Анар – күнүмдүк турмушта колдонуш керек болгон витаминдердин 40 пайызын түзөт!
Ооруп калууга каршы касиетке да ээ болгондуктан сасык тумоо, суук тийүү жана башка вирустук ооруларды болтурбайт.

3. Лимон + имбир

Имбирь зат алмашууну, тамак-аш сиңирүүнү жакшыртып, иммунитетти бекемдейт. Имбир тамырынын аз гана бөлүгүн майдалап турап үстүнө кайнаган суу куюп, лимон ширесин кошуңуз. Бал кошуп, суусундукту таттуу кылып алсаңыз да болот

ИНТЕРНЕТ БУЛАГЫНАН АЛЫНДЫ

АНАР
Бийиктиги 6 метрге чейин жеткен бадал. Жемиши катуу кабык менен капталып рубин түсүнө ээ, ал эми анын ортосу чел кабык каптаган ширелүү дандарга (400-700 даана) толгон. Анардын мекени катары тарыхта Түндүк Африка менен Орто Азия айтылып жүрөт. Аны өтө көп өстүргөн өлкөлөргө Крым, Иран жана Грузия кирет. ПайдалуулугуАнардын дээрлик бардык бөлүгү: кабыгы, чел кабыгы, дандары жана маңызы пайдалуу болуп саналат. Себеби, анын курамы организмге бул же тигил жактан жакшы жардам бере турган витаминдерге, минералдык заттарга, туздарга жана микроэлементтерге бай келет. Тагыраагы, анарда клетчатка, глюкоза, фруктоза, лимон, алма кислоталары, азоттун кычкылы, кальций, магний, калий, марганец жана натрий бар. Булардын пайдасы тийиши үчүн адам аталган жемишти жаңы түрүндө, шире, кыям, сироп, шарап жана балмуздак түрүндө жесе болот.
Калориялуулугу·
100 г анар маңызында 62-79 килокалорий бар·
100 г анар ширеси 42-65 килокалорийге барабар
ЗыяндуулугуАнардын кабыгында анча көп эмес, бирок, күчтүү болгон уулуу зат – алколоид бар. Ошон үчүн аталган жемишти ден соолукту чыңдоо максатында колдонууда этиеттик өзгөчө зарыл. Башкача айтканда, көрсөтүлгөн өлчөмдө гана кабыл алуу керек. Болбосо кан басым көтөрүлүшү, баш айланышы, көрүү начарлашы мүмкүн.
Анар жана ден соолук
Анар ширеси табитти жакшыртат;
- Аз кандуулук менен күрөшүүдө 2 ай бою күнүнө 3 маал тамакка чейин 0,5 стакан жаңы сыгылган анар ширесин ичсе болот; Анардын дандарын артериалдык кан басым чукул төмөндөп кеткен жагдайда жеш керек;
- Анардын ичиндеги дандарын каптаган чел кабыктарды кургатып, чай катары демдеп ичсе нерв системасын тынчтандырат жана түн уйкуну жакшыртат;
- Атеросклероздон, өнөкөт баш оорудан арылуу үчүн үй шартында сыгылган анар ширесин ичип туруу зарыл;
- Ооруп турган тишти бал менен аралашкан анар дандарын жеп басууга болот;
- Инфекциялык оорулардан тезирээк айыгуу үчүн тиешелүү дары-дармек менен бирге жаңы бышкан анарды жесе болот;
- Анар ширеси организмди уулануудан коргойт. Мындай максатта аны радиоактивдүү өнөр-жайларда иштегендер же ушундай зонада жашагандар колдонушу керек;
- Чүчөктөн арылуучу эң жакшы каражат катары эсептелет. Ал үчүн анардын 40-50 г майдаланган кабыгын 400 г муздак сууга 6 саат чылап, анан жай отто 200 г суу калгычакты кайнатуу керек. Муздаган соң марлядан сүзүп жиберип, суусун бир сааттын ичинде бөлүп-бөлүп ичип, 4-5 сааттан кийин клизма жасоо зарыл;
- Сынган жерлерди батыраак калыбына келтирүү үчүн анардын майдаланган кабыгы менен алоэ ширесин аралаштырып сүйкөгөн жакшы;
- Ангина болуп жаткан маалда анар ширеси же анын майдаланган кабыгы (1 чай кашык) чыланган ысык суу (1 стакан) менен тамакты чайкаса, чыдаткыс оору басылат жана инфекциялар өлөт;
- Анар инсулинди алмаштыруучу сапатка да ээ. Ал үчүн кант диабети менен ооруган шартта жана канда кант жогору болуп турганда күнүнө 4 жолу 60 тамчыдан анар ширесин тамакка чейин ичүү керек. Үчүнчү күнү кант нормага түшөөрү бышык. Анар жана сулуулук Теринин майлуу же безеткилүү болушун анар маскасы менен калыбына келтирсе болот. Ал үчүн анардын кургатылган жана майдаланган кабыгын бир аз кууруп, муздаган соң ага ылайыктуу кылып оливка майын кошосуз. Аралашманы муздаткычта сактап, андан жумасына 2 жолу бетиңизге 10-15 мүнөткө жаап турасыз;
- Бетиңиздин териси жагымдуу болушу үчүн 1 чай кашыктан анар ширеси менен каймакмайды аралаштырып, 10-15 мүнөткө маска катары сүйкөсөңүз болот; Бетиңизди агартууну кааласаңыз, анда төмөнкү масканы жасаңыз. Алгач 2 аш кашык жаңы сыгылган анар ширесин 1 аш кашык каймакмай жана 0,5 аш кашык лимон ширеси менен аралаштырып, бетиңизге жабыңыз. Анан 15 мүнөттөн соң салкын сууга жууңуз;
- Анар майлуу чачты калыбына келтирүүдө натыйжалуу каражат. Ал үчүн идишке бир даана чоң анардын ширесин сыгып, ага бир стакан таза аракты, анча чоң эмес бир лимондун ширесин, бир аш кашык сабиз ширесин жана бир аз балды кезеги менен кошосуз. Жакшылап аралаштырган соң бул массаны бөтөлкөгө куюп, капкагын бекем жаап күн тийбеген жана муздак жерге 10 күн тыныктырасыз. Анан чачты жууганга 20 мүнөт калганда масканы коюп турасыз;
-Беттин терисиндеги кара чекиттерди жана сепкилдерди жаңы сыгылган анар ширеси менен сүртүп отуруп азайтса болот. Бирок, бул ыкма териси кургак адамдарга тиешелүү эмес.
Анарды кантип тандоо керек?
Нормалдуу анардын кабыгы купкургак, ал эми ичи ширелүү болот. Ал үчүн сырткы кабыгы жылмакай эмес, тескерисинче бир аз бүдүрлүүсүн сатып алсаңыз, жаңылбаган болосуз. Ал эми кабыгы жылмакай жана жагымдуу анар убагынан эрте үзүлгөн болуп саналат. Кабыгынан сырткары жемиштин нормалдуу экенин анын гүлдөгөн жеринен билүү керек. Так айтканда, гүлдөгөн жери жашыл тартып турган анар эскирип калган. Ошол эле маалда эскирбеген анар катуу болушу зарыл.

Нура Нура

Пияздын ден соолукка пайдасы

1. Пияз дене табын түшүрөт

Өзгөчө балдардын ден соолугуна пайдасы мол. Эгер дене табыңыз көтөрүлүп турса, пиязды кесип, алма уксусуна салыңыз. Артынан бир нече тилимин кулагыңыздын үстүнө, байпагыңыздын ичине салып коюңуз. Ушундайча дене табы тез түшөт.

2. Инфекцияны өлтүрөт
Эң алгач, пияз пастасын даярдап алуу керек. Ал үчүн нандын үстүнө сүттү кайнатып куюңуз. Бетине пиязды майдалап ботко болгончо өткөрүп алыңыз. Артынан жаранын үстүнө сүйкөңүз. 2-2,5 саат турса, жетиштүү. Бул ыкманы инфекция толугу менен зыянсыздандырылганча кайталооңузга болот.

3. Канды токтотот
Бир жериңизди курч нерсе менен тилип алсаңыз, ошол жерге дароо пиязды марлиге ороп коюңуз. Тырык калбоо үчүн дагы бул ыкманы бир нече ирет кайталоого болот.

4. Күйүктү дарылайт
Күнгө каттуу күйсөңүз, териңиздин үстүнө пияз коюңуз. 2 мүнөт жетиштүү болот. Ошону менен бирге, күйгөн жерге жумуртканын белогун сүйкөңүз, тырык калбайт.

5. Жөтөлдү айыктырат
Пияз суусунун жөтөлдү айыктырууда пайдалуу. Сууну иче албагандыктан, бир нече бөлүккө, бөлүп, кулагыңыздын үстүнө коюңуз. Ушундайча, пияз суусу кан менен араашып, жагымсыз жөтөлдү токтотот..

(Редька)ТҮРП - ҮЙ ДАРЫГЕРИ

Түрптү гректер «Кудай жөнөткөн белек» деп баалап, алгачкылардан болуп өстүрүп пайдаланып келишкен. Бүгүнкү күндө анын жашыл, кара өӊдөгүлөрү жана дайкон, лобо түрлөрү дүйнө элдеринде кеӊири пайдаланылып, мындан ар кандай салаттар, ысык тамактар жасалып келет. Анда бул жашылча менен жакындан таанышып алалы.
Пайдасы:
Түрптүн курамында кишинин организмине керектүү элементтердин топтому бар. Башка жашылчаларга салыштырмалуу мында минералдык туздар, йод, кальций, темир, калий жана фосфор көп. Бул элементтер кан басымды түшүрүп, жүрөк булчуӊдарын бекемдейт, кандагы канттын өлчөмүн нормалдаштырат.
Курамындагы фитоциддер мээни кычкылтек менен камсыздоого жардам берсе, каротин көздүн көрүүсүн жакшыртат.
Дарыгерлер түрптү жеӊил антибиотик катары баалашып, сасык тумоодо, бронхит, пневмонияда менюга кошууну сунушташат.
Курамында эфир майы болгондуктан шилекейди көбүрөөк бөлүп чыгарып, тамактын бат сиӊишине өбөлгө болот, табитти ачат.
Заара кубалоочу касиетке ээ болгондуктан дарыгерлер боорду тазалоодо жана өнөкөт гепатитте түрптөн жасалган салаттарды сунушташат.
Түрптүн 88 пайызы суудан тургандыктан калориясы аз. Андыктан арыктайм деп максат кылгандар түрп менен достошкону туура болот.
Түрптүн курамында С, РР, В, В6, В2 витаминдери бар.
Эскертүү!
Ашказан жарасы, ичеги ооруларында, гастрит, жүрөк ооруларында жана кош бойлуулар чени менен пайдаланганы дурус.
Түрптү көп өлчөмдө жеп алганда айрымдарда ич көптүрүүнү жаратат.
Ден соолукта болуп оорубаңыз окурманым
Ден соолук жана пайдалуу кеңештер группасы
Мелис Кочконов

Чырмоок. Элдик даарыгерлер чырмоокту майдалап,мурундун кенилжээрин дарылоодо тутунун пайдаланышкан.Айрым учурларда шашкалактоонун негизинде Бир жеринди кесип алсан,анда чырмооктун жалбырагын майдалап, ошол жерге кошо танып салсан тез айыгат .Мин тамыр менен бирдей олчомдо алып, ашказандын жарасына пайдаланса болот.

Алмурут
Озгочо журокко ото пайдалуу.Анда 36%суу,алма кислотами ,жемиш шекери, глюкоза сыяктуу заттар бар. Мындан тышкары белок, кальций, фосфор,Темир B,C, витаминдери бар.
Аны ар дайым жеп жургон адам туберкулёз ,тамактын сезгениши,кан басымы жогорулаган,журок оору, бойроктун сезгенуусу дагы ушул сыяктуу ооруларга чалдыккан болсо жардамы тийет,оорусу женилдейт.

АНАРДЫН ПАЙДАСЫ
==================
Кыш келгенден тартып, дүкөндөргө, базарларга көптөгөн экзотикалык мөмө жемиштер чыга баштайт. Алардын катарында чыгыштан келген анар дагы бар.

Анын пайдасы тууралуу бир ооз сөз.

1. Каны аздарга абдан пайдалуу, анын гемоглобинин көбөйтөт. Анардын курамында "темир" бар. Жакшы эффект бериш үчүн бир күндө жок дегенде бир анарды жеш керек.

2. Ич ооруганда, анардын кабыгын майдалап,200 мл сууга салып, 15 мүнөт кайнатыш керек. Ал муздагандан кийин бир чай кашык шекер салып даярдап алып, күнүнө бир кичине кашык менен 3-4 жолу ичип туруш керек.

3. Анардын согунда агартуучу зат бар. Андыктан, бетке маска катары колдонсоңуз болот.

4. Ысытма жогорулап кеткенде, анардын ширесин колдонуңуз.

5. Анардын ширеси менен оозду чайкап турсаңыз, жагымсыз жыттардан арыласыз

Кызылча – бул теринин картаюусуна каршы эң керектүү азыктардын бири.
Капустанын курамындагы лютеин аттуу зат бырыштар менен күрөшө алат. Эгерде кандайдыр бир жыйынтыкка ээ болууну кааласаңыз күнүнө 57 грамм капуста жеп турушуңуз шарт.

Буурчак өсүмдүктөрү. Соя, буурчак, маш биздин организмде гиалурон кычкылы деп аталган карылыкка каршы заттын иштелип чыгышын шарттайт. Адам төрөлгөндө анын организминде бул кычкыл жетиштүү өлчөмдө болуп, наристелердин терилери жылмакай болот. Жаш өткөн сайын ал азаят. Ошондуктан күнүнө жок дегенде 2 кашык буурчак өсүмдүгүн колдонуу зарыл.

Үндүктүн эти. Бул этте тери үчүн маанилүү деп саналган карнозин белогу бар. Эгер бетиңизде «каз тамандардын» пайда болуусун каалабасаңыз, жумасына 2-3 жолу үндүк этин жеп туруңуз.

Кара өрүк. Бул жемиш организмдин картаюу процессин жайлатуучу азыктардын бири болуп саналат. Жаңы үзүлгөнүнөн болобу, кургатылганынан болобу, күнүнө 5-6 даанадан жеп туруу зарыл.

Шоколад. Какаону пайдаланган соң кандын жүрүшү жакшырат. Ал эми кара шоколаддан көп жесеңиз, ал теринин бирден бир душманы болгон ультра-кызгылт нурлардан сактайт.

Чеснок менен сүттүн кайнатмасы- астма, сарык, жүрөк, учук ооруларына дары.

Көптөгөн жашылча-жемиштердин да бир топ дарычылыгы бар. Төмөндө адамдын жалпы саламаттыгына эң керектүү дары суусундугунун рецеби. Бул суусундук жылуу сүт менен чесноктун майдасынан жасалган.

Даярдоого керектүү азыктар: 500 миллилитр сүт, чесноктун арчылып майдаланган он бөлүгү, 250 миллилитр суу.

Даярдоо ыкмасы:

Мискейди алып ага сүттү куюп, анан чеснокту кошуп, отко коёсуз. Аралашма кайнагыча күтө туруңуз. Аралаштырганды токтотпой туруп, отту азайтыңыз. Жарымына чейин бууланмайынча аралаштыра бересиз. Аралашмага шекер кошуңуз жана муну ысык бойдон ичсе жакшы.

Пайдалуулугу:

Астма — эгер күнүнө үч тишче (зубчик) чеснокту ар күнү уктаар маалда жесеңиз, астманын симптомдору жеңилдейт

Пневмония — чеснок кошулган сүттү күнүнө үч ирет ичсеңиз, пневмониядан айыгып кетесиз.

Жүрөк ооруларына — бул суусундук холестеринди азайтат, тромбдун пайда болушунун алдына алат, муну менен жүрөк-кан тамырдын иштешин жакшыртат. Эгер, сиз сүт менен чесноктун аралашмасын даярдасаңыз, анда майы аз сүттөн жасасаңыз жүрөк ооруларына жакшы.

Сарык — чеснок организмдеги жаман токсиндерди айдап чыгат. Анткени, чеснок боордогу ферменттерди активдештирет.Бул ингредиенттер боордун май дистрофинине укмуш эффект берет. Ал өзүнө иллицин менне селендин чоң запасын алып жүрөт. Эгер, сиз бул аралашманы 4-5 күн колдонсоңуз, сарыктан толук айыгасыз.

Артрит — сүт менен чеснокту күнүнө колдонсоңуз, артриттин симптомдорун жана ооруну азайтасыз.

Уйкусуздук— аралашма тынч уктоону камсыздайт, анткени чеснокто нервди тынчтандырган бирикме бар.

Жөтөл— бул аралашма куркума менен кошулганда дайымкы жөтөлгө жакшы. Чеснокто бактерияга каршы укмуштуудай эффект бар. Бул жөтөлгө жардам. Булардын үстүнө балды кошсоңуз андан бетер жакшы.

Өпкө туберкулезу — бул аралашма көкүрөк клеткаларынын оорусун айыктырууга пайдалануу. Чесноктогу сера компоненттери бул ооруга каршы пайдалуу. 240 миллилитр сүткө жана бир литр сууга 1 грамм чеснок кошуп жасайсыз. Бул аралашманы 1 күндө 3 жолу ичесиз.

Холестерин — эгер сиз жылуу сүт менен чеснокту 1 жума ичсеңиз, жаман холестеринден (ЛПНП) арылып, липопротеинди (HDL) организмде көбөйтө аласыз.

Тамак сиңирүү системасы — чеснок андан тышкары иммунитетти жакшыртып, тамак сиңирүүчү системаны жөнгө салат. Мындан тышкары чеснок импотенцияга да пайдалуу. Эркектер менен аялдарды тукумсуздуктан арылтат.

Окуп жана бөлүшүнүздөр##https://ok.ru/group/53470710661203

РАКТЫ АЙЫКТЫРГАН КЕРЕМЕТ СУУСУНДУК!

Бүткүл Дүйнөлүк саламаттыкты сактоо уюмунун берген маалыматына ылайык, дүйнө жүзү боюнча калктын 30 пайызы рак илдетине кабылышат жана алардын ичинен 20 пайызы беш жыл аралыгында аталган рак оорусунан көз жумушат.

Рак - бир гана клеткадан өсүп чыгат. Адамдын организми болжол менен 15 миллион клеткадан турат. Нормалдуу клеткалар мыйзам ченемдүүлүк менен өсөт, бөлүнүп көбөйөт жана убактысы келгенде өлөт. Бул процесс организм тарабынан катуу көзөмөлгө алынып турат. Бирок физикалык (күндүн ультра-фиолет нурлары, радиация) , химиялык факторлор (канцерогендүү кошундулар: түтүн, ыш, цемент, асбест, кийим менен идиштеги химиялык кошулмалардын көптүгү), биологиялык факторлордун (вирустар) таасири менен дененин бир жериндеги клетканын түзүлүшүн өзгөртөт. Мындан улам клетка көзөмөлсүз бөлүнүп көбөйө баштайт.

Дал ушул мезгили жетсе да, өлбөй көбөйө баштаган клетка "рак клеткасы" деп аталат. Мындай клетка бөлүнүп көбөйүп отуруп, шишикти пайда кылат. Шишикти дарылап жок кылбаса, акырындап башка органдарга жайылып кетет. Рак залалдуу жана залалсыз болуп экиге бөлүнөт Залалсыз шишикке кабылгандардын 95 пайызынын дарылануу менен толук сакайып кетүүгө мүмкүнчүлүктөрү бар. Ал эми рак илдетине чалдыккан СЕТО аттуу жаран аталган илдеттен толук айыккандыгын жарыя кылган. Ал айткан бул керемет суусундук тууралуу билип коюу арзый турган маселе.

Сето бул суусундук жөнүндө ачык айткысы келет жана рак илдети менен жабыркаган адамдардын көңүл буруусун каалайт. Керемет суусундук адамзаттын организминде пайда боло баштаган жаман торчолордон сактайт жана алардын өсүшүн токтотот. Сето өпкө рагына кабылган учурда, ага бул керемет суусундукту атактуу Кытайдын дабагери сунуштаган. Ал бул суусундукту үч ай боюу ичип жыйынтыгында анын ден-соолугу толугу менен калыбына келип жагымдуу саякатка чыгууга даяр болгон. Ошондуктан ал бул керемет суусундук тууралуу башкалар менен да бөлүшкүсү келген. Албетте рак илдетинен айыккандык, чындыгында керемет эмей эмне.

Керемет суусундукту даярдоо ыкмасы: Кызылча- 1 даана Сабиз- 2 даана Алма- 1 даана Кызылча, сабиз жана алманы таза жууп, кабыгы арчылат. Кесимдерге бөлүп, шире сыккычтан өткөрүп, андан чыккан ширеи дароо ичиш керек. Өзүңүздүн табитиңизге жараша лайм же лимон кошуп ичсеңиз да болот

. Керемет суусундук төмөнү ооруларга натыйжалуу дары боло алат:
1- Рак торчосунун өсүүн алдын алат жана токтотот.
2- Боор, бөйрөк ооруларын жана ашказан жарасын айыктырат.
3- Өпкөнү чыңдайт, жүрөк- кан тамыр ооруларынын алдын алат жана кан басымын жөнгө салат.
4- Иммунитетти көтөрөт.
5- Көздүн көрүүсүн жакшыртат.
6- Дененин физикалык жактан ооруп, чарчаганын жоготот.
7- Организмди керексиз заттардан тазалайт. Ич катууну жөнгө салат.Теринин келбетүү кылып жаркыратат. Организм жеңил кабыл алат жана ашыкча салмактан арылтат. Ал эми керемет суусундукту ичкенден эки жума өткөндө алгачкы ийгиликтүү жыйынтыктары билине баштайт.

Маанилүү жагдай: Даярдалган керемет суусундукту эрте менен ач карын дароо ичүү керек. Андан соң бир сааттан кийин гана тамактана берсе болот. Эгер жыйынтыкка тезирээк жетүунү кааласаңыз анда бир күндө эки маал ичиңиз. Эртең менен ачкарын, кечинде кечки бешке чейин.

КҮМҮШ, ДЕН СООЛУККА ПАЙДАСЫ

Күмүш кашыктын ден соолукка пайдасы жогору. Ал ар кандай бактериялардан коргоп, ашказан жана ичегилерге жардамга келет.
Айрыкча бул металлды адамдын организмине кантип жеткирсе болот? Муну жеткирүүнүн эң оңой жолу, күмүш кашыктарды колдонуу болуп саналат. Күмүш кашык менен тамак жеген учурда, анын иондору адамдын организмине кирет. Эгерде кашыгыңыз канчалык жешилсе, ошончо иондор сиздин организмге кирген болуп саналат. Күмүш суу, сууга бир сутка салып коюп, ичсе да болот. Күмүш кашык бир гана оорулардын алдын албай, организмдеги бактерия жана токсиндерди бөлүп чыгарат.
Ушуну интернеттен окугандан кийин, ушул кашыкты таап келип, эмне ичсем, салып коюп , ичип жүрөм. Ичегилерим 97 чи жылдан бери бурап ооручу эле, ооруганда башым айланып кетчү. азыр оорубай калды

(Кундуз Канат)

Мыктыбек мырза,

Азаматсыз,сиздер кайсыл организациядансыздар ?

Мыктыбек азаматсын, коптогон пайдалуу маалыматтарды болушуп жатасын. Менимче ар бир окуган адам, жогорудагы пайдалуу азыктар боюнча маалымат алган сон, созсуз турдо тамак ашына пайдаланса керек деп  ойлойм.

Абдан пайдалуу кеңештер экен. Рахмат

Саламатсынарбы платформанын мучолору, мен да пайдалуу маалыматтардан болушойун дедим.

Баарыбызда эле тамак синируу койгойу бирде болбосо-бирде жаралып калганда эмне кыларыыбызды билбей  анан аптекадан дары алып ичебиз. Бул  койгойду жонокой ыкмалар менен да чечсе болот.

1 аш кашык ромашка чобун

1 аш кашык бозунач (бессмертник)

1 стакан кайнаган сууга салып демдеп 30 мунот тыныктыруу керек, дары чоптор тубуно чогуп калганда сузуп алып 100 гр тамактанууга 30 мунот калганда ичуу абдан жакшы натыйжа берет. 

Муноздоп тамактануу менен тамак синирууну жакшыртууда колдонулган жонокой ыкма

• 1 ст. гречка 
• 0,5 л майсыз айран

1. Гречканы тазалап, жакшылап жууйбуз
2. Гречканын устуно айранды куябыз  да  12 саат тыныктырып коебуз, муну кечинде жасаса эртен мененкиге даяр болуп калат
3. Аралаштырып 1 болугун эртен мененки тамакта жеп,  калганын уктаарга 2 саат калганда жейбиз. 
4. 10 кун ушундаай тамактанып, 1 жума перерыв кылабыз                                                                                                                              Натыйжада тамак синируу жакшырып, от, уйку без жакшы иштеп озунузду женил сезип каласыз. 

ЛАВР ЖАЛБЫРАГЫ ТЕРЧИЛДИККЕ ЖАКШЫ КОЛДОНУЛАТ!!

Ангинага:

Лавр жалбырагынан 5 даана алып, ага 0,5 литр суу куясыз. Аны отко коюп, 3 мүнөт жеңил кайнатып аласыз. Андан соң, бир аз муздатып алып тамагыңызды чайкаңыз. Күн сайын бир апта боюу үч маал тамактан кийин колдонулат.

Псориазга:

5 даана жалбыракка 1 стакан кайнак суу куюп, термоско эки саатка демдеп коюңуз. Күнүнө үч жолу эки аш кашыктан тамактын алдында ичесиз. Бир апта улантылат.

Отитте:

Кургатылган лавр жалбырагынан 2 аш кашык алып, ага 1 стакан кайнак суу куюп, эки саатка демдеп коёсуз. Жылуу кезинде бир тамчы тамчылатып, кулактын калган тарабына кебезге малып тазалап туруңуз. Бир апта боюу күнүнө 2-3 ирет кайталайсыз.

Зарнага:

Бирдей өлчөмдө лавр жалбырагы менен дущица чөбүн алып, аралаштырып ага 1 стакан кайнак суу куясыз. Муздаган соң улам зарна болгон сайын ичип турасыз. 3-5 күндүн аралыгында зарна болуу токтошу керек.

Артритте:

5 даана лавр жалбырагына 1,5 стакан кайнак суу куюп, отту азайтып 5 мүнөт кайнатасыз. Термоско куюп 5 саатка демдеп коёсуз. Андан кийин бир күн боюу тынымсыз аз- аздан уурттап турасыз. Экинчисин 3 күндөн кийин кайталайсыз. Бул учурда майлуу тамак- аш колдонууга болбойт.

Буттун шишиги:

5 даана жалбыракка 100 грамм нашатыр сиртин кошуп, караңгы жана муздак жерге кочкул өно келгиче кармайсыз. Андан кийин шишик болгон жерлерге 10 күн боюу эки маалдан сүртүп турасыз.

Терчилдик:

20-30 даана лавр жалбырагына 0,5 литр кайнак суу куюп, тыныктырып коюңуз. Муздага нсоң колтуктун астын сүртүп туруңуз. Эгер бутуңуз көп тердесе анда бутуңузга ванна жасаңыз.

БӨДӨНӨНҮН ЖУМУРТКАСЫ ЭС ТУТУМДУ ЖАКШЫРТАТ.

Бөдөнөнүн жумурткасы абдан пайдалуу экенин көпчүлүк билгени менен, бардыгы эле кандайча пайдалуу экенин биле беришпейт. Ал диеталык азыктарга кирет, иммунитетти бир калыпта кармап турууга шарт түзөт. Аны чийки абалында да ичүүгө болот. Анткени бөдөнөнүн жумурткасында сальмонеллез (жумурткалар аркылуу жуккан оору) менен ооруп калуу коркунучу жок.

Бөдөнөнүн жумурткасы айрыкча жаш балдардын организмине абдан пайдалуу. Маселен, Японияда окуучуларга мектепте эртең мененки тамакта сөзсүз бөдөнөнүн жумурткасын беришет. Анткени мыйзам деңгээлинде милдеттүү түрдө кабыл алуу жүктөлгөн. Себеби, бөдөнөнүн жумурткасы эс- тутумдун жакшырышына жана өнүгүүсүнө жакшы таасирин тийгизет.

Мындан сыркары, бөдөнөнүн жумурткасы улгайган адамдар үчүн да пайдалуу. Алардын дагы эс тутумун калыбына келтирип, жигердүүлүктү камсыздап, тиштин жана чачтын түшүүсүн кечеңдетет.

Курамында жогорку деңгээлдеги витаминдер тобу бар

Бөдөнөнүн жумурткасы биологиялык жигердүү кошулма витамин катары эсептелинет. Курамында А, В1,В2 жана Д витаминдери бар. Андыктан тоок жумуркасына караганда пайдалуу заттары көбүрөөк.

Көптөгөн кичи элементтерге бай

Тооктун жумурткасына караганда бөдөнөнүн жумурткасынын курамында 5 эсе көп фосфор, калий, жез, кобальто, никотиналык кислотасы жана табылгыс аминокислотага бай келет. Бул кичи элементтер акыл- эс тутумдун жакрышына, теринин өңүнө чыгуусуна жана кандагы холестериндин деңгээлин ылдыйлатууга эң мыкты таасир берет. Ошондой эле потенцияны калыпка салат.

Дарылык касиетке ээ

Бөдөнөнүн жумурткасы бактерияларга каршы жана иммундук системаны туруктуу кармап туруучу касиетке ээ. Аз кандуулук, баш оору, астма, ашказан жарасы, кан басымдын көтөрүлүшүндө жана сасык тумоого бат- баттан кабылып турсаңыз күн сайын эретең мененки тамакта бөдөнөнүн жумурткасын бышырып жеңиз.

Аллергия козгобойт

Тооктун жумурткасы айрым учурларда адамдын аллергиясын козгогон учурлар кездешет, бирок, бөдөнөнүн жумурткасы аллергияны козгобойт. Жаш балдарда жана чоң адамдарга деле козголбойт. Тескерисинче аллергиядан арылууга себепчи болот.

Биз кадимки кунуго колдонуп жургон пияздын пайдалуу касиеттери:

Мисирлик бир врач озунун соц.баракчасына ушундай деп жазат: Адамдар балдарынын ысытмасы көтөрүлүп атканын айтып арызданып келишсе ачуум келип кетет.
Ушуга да врачка уколго,таблеткага чуркайбы,уйдо пияз бар врачка чуркагандын ордуна пиязды колдонушса натыйжасы эн сонун болмок.
Созум куру болбоосу учун мен кубо болгон бир окуяны айта кетейин.
Ооруканада ысытмасы тушпой олум менен алышып жаткан кичинекей небересин чон энеси коргону келип калды.

Баланын абалын коруп дароо бир баш пияз алып келгиле деп суранды.Алып келген пиязды тен жарымынан экиге бөлүп баланын эки таманына байлап байпагын кийгизип жаткызып койду.
Эртеси бала эчнерсе болбогондой жапжакшына козун ачты,таманынын алдындагы пияз болсо куйуп калган сымал капкара болуп калыптыр.

Жана бир окуя 1919жылы Мисирде катуу грипп каптап анын айынан 40мин киши жашоо менен коштошот. Ошондо медицина кызматкерлери кыштактарда уймо уй кыдырышып бейтаптарга жардам беришет.
Кыштактардын биринде айыл чекесинде жашаган дыйкандын уйуно барышып доктурлар тан калышат.Анткени уйдогу адамдар баары грипптен сопсоо журушкон болчу. Тан калган доктурлар мунун сырын сураганда мына деп кабыгы аарчылбай эле экиге бөлүнүп коюлган пиязды көрсөтөт уй ээси.
Уйдун ар бир бөлмөсүндө ушундай эле пияздар турган болчу.
Тан калган врач пиязды алып микроскоп менен текшерип коруп пияздын кабаттарында олуп жаткан миңдеген грипптин микробдорун көрөт.

Мындан маалым болгондой пияз микробдордун баарын озуно тартып алат экен да аларды өлтүрөт экен.Аябай арзан оной эле,бирок пайдасы эбегейсиз зор.
Өзүбүздүн эле бут алдыбыздагы күнүмдүк жашообуздагы пайдалуу нерселерге маани бербей анын себебин дарысын башкалардан издей берет экенбиз.
Муну жазуудан максатым кимдир бирөөлөргө пайдасы тийсе анда кубанычтамын.⚘

                                                 Жакшы создор экен

Оорусак эле кудай күнөөлүү.
Сахарды 2 кашык бир чыныга кошуп ичкен ким?
Ыссык тамак менен муздак кола ичкен ким ?
Айлап турган өлгөн тооктун канатын жеген ким ?
Бургерди эртен менен түштө кечинде жеген ким ?
Той туулган күн болгон сайын арак, пиво, вино, вискини ким ичти.
Арактан ичип алып жубайы менен ким кошулду. Анан бала бир нерсе болуп төрөлсө кудай тут при чем
Азыркы заманда баары оорулуу. Мурун мындан 60 70 эле жыл мурунку ата энелерди байкасаңар арасында бир да жолу укол албай эч жери оорубагандар бар. Эмнеге ооруган эмес.
1 тамак ар дайым таза болчу. Кетчуп майонез деген жок болчу.
2 ичкен суу булактын же тоонун суусу болчу. Порошок кошулган эмес.
3 суусундуктар. Кымыз жарма, бозо, сүт болчу.
4 ар дайым кыймылда жүрчү. Ошондуктан 70 чыкканда балалуу болот беришчү)).
Азыр 3 жашка чыга элек бала жок дегенде 10 жолу укол алып аз эле жерден операция болуп калат жаздагандар.
Кола, бургер, крылешки, арак канча зыян экенин билгиң келсе. Айылдагы малга суунун оордуна кола же арак берип көр. Ичпейт кыйнап берсең бат эле өлөт. Баарын жеген крысага бургер крылешки берип баксаң 1 айда өлүп калат экен.
Бөлөк элге караганда, кыргыздардын кымызы, бозосу, шоросу, чалабы таза суусу бар. Ошолорду эле ичип жашасак канча оорудан алыс болобуз.
2 айдан бери кыргызстандын болницаларында жүрөм. Жапжаш балдар кыздар толуп калган((( операция артынан операция болгондор. Ал эми дарылардын баасын көрсөң жүрөгүң түшөт. Алдына ала ооруканага жатпаганга аракет кылалы.
Оорунун 90% жеген тамак аштан. Кудай жан берди. Ары жагы өзүңө аманат. Балдарыңарды оорулуу кылбагыла көңүлүнө карап. Балдарыңар силерге аманат.
Кымыз бозо, максым, чалап, тан, бал, өрүк мейиз. Алып берсеңер балдарыңар да өзүңөр да көп оорубайсыңар

КАРТОШКА

Чийки картошканы аарчып, жууп алган соң жука-жука тегерекчелерге кесүү керек. Ал тегерекчелерди бетке жаап жатып, 15 мүнөттөн соң таза жууш керек. Бул бетти жумшартат, агартат, жылмакай кылат.Чийки картошканы майда тиштүү кыргычтан өткөзүп, аны марлиге жука кылып саласыз да, бетиңизге 15-20 мүнөт жабасыз. Мындан беттеги шишик жана бырыштар, безеткилер жок болот.Картошканы сууга бышырып алган соң кабыгын аарчып, эзип, алынган боткону бетке 20 мүнөт жылуулай жапса, теринин майлуулугун азайтып, эрте картаюунун алдын алат.Көздүн тегереги салаңдап шишип калганда чийки картошканы кыргычтан кырып өткөзүп, ага 1 чай кашык буудай унун, 2 чай кашык сүттү аралаштырыңыз. Муну салфетканын бетине калың сүйкөп туруп көзгө 10-15 мүнөт жаап жатсаңыз, шишик тарайт.Эгерде сүт жок болсо, анда сууга бышкан картошканы тегерек кылып кесип, аны көзгө 30-40 мүнөт жаап жатсаңыз да ушундай эле натыйжа берет.Колуңуздун териси одуракай болуп кесилип же кургап кетсе, сууга бышкан картошканы эзип, ага 1 аш кашык сүт кошуп аралаштырып, жылуу бойдон колго 10 мүнөт жабуу зарыл. Жууган соң аркасынан крем сүйкөңүз.Колдун кабарган жерин кетирүү үчүн алгач чийки картошканы кыргычтан өткөрүп, ботко кылуу керек. Жатарда кабарган жерге вазелин, анын үстүнө картошка боткосун сүйкөп, үстүнөн целлофан менен жаап, бинт менен ороп коёсуз. Эртеси тазалап, ордуна крем сүйкөңүз.

ИНТЕРНЕТ БУЛАГЫНАН АЛЫНДЫ

Эркеайым Шакировна Боталиева

Как вылечить ангину за сутки.

1 корнеплод столовой (красной) свеклы натереть на мелкой терке.

На один стакан натертой массы добавить 1 столовую ложку 9% -ного уксуса.

Выдержать смесь закрытой в темном месте 4 часа. После этого отжать ее через плотную ткань.

Жмых выбросить, а соком полоскать горло через каждые 2,5 часа.

Свекла успешно излечивает хроническую и фоликулярную ангину.

Хитрости жизни - Полезные советы, упрощающие жизнь

Oчищаем почки от "песка" и "камней"

Изюм темный без косточек. перец черный горошком (душистый не годится). Что делаем? Изюминку разделяем на 2 части, в середину вкладываем 1 горошину перца, соединяем.

Схема приема:
1-й день - 1 изюминка, 2-й день - 2 изюминки, 3-й день - 3 изюминки и так до 10. В 11-й день надо принять тоже 10 изюминок, а затем убавлять по одной: 12-й день - 9 изюминок, 13 -й день - 8, 14-й день - 7 и так до одной.
Обязательно тщательно разжевывать. Принимать один раз в день - утром до завтрака. если при разжевывании 5 и более изюмин будет жечь язык, запивайте водой.

После 21-дневного курса 3 дня необходимо пить мочегонные средства. После перерыва (3 дня) принимать изюм еще 20 дней по той же схеме. И снова 3 дня принимаем мочегонные средства и курагу. В общей сложности получается 3 полных курса.

Первое время моча может быть мутной, затем, по мере того, как будет выходить "песок", станет светлеть.

После курса лечения сделать УЗИ.

НАПИТОК ДОЛГОЛЕТИЯ ИЗ ОВСА

1,5 стакана цельного неочищенного овса промыть, залить холодной водой (1,5 литра) и довести до кипения.
Настаивать в темном месте в течении 3 часов.
В овсяный отвар можно добавить мед, клюкву, облепиху, лимон.
Пить лучше теплым по 1 - 2 стакана в день.

ПОЛЕЗНЫЕ СВОЙСТВА ОВСЯНОГО ОТВАРА:

- полезен при гастритах, язвах желудка, панкреатите.
- жаропонижающее средство.
- обладает мочегонным, противовоспалительным и потогонным действиями.
- снижает воспалительные процессы в мочевом пузыре и почках
- полезен при сахарном диабете
- помогает при воспалениях суставов, ревматизм, полиартрит
- оказывает укрепляющее и нормализующее действие при нервных истощениях, нарушениях сна, при отсутствии аппетита, после гриппа и простуд.
- применяется для лечения легочных заболеваний, туберкулеза.
Отвар цельного овса с изюмом и медом помогает справиться с кашлем у маленьких детей.

ОТВАР ОВСА ПРОТИВ КУРЕНИЯ:

С вечера измельченные зерна овса (1 ст. л.) залить теплой водой (2 стакана). Утром прокипятить в течение 10 минут и пить вместо чая. Такой отвар подавляет желание курить.

Здоровья и Долголетия!

Ташбу Ж

Биз Ноокен районунда органикалык пахта остуробуз. Дыйканчылык озу сезондуу иш, апрелден-октябрга чейин, копчулук айылда жашаган дыйкандар кышкы мезгилде уйдогу малын карап эле бош болушат. Бош убакта кандай пайдалуу иш жасасак болот? Кенеш бергилечи!

Адам оорубай нормалдуу жашоо кечириши учун 8 стакан суу ичуу керек деген сунуштар коп эле айтылып жатат, бирок ошол кунуно-1,5-2 л суу ичуудо кээ бири ичилген суу гана  дешсе, кээ бири башка кабыл алынган суусундуктарды кошо эсептегенде деп айтышат. Мен да жашоомдо кун сайын коп суу ичууну адат кылайын деп аракет кылдым, бирок 4-5 стакандан коп иче албай койдум.

Организим талап кылгандан коп суу ичуу ашказанга, бойрокко зыян келтирбейби? 

Туура тамактанууда азыктарды кабыл алууну  жалпак тил менен жонокойлотуп тушундургондо мындай эрежелер бар экен:

• жайылган алакандын олчомундо белок
• алаканды ууч кылганда углевод,
• муштумдун олчомундо клетчатка (азык булалары)
• баш бармак олчомундо май.

Эркектер, семиз адамдар  бул олчомдорду эки эсе жеши да мумкун.
Белоктор: эттин турундо, сут азыктарында, жумурткаларда, осумдук белогу тоо буурчакта, буурчактын башка турлорундо.
Углеводдор дан ак шактарында , кургатылган момолордо.
Азык булалары  бардык жер жемиштер, жашылчаларда.
Май: жаныбар майлары, осумдук майлары - жангактын турлорундо

Адам организми учун кальцийдин орду

Кальцийди адам кундолук тамак-аш жегенде алып турат. Кальций клеткаларга азык катары зарыл. Адамдын организминдеги анын 1 пайызы гана клеткалар менен канда, калган 99 пайызы сөөктөрдө, тиште, тырмак, чачта болот. Организм канда аталган өлчөмдөгү кальцийдин болушун дайыма көзөмөлдөйт. Эгер өлчөмү азайса, анда аны сөөктөрдөн ала баштайт. Натыйжада остеопороз (сөөктүн морт болуп, бат сынууга жөндөмдүү болуп калышы), итий оорусу келип чыгат.
Кальций жүрөктүн кагышын жөнгө салып, кандын уюу процессине катышат. Нервдик чыңалууну азайтып, стресске каршы туруубузга жардам берет.

КАЛЬЦИЙ КАНЧА ОЛЧОМДО КЕРЕКТЕЛЕТ?
Кальций:

• 5 жашка чейин 800 миллиграмм,
• өспүрүмдөргө 1000 миллиграмм
• чоң адамдарга 1200 миллиграмм керек.

Ошондуктан  адам азыктар аркылуу аталган өлчөмдү алып турууга аракет кылуусу керек. Кальций өзгөчө организми өсүп жаткан балдарга керек.  Салмагы 70 килограммды түзгөн чоң адамдын организминдеги кальций болжол менен 1,7 килограммды түзөт.

КАЛЬЦИЙДИН НОРМАДАН АШУУСУ  ООРУ ЖАРАТАТ
Дарыканаларда кальций дары-дармектеринин түрлөрү көп. Аларды врачтарга текшерилгенден кийин алар сунуштаган түрүн өлчөмү менен кабыл алуу керек. Өз алдынча ашыкча ичкенде кальцийдин өлчөмү көбөйүп, кан тамырлардын капталдарына топтолот да, кандын агымына тоскоол болот. Ашыкчасы ткандардын, булчуң менен нервдердин иштөөсүн бузат. Заара бөлүп чыгаруучу систем жабыркайт. Демек, оорулар жаралат. Кандын уюшу начарлап, адам бир жерин кесип же тилип алса, кандын токтошу кыйындайт. Эмчектин рак оорусунун келип чыгышынын бир себеби да кальцийдин ашыкчалыгы.

Кальцийдин организмде сиңишин кофеин жана алкоголь азайтат. Туз да денеден кальцийдин жуулуп чыгып кетишин шарттайт. Андыктан туздуу азыктарды (анын ичинде туздалган балык, колбаса) жана кофени көп колдонууга болбойт.

ЭЛДИК МЕДИЦИНА ЖАРДАМ БЕРЕБИ?

Айрымдар тооктун жумурткасынын сыртын кургатып, майдалап, упадай кылып жешет. Бирок врачтар «бул илгери дары-дармектердин түрү жок кезде айласыз колдонулган ыкма» деп колдошпойт. Анын үстүнө кабыгында сальмонелла бактериясы болсо, ооруга чалдыгуу коркунучу чоң. Заманбап кальций дары-дармектерин врачтын сунушу менен алуу оң.

МАЛИНА АЗ КАНДУУЛУКТА ЖАРДАМ БЕРЕТ

Витаминдер менен минералдардын «кампасы» болуп малина эсептелет. Малина оорудан сакаюуда колдонулуп, жаштыкты жана сулуулукту сактайт

МАЛИНАНЫН ПАЙДАСЫ
Малинанын курамы 87 пайызы суудан турат, 100 граммында 50 ккал бар.

Малинанын курамындагы

• Салицилат кычкылы аспирин сыяктуу милдет аткарат. Ооруну басаңдатып, температураны түшүрөт, тердетет.
• Эллага кычкылы кан басымды түшүрүп, кан токтотуучу касиетке ээ. Ошондой эле жүрөктү, кан тамырларды оорулардан сактап, терини жаш көрсөтөт.
• С витамини бар. 100 грамм малинада 100 миллиграмм. Башкача айтканда, адамдын бул витаминге бир күндүк керектөөсүнүн жарымын түзөт.
• Флавоноиддер микробго каршы күрөшүүчү касиетти алып жүрөт. Кандын уюшунун жогорулашын камсыздайт.
• Органикалык кычкылдар сезгенүүнүн алдын алат.
• В1, В2, В6, Е витаминдери ден соолукка пайдалуу.
• Микроэлементтерден калий, магний, натрий, кальций, фосфор, темир бар. Булар кан жана зат алмашууну жакшыртып, аз кандуулуктан арылууда таасири чоң. Муун, куяң, калтыратма ооруларынан бат арылууга көмөктөшөт.
• Кандагы холестериндин өлчөмүн азайтат. Ангинада, жөтөлдө, кан басым ооруларында пайдасы чоң.
• Жалбырагы энелик булчуңдарын бекемдеп, бойго бүтүүгө жана баланын дени сак төрөлүшүнө салым кошот. Табитти ачат.
• Заара кубалоочу касиетке ээ болгондуктан, бөйрөктүн иштешин жакшыртат
• Малинаны оз бакчанызда органикалык жол менен остуруп, азык катары колдонуу бугунку кундун актуалдуу талаптарынын бири.

«Акан суунун кадыры жок»- дегендей биз малинаны коп жей бербейбиз,  анткени анын пайдасын анча билбейт экенбиз, суук отконго гана дары экенин билет элем. эми  буйруса малина бышуу сезонунда дайыма жейм/

Биздин Кызыл-Ункур тоо зонасында оскон булдуркон да дарылыгы малинадай таасир береби? Болушуп койсонор сураныч.

VID-Мавлюда малина.mp4

Бул видео Жалал-Абад облусунун Базар-Коргон районундагы Хажир-Абад айылында органикалык малинаны жана жашылчаларды кышкы мезгилде витаминдерин сактоо менен пайдаланууга кенештер камтылган. Башка фермерлерге да туура тамактанууга пайдалуу маалыматтар бар.

Топурак менен жашоонун байланышы

Топурак тынымсыз пайдаланылган синтетикалык минералдык жер семирткичтерден жана уулуу химиялык заттарды колдонуудан  өзүнүн сапаттык көрсөткүчтөрүн жоготуп жатат.

1. Уу химикаттар - пестициддер (гербициддер – отоо чөптөрду өлтүрүү үчүн колдонулуучу химиялык заттар; инсектициддер- зыянкеч курт-кумурскаларды жок кылуучу химиялык каражаттар; фунгициддер - өсүмдүктөрдун илдеттерине каршы жана урөндөрду мите козу карындардан коргоочу химиялык заттар).
2. Агрохимикаттар - айыл чарбасынан интенсивдүү түшүм алуу үчүн пайдаланылган синтетикалык минералдык жер семирткичтер. Көбүнчө  минералдык жер семиркичтерди өлчөмүн так аныктабай, топурактын өзгөчөлүгүн эске албай, өлчөмүнүн ашыкча берүүдө топурактын булганышы жүрөт.
3. Булгануучу уу заттарды камтыган атмосфералык жаан-чачын жана газ-түтүндору кошулмалар, топурактын нормалдуу иштешине өндүрүш ишканаларынан чыккан газ-түтүндүү кошулмалар чоң зыян келтирет.Топуракта адам баласынын ден-соолугу үчүн коркунучтуу оор металлдар (кадмий)  сыяктуу заттарды чогултууга жөндөмдүү. Кыргызстандын аймагындагы тоо-кен єнєр жайларынын ишканаларына жакын жайгашкан аймактардагы топурактардагы зыяндуу заттардын концентрациясын аныктоо жокко эсе.

1. Өндүрүш таштандылары жана башкалар. Топурактын интенсивдүү булганышына өндүрүштөрдөн чыккан таштандылар. Шаар жана калктуу конуштарга жакын жайгашкан аймактарды тиричилик жана күл таштандылары топуракты булганууга алып келүүдө.

Жогоруда белгиленген факторлор топуракты гана булганууга алып келбестен, топурактын деградацияга дуушар болушуна да шарт түзөт.

Мындан башка да фермерлердин чарба жүргүзүү ишкердүүлүгүнүн натыйжасынан сугаруунун прогрессивдүү ыкмалары,  топуракты иштетуудө  колдонулган түрдүү ыкмалардын  натыйжасында кыртыштын эрозияга учурашына алып келүүчү негизги факторлордун бири болуп саналат.

Топурактын асылдуулугунун негизги көрсөткүчү – бул кыртыштагы гумустун камсыздалышы, акыркы жылдарда көпчүлүк айдоо аянттары өзүнүн потенциялын 50 % ке чейин жоготту. 70-жылдарда кадимки боз топурактагы гумустун камтылышы 1,54 % болсо, 20 жыл аралыгында 0,49% ке азайды же 1,05% түзду. Интенсивдүү жер иштетилген аянттарда мындан да аз.  Бул көрсөткүч өтө көп, табыгый шартта 0,1% гумустун пайда  болушу учун  кеминде 30-40 жыл керек болот. Мамлекеттин азык-тулук коопсуздугун камсыз кылуу да  топурактын асылдуулугуна түздөн-түз көз каранды. 

Калктын жашоосунун топурак менен өз ара байланышы

Таза топурак- бул таза түшүм, дени сак мал,  таза түшүмдөн таза тамак аш, баалуу азык өндүрүлөт, таза тамак-аш  калктын ден соолугунун чың, бакубат болушун камсыздайт, ден соолугу таза адамдар – бул дени сак улут (генефонд).

Гумустун топуракта азайып кетишинин себептеринин дагы бири керектуу сандагы органикалык жер семирткичтердин берилбегендиги. Балансташкан азык заттар менен камсыз кылуунун минималдык нормасы 20-30 т/га. 

Органикалык чарба жүргүзүүнүн башкы милдеттеринин бири жаратылыш менен таттуу мамиледе болуу, бул үчүн синтетикалык жер семирткичтерден, уулуу химиялык заттарды колдонуудан баш тартуу менен колдо болгон мумкунчулуктөрду пайдалануу аркылуу топурактын асылдуулугун сактоо жана көбөйтүү.

Жугоруну кышка кантип тондуруп пайдаланса болот?

Жугорунун даны сут абалынан ото баштаганын тырмак менен басып текшересинер, жарактууларын сотосунан ажыратып сырткы кабыгын чачысы бар жагынан ажыратасынар. Чачысын толук тазалап алуу керек.

Сырты тазаланган жугоруну чон кострюлга салып устуно муздак суу куюп отко коебуз. Кайнап чыккандан кийин 5 мунот кайнатабыз.

Чон табакка музу бар муздак суу даярдап, кайнаган жугорунун суусун сарыктырып даярдаган сууга салабыз. Бул процессти токтотуу учун жасалат, башкача айткан бланшировкалоо.  Муздаткычка бланшировкаланган жугоруну азык сактоого жарактуу пленкага салып сактоого коебуз. Тондурулган жугоруну кагаз сулгуго ороп микроэлектр мешинде  салып турса оз калыбына келет.

Кыш мезгилинде жугоруну салаттарга кошсо же озун жесе болот. Витаминдуу, даамдуу жугору жаш балдарды гана эмес чондорду да кубантат.

Жугоруну думбулун банкада сактоо.

Думбулдун уч жагын кесип банкага баткыдай кылабыз.

Туз салынбаган сууда даяр болгуча кайнатабыз.

Татымалына 10 л сууга 300 г туз , 300 г кумшекер кошулат. Д

аяр болгон думбулду банкага салып даяр татымалын устуно куябыз.

Чон табакка жумшак материал салып устуно банкаларды салып суу куюп банканы сыртынан стерилизоциялап, капкакты жапкыч менен бекитебиз.

Банкалар толук муздагыча коопсуз жерге жайгаштырабыз.  

Кышында банканы ачып думбулду табакка салып кайноо абалына жеткиребиз. Жугору думбул даяр болду, дасторконго коюп жакындарынарды кубанта берсенер болот. Думбул жаны бышкандай даамдуу болот.

Жугоруну кышкыга сактоо жолу

Жугору бышкан мезгилде сут абалынан отуп калган зыянкечтери, илдеттери жокторун сотосунан ажыратып алабыз.

Кастрюлга чачыларынан тазалап салып ичине суу куябыз, даамдуу болушу учун кайнап даяр болоюн дегенде туз кошобуз.

Даяр бышкан колду таза жууп жугоруну укалап дандарын болуп алабыз. Жуулуп кургаган майда банкаларга укаланган жугоруну салабыз (майда банкалар колдонууга ынгайлуу)  кайнаган сууга туз салып ээритип банкага куябыз. Тубу тегиз табакка жумшак кебез салып банкаларды тигип жылуу суу куюп банканын сыртынан дагы стерилизациялайбыз. Муздаганча коопсуз жерге коюп, кийин муздак жерге коюп койсонор кышкы мезгилде ачып салаттарга, суюк тамактарга салып пайдалана берсенер болот.

Мен да болгар калемпирин кышкыга сактоо боюнча оз тажырыйбамдан болушойун:

Август-сентябрь айларында калемпир жакшы бышып куздун берекеси тогулгон убакта калемпирди жууп тазалап, дасторкондун бетине жайып суусун сарыктырып аламын.

Ички уруктарын ичке курч бычак менен кесип тазалаймын.

Тунук пленка пакетке бири-бирине кийгизип туруп, муздаткычтын устунку болугуно коюп тондуруп коемун. Кышкы мезгилде тамак-аш даярдоодо керектуусун алып колдономун.

тонунан муздаганда ичине салма салып фаршталган калемпир даярдап да журом, абдан даамдуу болот. Эн башкысы зерикпей конул коюп даярдап алса уй булонун капчыгына да бир кыйла пайда. Кышкысын калемпирдин 1 кг  150 сомдон алгандын ордуна кузундо оз огородунан даярдап алса болот.

"Канча жыл жашасан, ошончо жыл уйроносун" деген соз бекеринен эмес экен.

Платформанын катышуучуларынан озум учун, уй буломдун ден соолугу учун коп нерсени уйронуп жатамын. Пайдалуу маалыматтарды болушкондорго рахмат!

       Жыгачтын кулу

Жыгачтын кулунун курамында калий, фосфор осумдукко женил синимдуу. Мындан башка кальций, магний, темир, кукурт, цинк бар. Бул микроэлементтер жашылчаларга, коп жылдык дарактарга, момолуу жана декоративдуу дарактарга керек.

Кулдун курамы кайсы осумдуктон алынганы да маанилуу.

Кальцийдин сульфаты (CaSO4)- суперфосфат минералдык жер семирткичинин курамында бар. Кулдун курамындагы кальцийдин сульфаты кучтщуу таасир бербесе да осумдукку узак убакытка таасирин тийгизет. Кочотторду остуруу, жашыл массаны кобойтуудо аш кок, кок пияз, тармал кок чопко жакшы таасирин берет.

Кальцийдин хлориди – CaCI₂  таасири

1. Сактоого коюлган алманы чируудон;
2. Помидордун момосунун карайып калуусунан;
3. Сабиздин  жарылып кетишинен;
4. Сактоого коюлган картошканын чируусунон жана карайып калуусунан;
5. Жузумдун момосунун сабагынан эрте узулуп тушуусунон;
6. Кулпунайдын экинчи тушумунун пандап, кок басып кетишинен сактайт

Жыгачтын кулун колдонуу артыкчылыгы – арзан жана колдо бар зат.  Негизинен кул кошумча азык катары колдонулат.  Зыяндуу курт-кумурскалар менен курёшуудо колорадо конузунун малагына,  улулго, осумдук биттерине каршы колдонулат.

Чарбада колдонула турган кулду атайын каптарга салып кургак жерде сактоо ылайыктуу.

Жыгач кулу жаралышы  органикалык болгондуктан,  копчулук бак остуруучулорго, дыйкандарга  баалуу жер семирткич. Колдонууда фермер озунун жана уй булосунун  ден соолугуна, экологияга зыян келтирбейт.

Жыгачтын кулу топурактын курамына жараша 1 гектарга 1,0-1,5 тонна жыгач кулун пайдаланса болот,  2-4 жылга чейин таасирин берет,

Зыянкечтерге каршы кулду колдонуу

Капустадагы осумдук бити жана малактарга каршы:

10 л муздак сууга 1 стакан кул аралаштырылып  эртеси кунго чейин коюп туруу керек. Эртен менен аралаштырып, сузулуп алынат. Зыяндуу кополоктор учуп баштаганда  эртен менен эрте 6-7 де чачкыч аппарат менен томонку жалбырактарга чачуу сунушталат.  

Осумдук битине каршы кайнатма жасалат 300 гр кулду элеп, чакага салып устуно суу куюп 20 мунот кайнатуу. Даяр болгон кайнатманы бир нече саат тыныктыруу андан кийинн сузуп чачкычтар менен чачса болот.  

Колорадо конузунун личинкаларына. Кургак кулду адыракай материалга салып чанытуу менен осумдуктун жалбырактарына чачуу, 2 -3 суткадан кийин таасирин берет.  

Улулдорго каршы. Улулдорго металдегид препаратынын ордуна кулду колдонсо болот. Эгерде жамгыр жааса кулдун таасири жок болот,  жер, осумдуктор кургаганда кайра колдонуу керек.

Улулго каршы ачуу калемпирдин талканын кезектештирип пайдаланса да болот.  Улулдорду кармоо учун тактайчадан же ным  материалдарды жерге тошоо менен чогултуп жыйнап саеые азайтса болот.

Суюк жер семирткичтерди даярдоо

Чалкан тундурмасын даярдоо жана колдонуу.

 Бул үчүн 10 л пластмасса чака, 1 кг майдаланган чалкан, жамгыр же арыктын суусу керектелет.

1.Алгач чалканды сабактары менен кошо терип алып майдалайбыз.

1. Пластмасса чакага майдаланган чалканды салып үстүнө суу куябыз. (Чалкандын бетин суу толугу менен жаап турушу керек.
2. Чаканын бетин аба өткөрүүчү сетка же материал менен жаап, жылуу жерге коебуз.
3. Тундурма аралаштырылып турат.
4. 5-6 күн тургандан кийин жолдун чаңынан же даяр компост кошсо да болот
5. 10 күндөн кийин чалкан сабактарынан ажырап, суунун түбүнө чөгүп, ачып, суусу көк түскө өткөндө тундурма даяр болот.
6. Тундурманы 2 кат марлиден сүзүп алып 1 л идиштерге куюп, жазып маркировкалап коебуз.
7. Өсүмдүктөрдүн вегетация мезгилинде (1:10) 1л тундурмага 10 л суу кошуп өсүмдүктөрдү азыктандырса болот.

Эскертүү: Жагымсыз жытын жок кылуу үчүн аптекадагы суюк валериананы тамчылатса болот.

Мындай тундурма менен азыктандырууда өсүмдүк кошумча табигый азот, калий  менен, микроорганизмдер менен, өсүүнү күчөтүүчү табигый биостимулятор менен камсыз болот, өсүмдүктүн өсүүсүнө жана гүлүнө, мөмөсүнүн өнүгуусунө, тушумдуулугүнө таасирин берет.  (чанактуу өсүмдүктөргө жана пияз, чесноктон башкасына) колдонсо болот.

Азыктандыруу: 10л чачкыч аппаратка  1-1,5 л чалкандын тундурмасын куюп, 8,5-,9 л жамгыр же арыктын суусун кошуп жалбырак аркылуу  азыктандырылат, жерге чачылат, сугат суусунан кийин шербет суу катары берсе болот.

Ушундай эле суюк жер семирткичтерди ат кулак, каакымдан, кырк муун, пияздын кабыгынан  жасаса болот, бирок чалкан тундурмасынын натыйжалуулугу жогору.

Мындай суюк жер семирткичти жасап алуудан фермер эч кандай чыгым тартпайт, болгону жасаганга убактысы гана кетет.

Эгерде чоң аянтка колдонуу керек болсо эгин эгилген аянттын баш жагына (албетте суунун агымына карап) чукур казып, тешиги жок полиэтилен  төшөйт. Суу куюп толтуруп, жетерлик санда майдаланган чалканды салып, 10-12 күнгө бастырып коюу керек. Эгилген аянтты сугарып бүтөөрдө, чалкан салынган чункурду ачып, сугат суусуна аралаштыруу жолу менен кошуп, жөөктүн акырына чыгаарда токтотулуп коюлат.

Компост чайын даярдоо жана колдонуу

Колдонуунун максаты –топуракта микроорганизмдерди көбөйтүу, топурактын табигый касиетин калыптандыруу же б.а. чарба жүргүзүудө  мурдагы кетирилген катачылыктарды оңдоо, уулуу заттардан тазалоо болуп саналат.  Колдонуу жеңил,  аз эмгек, аз энергия керектелет. Мисалы даяр компост менен жерди азыктандырууда 10-20 т/га керектелсе, ал эми компост чайына 5-10 кг/га.

• Арыктаган, эрозияга уураган кыртышты калыптандырууга колдонсо болот
• Өрт, сел, жамгырдан жуулган кыртышты калыптандырууга колдонсо болот
• Шамал таасиринен кыртыштын бузулушун калыптандырууга колдонсо болот

  
  

  
  

  Компост чайын даярдоо ыкмасы:

  100 л идишке жамгыр жа арык суусун куюп ага 1 кг  эленген жакшы жетилген компост кошулуп, эритме аба менен байытылат. Чачкыч аппараттын көзөнөкчөсү бутөлуп калбас үчүн  компостту атайын баштыкчага салып  туруп кошсо да болот.  Компост сууга эригенден кийин тез-тез аралаштырылып турат.  Кычкылтектүу чөйрөдөгү микроорганизмдердин көбөйүшү үчүн  резина түтүктун бир учу салынып аба менен камсыздалат, (аквариумду аба менен камсыздоочу приборду да колдонсо болот) болгону температураны көзөмөлдөп турат. 20⁰С температурада 24 саатта,  30⁰С та 15-18 саатта даяр болот. Эгерде температура 20⁰С төмөн  болсо 30-40 саатта даяр болот.

• 
• • Дан өсумдүктөру, буурчак дандуулар, күн карама ж.бу.с.
  • Жашылчаларга, жүзүмгө, мөмө-жемиштерге;
  • Бак өстүрүудө
  • Токой тилкелерине
  • Жантайынкы жерлерди кыртышын бекемдөөгө колдонууга болот

    Өсүмдүктөрдүн вегетация мезгилинде кошумча азыктандырууга болот. Даяр болгон компост чайында жагымдуу жердин жыты болот жана даярдалгандан кийин 4 саат ичинде колдонуу керек эгерде жагымсыз жыты болсо колдонбоо керек.

  Компост чайын колдонуунун натыйжалуулугу эмнеде?

  • Өсүмдүктөрдү илдеттерден коргойт;
  • Өсүмдүктөргө керектүу азыктар жеткиликтүү формада болот;
  • Суунун керектелиши, чыгымы азаят;
  • Топурактын ным кармоо сапаты жакшырат;
  • Топурактын структурасы жакшырат, борпоң болот;
  • Өсүмдүктөрдүн тамыр системасы жайылып жакшы өсөт;
  • Жашылча-жемиртердин даамын жакшыртат
  • Стабилдүү экологиялык таза түшүмдү камсыз кылат

Тооктун кыгынан суюк жер семирткич даярдоо жолу

Мындай жер семирткичти даярдоо 2 этапты камтыйт:

1. Тундурма даярдоо. Чаканы же бочканы жарымына чейин тооктун кургак кыгы салынат.  Устуно суу куюлуп 7-10 кунго чейин аралаштырылып турулат. 
2. Тундурманы суюлтуу  Жер семирткич катары суу куюп суюлтурган турун иштетуу керек.  1 л тундурмага 9-10 л суу кошулат.   Бул суюк жер семирткичти жасап алгандан кийин жай бою сактап керек учурда колдонууга болот. 

Канткенде туура пайдаланабыз.

Суюлтулган жер семирткичти осумдуктун сабагына, жалбырагына тушурбой  тамырга жакын жерге берилет же  катар аралыгындагы жоокко берилет. Вегетация мезгилинде 2 жолу осумдукторду азыктандырса болот.

Суюк жер семирткич менен  жамгыр жаагандан кийин же сугарып буткондон кийин азыктандырса болот. Мындай азыктандырууну кун баткандан кийин берсе жакшы таасирин берет, андан кийин женил сугарып коюу жеткиликтуу.

Органикалык чарбада тооктор интенсивдуу багылган  бакма канаттууулар фабрикаларынан чыккан кыктарды пайдаланууга болбойт!

Тоок кыгын пайдаланууда айтылган сунуштарды эске алуу менен пайдалануу керек.

Тооктун кыгы артыкчылыктары

• Момо-жемиштин бышып жетилуусун 10-15 кунго тездетет
• Тушумдуулук 20-40% ке чейин жогорулайт
• Осумдуктордун бактериалдык, козу карын илдеттерине (чириктин турлору, тамыр чируу, фузариоз) туруктуулугун жогорулатат
• Топурактагы суунун айланышын оптималдаштырат
• Топурактын бетки катмарында нымды сактайт.

Тооктун кыгынын физико-химиялык корсоткучтору

Синтетикалык жер семирткичтерге коз каранды болгондун ордуна оз колунарда бар ресурстарды пайдалангыла, арзан жана жугумдуу болот.

Органикалык азыктардын баалуулугу.

Органикалык жол менен остурулгон жашылчалар  сапаты- түсү, формасы, жаңы экендиги, бышып жетилгендиги, көрүнүшү, бүтүндүгү, өлчөмүнүн бирдейлиги, ошондой эле курамы витаминдуу болуп, кычкылданууну азайтуучу заттарга, каротиндерге бай, табигый даамы жана жыты менен өзгөчөлөнөт,  уу заттар, нитраттар,оор металдар, токсиндер жокко эсе.

Биз огородубузга уй булобуз учун жыл сайын керектуу жашылчаларды эгип алабыз.

Жерди эгүүгө даярдагандан баштап, түшүм бышып дасторконубузга жеткенге чейин  коркунуч келтирүүчү синтетикалык минералдык жер семирткичтер, уу химиялык заттар, дарыланган үрөндөр  колдонулбайт,  анын ордуна топуракка, өсүмдүккө, адамга, жаратылышка зыяны жок органикалык жер семирткичтер: чириген кык, компост, канаттуулардын кыктары,  зыянкечтерге-илдеттерге каршы  өсүмдүк кайнатмалары, биологиялык препараттар гана  колдонулат. Сөзүм  кургак болбошу үчүн  помидорду кесип көрсөтүп берейли:     

   - Мөмөнүн текстурасы тыгыз;

   - тегиз бышкан,

   - түсү ачык,

   - мөмө камерасында бош жери жок,

   - уругу бышкан,

   - мөмө сабагы менен бириккен жеринин  жашыл жери жок.

   - сактоого туруктуу

   - Кунумдук тамак-ашка колдонууда жыты, даамы озгочо.

Уй булодо балдарыбыздын келечегин ойлосок  органикалык жол менен ондурулгон гана азыктарды жегиле демекчимин.

Мен бугун ушул платформага Буажар эже аркылуу катталдым.

Озум Ала-Бука районунан боломун. Айыл чарбасын которуу менен дыйкандардын кирешеси жогоруламайынча  жашоосу онолмоюнча олко бир жерди таптап тура берет. Менин да максатым айыл чарбасын которууго салым кошуу.

Ала-Бука районунда жердин озунон чыккан глауканит деген жер семирткичти жугору остуруудо колдонууга аракет кылып жатабыз.

Чакан жерде ар кандай органикалык калдыктарды колдонуу менен соолжан багып биогумус ондуруу боюнча пландарым бар.

Адылбек, маан платформасына кошулганынар коп маалыматтарды аласынар, озунордогу тажрыйбаларды болушуп турууга шарт болот.

Мындан кийин бул платформага активдуу катышуунарды суранам. Ийгилик болсун!

Мульчалоо деген эмне?

Мульчалоо - бул өсүмдүк калдыктарын башкаруу үчүн  негизги агро-экологиялык ыкма. Өткөн кылымдарда, дыйкандар отоо чөптөргө каршы күрөшүүдо, өсүмдүктөрдү сугарууда мүмкүнчүлүгү чектелгендиктен  жөнөкөй, бирок натыйжалуу технологияны- мульчалоону ойлоп табышкан. Бул ыкманын натыйжалуулугу айыл чарба өсүмдүктөрүнүн өсүшүнө жана өнүгүшүнө жолтоо болгон отоо  чёптёрдщ өстщрбёй кармап туруу, кыргыштагы суунун бууланышын азайтуу щчщн  таштанды материалдарды (саман, чабылган чёп, жыгачтын таарындысы,тщшкён жалбырактарды колдонушкан. Бүгүнку кщндё өнөр жайында ёндщрщлгён атайын пленкаларды мульчалоого пайдаланылууда. 

Мульчалоо кантип жасалат?

Мульчалоо ачык топуракты жабуу же  б.а жууркандын милдетин  аткарат. Мында органикалык мульча талаадан  жыйналып алынбай кыртышка кошулуп айдалат натыйжада  табигый жер семирткичке айланат.Туура пайдаланылган табигый мульча бир нече функцияны аткарат:

• кузгу-кышкы мезгилде топурактын үстүнкү катмарында оптималдуу жылуулукту кармайт, күн нурунун таасиринен ысып кетщщдён, күтүлбөгөн учурда температуранын өзгөрщшщнён  сактайт.
• мульча жасоо менен топурактагы ным жакшы сакталып жарым-жартылай сугаруунун милдетин аткарат жана күн нурунун тескери таасири азаят.
• топурактын үстүнкү катмарындагы аба-газ алмашуу процессин оптималдаштырат
• кыртыштагы шамал жана суу эрозиясынын алдын алууга болот,
• отоо чоптордун өсүшүн басуу,
• мульчанын алдындагы топурак кургабай борпоъ абалда болот.
• топуракты табигый жер семирткичтер менен байытат.
• азыктануу чёйрёсщ тщзщлёт, пайдалуу курт-кумурскалар жана сөөлжандар үчүн жагымдуу шарт түзүлёт

Азыркы шартта мульчалоо дыйканчылыкта багбанчылыкта жана ири айыл чарба жерлерине таандык чоң тармактарда колдонулат. Мульчаны колдонуу  менен дыйкандар  отоо чөптөргө каршы күрөшүүдо, сугарууда, жер семирткичтер менен азыктандырууда наркты төмөндөтүүгө мүмкүнчүлүк тузулот

Мульчалоонун негизги түрлөрү:

Абалы туура келген органикалык материалдар мульчалоого колдонууга жарайт б.а кыртышты жапканга ылайыктуу болуп аба жана нымдуулукту  откорумдуу болушу керек.

Мульчалоого колдонулган материалдар:

• жасалма жабуучу материалдар,
• органикалык материалдар
• органикалык эмес жабуучу материалдар.

Мульчалоо топурактын түрүнө, климаттык шарттарга, өсүмдүктүн түрүнө, өстүрүү ыкмасына жараша колдонулат.

Мульчалоо качан жана кантип колдонулат?

Жаз – копчулук осумдукторду мульчалоого ынгайлуу убакыт. Кар кетери менен кундун ысышынан топурак ысыйт. Бул учурда мульчалоого даярданып башташ керек. Талаадан кёп жылдык отоо чоптордун тамырын терип чыгарып, керектуу жер семирткичтерди беруу зарыл.  Ошондо топурактын ысып жана жайында  кургап кетуусунун алдын алуу учун, өсүмдүктөрдү коргоочу мульчаны жабууну баштаса болот.

Кочотторду жабылган мульчаны ачып эгилет. Шартка жараша алгач кочотторду эгип андан кийин мульчалоого да болот.

Бак арасында  дарактарды, бадалдалды мульчалоодо сонгоктун айланасында кронанын радиусунда мульчаны 10 см калындыкта  жабууласа ылайыктуу. Мындайда дарактар ​​жана бадалдар сууну  аз талап кылат (топурактагы суунун буулануусу олуттуу кыскаргандыктан).

Кулпунай эгилген жерди мульчалоо

Саманда кеч чирий турган булалар болгондуктан тез чируудон сактап турат. Саманда азыктын булагы томон, кыртыштагы азотту жутуп алат. Бул минералдын жоготуусун азайтуу учун кулпунайдын тупторуно компост же чириген кык менен азыктандырылып андан кийин саман менен жабылат.

Борпон топуракта саманды жабуунун калындыгы 15-20 см, бир нече кундон кийин 5-7 см ге пасаят. Оор топуракта саманды майдалап 3-5 см калындыкта жабылат, ар 15 кундо жанылап салып туруу керек.

Самандан башка жыгач таарындысы, кургаган чоптор, картон, полиэтилен, спанбонд колдонулат.

Ири кулпунай осткруучулор спанбонд  атайын технологиянын негизинде жасалган геосинтетитикалык материалды колдонууда. Кыртышка кундун нурун откорбойт, жылуулукту жана нымдуулукту кармап турат. Спанбонд аркылуу азыктандыруу жана сугаруу жургузулот.

 Кургак чоп менен жабуу                                                                       Спанбонд менен жабуу

Пайдаланылган материалга жараша мульчанын пайдасы

• Жайында кыртышты ысып кетуудон, кышкысын ушуктон сактайт;
• Кыртыштагы нымдуулук сакталат;
• Отоо чоптордун саны кыскарат;
• Кыртышты илдеттердин козгогучтарынан коргойт;
• Топурак эрозиясынын алдын алат;
• Нымдуулук коп болгондо бышкан момолорду чируудон сактайт;
• Кыртыштын борпон болушун камсыздайт;
• Осумдуктун тамыр системасы жакшы оорчуйт;
• Момону чан, топурак менен булгануудан сактайт;
• Бышуу мооноту кыскарат                                                                                                                                                                                            Климаттык озгоруулордун болушунан улам барган сайын сугат суу менен камсыздоо койгойлору жаралат. Ошондуктан фермерлер суу ресурстарын  пайдаланууда колдо болгон мумкунчулукторду пайдаланып азык-тулук остурууго багыт алышы керек.

Айыл чарба эгин талааларды коргоо тилкелери. Органикалык чарба жургузуудо озгочолуктору

Эгин талааларынын  аянттарынын чет жакалары атайын коргоочу тилкелер эгилген.

Бул коргоо тилкелеринин кандай пайдасы бар?

Коргоо тилкелерин тузуудо дарактарды отургузуунун пирамидалдык принцибин сактоо керек. Дарактардын ярустук тузулушу коргоо тилкесине отургузулган дарактардын баарына жарык жана азык заттар бирдей камсыздалышына кам коруу керек.

Бул тилкелер эгин аянттарынын тушумун шамалдан коргоо, топуракты эрозиядан сактоо менен  ошол жерге микроклимат тузуп турат.

• Шамалдын ылдамдыгын азайтат, кыртышты эрозиядан сактап турат
• катуу шамал жерге тушумду сабайт б.а. тушумдун коромжуга учурашын азайтат
• Абанын жана топурактын темперетарурасына таасирин берет, коргоолуп турган жерде кыртыштын температурасы жогору болот)
• Коргоо тилкелеринде эгилген дарактардагы шуудурум нымдуулукту жогорулататт.
• Пайдалуу организмдер канаттуулар уялаганы, жашаганы жай болот
• Коргоо тилкесине эгилген дарактар фермерлерге курулуш материалы болот
• Кыртыштын курдуулугун жакшырат эгерде чанактуу эгиндер кошулуп эгилсе
• Бал аарылары чандаштыруу, нектар чогултуунун булагы болот 
• Топурактын эрозиясын козомолдоого пайдалуу болот ( терек, тал ж.б бадалдар)                                                                                                    Союз тарагандан бери коргоо тилкелери кундон кунго азайып баратат, эгилген тыт аянттарын талкаланып, бузулуп бутту. Бул коргоо тилкелери био ресурс катары коргоого муктаж болуп турат.                                                                                                                  Органикалык чарба жургузгон фермерлер уйунун айланасына, малканасынын айланасына, эгин аянттарынын четтерине коргоо тилкелерин эгип кобойтуудо. Мисалы: Ноокен районунун Шайдан айылындагы био фермерлер 2 ярустуу коргоо тилкелерине терек, карагат,  малина эгишкен.

Соя - бир жылдык чанактуу осумдук, бийиктиги 20-80 см, момосу 4-8 см келип 3-5 даана уругу чанактын ичинде болот. Жашыл чанактары быша баштаганда жыйналып алынат.

Азыктык баалуулугу жогору:

1 кг соянын курамындагы белок  3 кг уйдун этине, 5 кг нанга, 2 кг быштакка 1,3 л сутко, 80 тоок жумурткасына тен.

Сояда 37-45% белок бар:

• жасмыкта (чечвица)  25-35%,
• тоо буурчакта 21-26%,
• нокотто 23-28%.

Соянын белогунун биологиялык баалуулугу жаныбарлардан алынган белокко жакын.

Озгочолугу кандагы холестринди жогорулатпастан тушурот, семиз адамдардын тамактануу  рационуна сояны киргизгенде  холестринди 40% азайткан фактылар бар. Мындан башка кант диабети менен ооругандар тамактанса, канындагы канттын корсоткучун томондотууго жардам берет.

Смалактан  бат жасала турган пайдалуу салат

               Курамы:

1. Смалак керегине жараша
2. Помидор - 2 даана,
3. Бышырылган жумуртка – 1 даана
4. Осумдук майы -  1 аш кашык
5. туз татымына жараша
6. Жарты лимон согу – 1 кашык

Смалактын жалбырактарын жууп дасторкондун бетине жайып суусун сарыктырып алабыз, кол менен майдалайбыз

Помидорду  жууп тазалап  майда болукторго узатасынан болобуз

Жумуртканы да узатасынан ичке кылып бир нече болукторго болобуз

Баарын аралаштырып туз себелейбиз, 1 аш кашык май кошобуз, эгер каалоонуз болсо жарты лимондун согун аралаштырса салат даяр.

Смалак, тооктун эти кошулган салат

                  Курамы:

• смалак керегине жараша
• тооктун тош эти — 150 гр.
• помидор — 2 даана
• бадыран— 2 даана
• осумдук майы — 2 кашык.
• туз
• кара мурч

        Жасоо жолу:

       1.Тооктун тош этин кайнатып бышырып муздатып алабыз

       2. Бышкан даяр этти майда болукторго болобуз

       3. Помидор менен бадыранды жуп тазалап,  майда болукторго болобуз.

        4. Тузду, осумдук майын, кара мурчту даярдалган массага кошуп аралаштырабыз.

        Салат даяр болду,  жагымдуу маанай менен жеш керек.

Органикалык чарба жургузуудо экологияга, жаратылыш ресурстарына аяр мамиле жасоо менен  климаттын озгоруусуно ынгайлашып жашоо, жана чарба жургузуу эн негизги маанилуусу!

Фермерлердин климаттын озгорушуно ынгайлашуу же жамгыр сууларын топтоп,  огород сугарганга пайдалануу

Уйдун чатырынан жамгыр суусун топтоо мурда эле практикаланган. Тамдардын чатырынан түшүрүлгөн трубалар аркылуу өтө чоң эмес бочкаларга (темир) жамгырдын суусун топтошкон. Бирок бул практика айыл арасында кеңири таркаган эмес. Көп айылдарда агро-сезон күчөгөн мезгилде, айрыкча жаңы конуштарда айылдыктар сугат суудан кыйналышат, огороддоруна эч нерсе өстүрө алышпайт.

Ушундай үйдүн чатырынан түшкөн жамгырдын суусун топтоп, пайдалануу эң пайдалуу болмок. Бул өзгөчө жаан-чачын көп болгон Кыргызстандын шартында ыңгайлуу. Кыргызстандын аймактарына жараша 1 жылда орточо 300-600 мм жаан жаайт. Эгерде биз аны орточо жылына 400 мм деп алсак, фермерлердин үйлөрүнүн чатыры 80 м2 десек, тамдын чатырынан түшкөн жаандын жылдык көлөмү 32000 литр же 32 м3 болот. Биз ошол көрсөткүчтүн 50% эле алсак, 16 м2 же 16000 литр суу болот. Бул огороддо жашылча өстүрүүгө керектелүүчү суудан алда канча көп. Үйлөрдүн чатырынан түшкөн жамгырдын суусун топтоо үчүн чатырдын чет жактарынан суу түшүүчү труба, ошондой эле алардан түшкөн суу кетүүчү чоң жалпы труба жана андан суу жыйналган чоң көлөмдөгү бочкага жеткен шланг керектелет.

Чоң көлөмдөгү бочка болбосо, кудук казып, анын ичине пленка төшөп койсо да болот. Азыр көпчүлүк айылдагылар бетондолгон кудук куруп, пайдаланып жатышат. Бул көпкө чыдайт. Бирок ал чыгымды талап кылат. Эн жөнөкөй арзан ыкма эки кабат пленка төшөлгөн кудук. Анын үстү чатырчаланып жабылып коюлат. Кудуктан сугатка суу кетүүчү кран коюлат, же электр насосун колдонуп сууну түз жөөктөр аркылуу сугарса да болот

Экологиялык туруктуу жашоону камсыз кылууда токойго жакын жашаган элдуу айылдарда территориянын 10/30/60  оптималдуу болунушу жаратылышка ынгайлашып жашоонун модели боло алат.

Мында:

• 10% үй, курулуштар,
• 30% айыл чарба эгиндери өстүрулгөн аянт,
• 60% табигый экосистема.

  Биздин келечекти көрүп элестетүүбүз:

 «Таза аба, таза суу, гүлдөгөн жер, бирдиктүү байланышкан экосистемадан кымбат эч нерсе жок”.

Ооба созуно кошулам, откон жылы уй булобуз менен 1 гектар жердин тегерегин тосуп,"Флора, фауна" уюмунун колдоосу менен  момолуу дарактардын кочотторун эгип остуруп жатабыз. Келечекте бул кочоттор жетилсе токойду кобойтууго биздин кошкон улушубуз болот деген жакшы умуттор менен аракет кылып жатабыз. Жазында кочоттор оскон убакта суротторун маан платформасына койгону убада беремин.

Саламатсыздарбы!

Кыргызстандагы жангак токойу жок болуп кетуу коркунучуна кирген токойлор. Дагы 30-50 жылдын ичинде бул токойлор жок болуп кетет. Себеби жангак токойу картайган. Жаны токой болуу мумкунчулугу жок эсе, эгер токой жок болуп кетсе ал жерлер жарым чолго айланат. Ошондуктан ошол жердеги элдер бул маанилуу койгойду чечууго убакыт келди. Эн биринчи туризмге ыктаган айыл чарбасын которуу керек, малдын санын азайтуу, же болбосо интенсивдуу мал чарбасына отуу керек. Токойлорду лесхоздон алып корукка айлантыш керек. Балчылыкты, дары чопторду кайра иштетуу тармагын кучотуу керек. Малды интенсивдуу баккан фермерлерге арзан пайыздуу кредиттерди беруу, тескерисинче жайытта айдап баккандарга жайыт акысын ото жогорулатуу керек. Питомник кылган, кочот жеткирген, токойду жаш кочоттор менен толтурган адамдарга субсидиди же башка мотивация боло турган иш-чараларды киргзуу зарыл

Органикалык чеснок менен сүттүн кайнатмасы- астма, сарык, жүрөк, учук ооруларына дары.

Көптөгөн жашылча-жемиштердин да бир топ дарычылыгы бар. Төмөндө адамдын жалпы саламаттыгына эң керектүү дары суусундугунун рецеби. Бул суусундук жылуу сүт менен чесноктун майдасынан жасалган.

Даярдоого керектүү азыктар: 500 миллилитр сүт, чесноктун арчылып майдаланган он бөлүгү, 250 миллилитр суу.

Даярдоо ыкмасы:

Мискейди алып ага сүттү куюп, анан чеснокту кошуп, отко коёсуз. Аралашма кайнагыча күтө туруңуз. Аралаштырганды токтотпой туруп, отту азайтыңыз. Жарымына чейин бууланмайынча аралаштыра бересиз. Аралашмага шекер кошуңуз жана муну ысык бойдон ичсе жакшы.

Пайдалуулугу:

Астма — эгер күнүнө үч тишче (зубчик) чеснокту ар күнү уктаар маалда жесеңиз, астманын симптомдору жеңилдейт

Пневмония — чеснок кошулган сүттү күнүнө үч ирет ичсеңиз, пневмониядан айыгып кетесиз.

Жүрөк ооруларына — бул суусундук холестеринди азайтат, тромбдун пайда болушунун алдына алат, муну менен жүрөк-кан тамырдын иштешин жакшыртат. Эгер, сиз сүт менен чесноктун аралашмасын даярдасаңыз, анда майы аз сүттөн жасасаңыз жүрөк ооруларына жакшы.

Сарык — чеснок организмдеги жаман токсиндерди айдап чыгат. Анткени, чеснок боордогу ферменттерди активдештирет.Бул ингредиенттер боордун май дистрофинине укмуш эффект берет. Ал өзүнө иллицин менне селендин чоң запасын алып жүрөт. Эгер, сиз бул аралашманы 4-5 күн колдонсоңуз, сарыктан толук айыгасыз.

Артрит — сүт менен чеснокту күнүнө колдонсоңуз, артриттин симптомдорун жана ооруну азайтасыз.

Уйкусуздук— аралашма тынч уктоону камсыздайт, анткени чеснокто нервди тынчтандырган бирикме бар.

Жөтөл— бул аралашма куркума менен кошулганда дайымкы жөтөлгө жакшы. Чеснокто бактерияга каршы укмуштуудай эффект бар. Бул жөтөлгө жардам. Булардын үстүнө балды кошсоңуз андан бетер жакшы.

Өпкө туберкулезу — бул аралашма көкүрөк клеткаларынын оорусун айыктырууга пайдалануу. Чесноктогу сера компоненттери бул ооруга каршы пайдалуу. 240 миллилитр сүткө жана бир литр сууга 1 грамм чеснок кошуп жасайсыз. Бул аралашманы 1 күндө 3 жолу ичесиз.

Холестерин — эгер сиз жылуу сүт менен чеснокту 1 жума ичсеңиз, жаман холестеринден (ЛПНП) арылып, липопротеинди (HDL) организмде көбөйтө аласыз.

Тамак сиңирүү системасы — чеснок андан тышкары иммунитетти жакшыртып, тамак сиңирүүчү системаны жөнгө салат. Мындан тышкары чеснок импотенцияга да пайдалуу. Эркектер менен аялдарды тукумсуздуктан арылтат.

Имбирь чайынын ден соолукка пайдасы
===========
Имбирь иммунитетиңизди бекемдеп, тамак-аш сиңирүү жолдорун жакшыртып жана түрдүү ооруларга каршы күрөшүүчү өсүмдүк түрү. Анын курамына өзгөчө дем берип, жыпар жыттанган джинжерол, зингерон, шогаол сыяктуу бир нече эфир майынын түрү кирет. Ал эми бул майлар бактерияга, вируска жана экземага каршы активдүү күрөшөт. Ошону менен катар имбирдин тамыры да иммунитетиңизди алсыратпай, сергек кылып, жүрөк кан тамыр ооруларын алдын алат.

1. Имбирь өсүмдүгү башыңыз ооруганда, суук тийгенде, сасык тумоого чалдыкканда, керек болсо булчуң эттериңиз ооруган учурда да көп жардам берет. Бул өсүмдүктүн курамындагы пайдалуу заттар денеңиздин ооруксунусуна жол бербейт.

2. Имбирди күндө пайдалансаңыз иммундук системаңызга да таасир этет. Анткени анын курамында иммунитетиңизди бекемдеп, көптөгөн илдетке каршы күрөшүчү антиоксиданттар бар.

3. Бир стакан имбирь чайынын өзү мээнин кан айлануусунун бузулушунан сактайт.

4. Ошондой эле имбирь кан айлануу системасына да пайдасы мол. Ал сиздин организмиңизди витаминдер менен минералдарга байытат.

5. Имбирь чайы сасык тумоону козгочу вирустарды өлтүрөт.

Ал эми ал чайды кандай даярдайт десеңиз: - 1 стакан суу;

- ¼ чай кашык майдаланган имбирь;

- ¼ чай кашык куркума;

- бал керек.

Даярдоо жолу:

Сууну кайнатып, ага имбирь менен куркуманы кошуңуз. Жакшылап аралаштырып, 10 мүнөткө тыныктырып коюңуз. Андан кийин бал кошсоңуз болду. Суусундук даяр. Имбирден чай жасап ичүүнү адатка айландырыңыз. Бул суусундук сизди ар дайым сергек сездирип, түрдүү оорулардан арыласыз.

ЭЧ КАЧАН ПИЯЗДЫН КАБЫГЫН ЫРГЫТПАНЫЗ!!!

Пияз кабыгынын кайнатылганы, натыйжалуу таасирин корсотот,ич алдыруучу( слабительное),сийдик чыгарчуу табарсык,от оорулары,сууктануу, витаминдуу,микробдорго каршы курошу,кан тамырларынын иштешине жардамы коп...

1.Ангина!
Пияз кабыгына кайнатылган сууну куйуп,5 муноттон кийин тамагынызды чайканыз..

2.Сасык тымоо.
Кайнап турган сууга 4 аш кашык майдаланган пияз кабыгын салыныз, оттон алып анын буусунан дем алыныз 3-5 мунот...

3.Жотол.
2 аш кашык пияз кабыгы, 2 стакан суу,15 мунот кайнатыныз.1/4 стакан болугун жылуу абалында бир кундо 3 жолу тамактан 30 мунот алдын ичиниз...

4.Бойрок жана табарсык.
3 чай кашык пияз кабыгы,2 стакан кайнатылган суу,аралаштырып 30 мунот тындыруу.Жанынызды алган циститке 50 млдан,2 жолу бир кундо ичиниз,онокот ооруларына-2 аш кашыктан 3-4 жолу 10 кун ичуу керек.

5.Денедеги кан тамырлар,жана буттагы жылдызчалар..
2 аш кашык пияз кабыгына 100 мл арак аралаштырып 7 кун сактаныз,аны электен откоруп пияз кабыгын алып салып, 20 тамчыдан 3 жолу бир кундо,тамактан мурда 30 муноттон кийин тамактанууга болот.

Болбосо:2 аш кашык пияз кабыгына 400 мл кайнак суу,аны 6 саатка тындырып, 1/4 стакан болугун 7-10 кун тамактан 30 мунот мурда ичип турунуз.Бойунда барларга бул ыкмалар мумкун эмес колдонгонго.....
Кайталоо курсу бир жума.

Дайым ден соолукта болунуз!!!

Булак : Айымдарга миң кеңеш.

Биз кадимки кунуго колдонуп жургон пияздын пайдалуу касиеттери:
Мисирлик бир врач озунун соц.баракчасына ушундай деп жазат: Адамдар балдарынын ысытмасы көтөрүлүп атканын айтып арызданып келишсе ачуум келип кетет.
Ушуга да врачка уколго,таблеткага чуркайбы,уйдо пияз бар врачка чуркагандын ордуна пиязды колдонушса натыйжасы эн сонун болмок.
Созум куру болбоосу учун мен кубо болгон бир окуяны айта кетейин.
Ооруканада ысытмасы тушпой олум менен алышып жаткан кичинекей небересин чон энеси коргону келип калды.

Баланын абалын коруп дароо бир баш пияз алып келгиле деп суранды.Алып келген пиязды тен жарымынан экиге бөлүп баланын эки таманына байлап байпагын кийгизип жаткызып койду.
Эртеси бала эчнерсе болбогондой жапжакшына козун ачты,таманынын алдындагы пияз болсо куйуп калган сымал капкара болуп калыптыр.

Жана бир окуя 1919жылы Мисирде катуу грипп каптап анын айынан 40мин киши жашоо менен коштошот. Ошондо медицина кызматкерлери кыштактарда уймо уй кыдырышып бейтаптарга жардам беришет.
Кыштактардын биринде айыл чекесинде жашаган дыйкандын уйуно барышып доктурлар тан калышат.Анткени уйдогу адамдар баары грипптен сопсоо журушкон болчу. Тан калган доктурлар мунун сырын сураганда мына деп кабыгы аарчылбай эле экиге бөлүнүп коюлган пиязды көрсөтөт уй ээси.
Уйдун ар бир бөлмөсүндө ушундай эле пияздар турган болчу.
Тан калган врач пиязды алып микроскоп менен текшерип коруп пияздын кабаттарында олуп жаткан миңдеген грипптин микробдорун көрөт.

Мындан маалым болгондой пияз микробдордун баарын озуно тартып алат экен да аларды өлтүрөт экен.Аябай арзан оной эле,бирок пайдасы эбегейсиз зор.
Өзүбүздүн эле бут алдыбыздагы күнүмдүк жашообуздагы пайдалуу нерселерге маани бербей анын себебин дарысын башкалардан издей берет экенбиз.
Муну жазуудан максатым кимдир бирөөлөргө пайдасы тийсе анда

Пайдалуу кенештер

Лимондун согу бычактын мизиндеги, жез буюмдардагы, дасторкондогу чайдын тагын кетирип, мрамор плиталарды жана кафелдерди жаркырата тазалайт.
Ак кирлерди агартуунун эн жонокой жолдорунун бири, 1 чака ысык сууга 2 аш кашык осумдук майын 1 стакан "Белизна " жана 200 г. айна кошуп кирди чылап коюп эртеси жууп салса таза, аппак болуп кетет.
Кенештер пайдасы тиет деген ниеттемин
Мелис Кочконов

Пайдалуу кенештер

Пияздын кабыгын жазында картошка отургузуу учурунда, башкача айтканда урон салган ункурго кабыкты кошо комсо, кабык чиригенден кийин, картошканын "душманы" болгон калорат жугунан сактайт.
Кенештердин пайдасы тиер деген ниеттемин

Алманын уругу да өтө пайдалуу!

Алманын уругунун курамында йод көп. Ошондуктан, эгер күнүнө алманын 5-6 уругун жесе, адам организмине керек болгон бир суткалык йодду камсыз кыла алат деп айтылат.
Алма терапиясы - жөнөкөй, оңой, таасирдүү жана арзан.

Ич өткөк күчөп кеткенде алманы куракка жараша жеш керек. Мисалы, 2 жаштан 10 жашка чейинки курактагы балдарга 600 граммдан баштап 1500 граммга чейин кумшекер кошулбаган алманын боткосу берилет. Ичкенге чай гана сунушталат.

Күндүзгү алма диетасынан кийин кайнатылган күрүч, кургатылган азыктар, жумуртка белогу жана аз өлчөмдөгү алма ширеси же боткосу сунушталат. Ал акырындап олтуруп кадимки тамакка алмашат.

Эске салчу нерсе, алма менен дарылануу күчтүү эркти талап кылат. Эгер андан кийин башка нерсе ичип же жеп алса, анда алма дарысы эмес, алма кыйноосу башталат. Оорулуунун ашказаны зыян тартып калат.
Ден соолукта болуңуз оорубаңыз
Мелис Кочконов

Азыркы учурда туура тамактануудан кийин экинчи ушул маселе маанилуу болуп калды 

Беткапты туура жана жобосу менен пайданыңыз,болбосо...
Аба аркылуу жугуучу оорулардан бет кап аркылуу коргонуу үчүн аны туура тагынганды билүү керек!.
Маалыматка ылайык, бет каптар ар түрдүү конструкцияда жасалып, бир жолку же көп жолку колдонулуучу болуп бөлүнөт. Бет кап ар кандай вирустарды өзүнө сиңирип алгандыгына байланыштуу аны 2, 4 жана 6 саатка чейин тагынууга болот. Эгер бир эле бет капты мөөнөтүнөн ашыра тагынса, инфекцияны кайра эки эсе жугузуп алуу коркунучу бар.Төмөндөгүдөй түшүндүрмө жана сунуштама беребиз:

— Бет капты эки тарабынан тең тагына берсе болот;

— Бет кап ооз-мурунду жылчыксыз жабуу керек;

— Бет капты чечип жатып анын үстүн кармалабаш керек. Эгер кармап алсаңыз, колуңузду самындап жууп же спирт менен жакшылап сүртүңүз.

— Суу же ным болуп калган бет капты дароо алмаштыруу зарыл;

— Бир жолку колдонулуучу бет капты дароо таштандыга салуу керек;

— Ооруган адам менен байланыш болгондон кийин бет капты дароо чечүү зарыл;

— Бет капты адамдар көп топтолушкан жерде, коомдук транспортто, оорулуу адамды кароодо кийүүгө болот. Ал эми таза абада жүргөндө тагынуунун зарылчылыгы жок;

Муну менен катар медиктер белгилегендей, бет кап тагынуу менен гана оорудан толук сактанууга мүмкүн эмес. Ал үчүн башка да көрүлүүчү чаралар бар. Мисалга, колду самындап жууп, оору жуктурган адамдан жок дегенде бир метр аралыкты сактап, дени сак жашоо кечирүүгө мүмкүн.
Ден соолукта болуп,оорубаңыз окурманым!
Мелис Кочконов

АНАР.
Адамзат тээ илгертен эле дарылык максатта колдонуп келген жемиш-бул анар. Анткени, анардын ширеси адегенде эле табитти ойготуп, ашказандын ишин жонго салуучу функцияны аткарат. О.э. ал заара кубалоочу катары суук тийууго жана сезгенууго каршы турат. Анарда С жана В витаминдери жана никотин кислотасы бар. Ошондуктан ашыкча холестеринди кубалоочу сапатка эгедер. Ангина ооруп турган жагдайда эрте менен кечкисин бул жемиштин ширесин ичип туруу ундун бутуп калуусуна жол бербейт.

Быйыл 9 айдын жыйынтыгы боюнча экспорттун көлөмү 1 млрд 356, 5 млн долларды түздү. Кыргызстанда өндүрүлгөн товарлар 87 өлкөгө экспорттолот. Негизинен чет өлкөлөргө айыл чарба продукциялары көп сатылууда. Мисалы: быйыл 9 айдын аралыгында 52 616,0 тонна төө буурчак 30 мамлекетке экспорттолду. Муну менен катар сүт азыктары Россия менен Казакстанга сатылып жатат. Ал эми кыргыз балына дүйнөнүн көптөгөн өлкөрүнөн суроо-талап чоң. Быйыл 9 айда 300 тонна асел экспорттолду. Эт азыктары болсо Жакынкы Чыгыш өлкөлөрүнө ташыла баштады.

Шпинат кыргызчасы " ат кулак" болушу мумкун так эмес. Витаминге бай. Каны аздарга, сахар диабет менен ооругандарга, туберкулезго дагы башка коптогон ооруларга даба. Мындан турдуу тамактарды жасап жесе болот. Мен билген бироо бар. Жумуртка кошуп жасалганы. Рецебин жана суротун илгени аракет кылам.

Кант

Кантта эч кандай витамин да, минералдык азыктар да жок, ошол эле убакта ал өтө калориялуу азык болуп эсептелинет. Кумшекер көптөгөн оорулардын себепчиси болот: кант диабети, семирүү, жүрөк-кан тамыр оорулары, ашказан-ичеги, бөйрөк анан албетте, тиш оорусу. Ошондой эле организмдин ар кандай инфекцияларга каршылык көрсөтүүсүн төмөндөтөт.

Туз

Ден-соолугу чың чоң адамга күнүнө 5 грамм туз талап кылынат. Биз болсо 10-15 грамм туз жейбиз. Тузду ашыкча өлчөмдө кабыл алуу менен бирге биз өзүбүзгө жүрөк-кан тамыр, бөйрөк ооруларын жакындатып алабыз жана зыяндуу шишиктердин пайда болушуна жол беребиз.

Колбаса

Колбасада, сосискада майдын көп өлчөмү, жасалма кошумча азыктар жана туз бар. Айрым окумуштуулардын пикири боюнча колбаса жана сосиска берген даам наркотикке көнүүнү жана көптөгөн ооруларды чакырат. Бул азыкты такай жегендер нерв системасын бузуп алуу коркунучуна дуушар болушат.

Газдалган суусундуктар

Кола, пепси, лимонад жана башка "суусунуңду кандыруучу" суусундуктарда канттын көп өлчөмүнөн тышкары химиялык кошулмалардын түрү бар. Айрым суусундуктардын курамына кофеин, коки дарагынын жалбырагы кошулат. Башкасын айтпаганда да газдын өзүнүн эле ашказандын былжыр челине тийгизген зыяны канча?!

Алкоголдук ичимдиктер

Алкоголь калктын өлүмүнүн 3-себепчиси (жүрөк-кан тамыр жана онкологиялык оорулардан кийинки). Спирттик ичимдиктер бөйрөк, боор, ашказан, ичеги жана башка көптөгөн органдарга өз зыянын тийгизет.

АНАНАС САЛАТ!

Керектелүүчү азыктар: Картошка - 2-3 даана Тоок эти (окорочка) - 1 даана (300-400 грамм) Чагылган жаңгак - 150 грамм Жумуртка - 3 даана Сыр - 100 грамм Туздалган бадыраң - 4-6 даана Пияз - 0,5 даана Бир боо көк пияз, майонез, туз, мурч татымына жараша колдоносуз Жасалуу ыкмасы: Алгач, картошканы таза жууп, сууга бышырып, муздаган соң кабыгын аарчып, кыргычтан өткөрүп аласыз. Жумуртканы да сууга бышырып, муздаган соң аны да кыргычтан өткөрөсүз.

Этти бышырып, майда кылып туурайсыз. Сырды кыргыч менен кырасыз. Туздалган бадыраң чарчы түрүндө майда кылып тууралат. Пиязды да майдалап туурайсыз. Даяр болгон азыктарды сүйрү кылып, башкача айтканда, ананастын формасына окшоштуруп кабат-кабат кылып тизесиз. Ар бир кабаттан соң аз-аздан чымчып туз менен мурчтан себелеп, аздан майонез сүйкөп турасыз. Кабаттар төмөнкүдөй тартипте тизилиши керек: 1-кабат - картошка 2-кабат - пияз 3-кабат - тоок этинин жарымы 4-кабат - бадыраң 5-кабат - тоок этинин калганы 6-кабат - сыр 7-кабат - жумуртка Салаттын эң үстүнкү кабатына майонезден көбүрөөк сүйкөп, жаңгак менен кооздоп чыгасыз. Ал эми көк пиязды ананастын сабагына окшотуп сайып кооздоп койсо болот.

ТАМАКТЫ канча ДААМДУУЛАП ЖАСАГАНЫНЫЗ менен

Аны майдалап чайнап жей албасаныз, жеген тамагыныз сизге азык болбой эле жакшы синбей, ашказанга куч келип, зат алмашуу бузулуп ,коп койгойлорду жаратат.

Жүзүм кан айланууну жакшыртат

Жүзүм-организмдеги ашыкча токсиндерди бөлүп чыгарып, жашартуучу касиетке ээ. Адам баласы жүзүмдүн ден соолукка пайдалуулугун тээ мурунтан эле билип, дарылык касиет катары колдонуп келген. Анткени, анын курамы А, В, С жана калий, кальций, темир, фосфор сыяктуу минералдарга бай. Бул жемишти көптөгөн оорулардын алдын алуу үчүн колдонсо болот. Ал бизди тынчтандырууга жана өпкөнүн дем алуусун жакшыртууга жардам берет. Анын курамындагы азот оксиди кандын коюланып калуусунан сактайт. Өзгөчө жүрөк талмасынын болтурбоого шарт түзөт. Ич катканда, тамак сиңирүүдө жүзүмдү жесеңиз сизге жардамга келет.

Ак жүзүм-организмди темир менен толуктап, чарчоону басат. Ал эми, кызыл жүзүм-сүт бездеринин шишип кетүүсүнүн алдын алат. Алар бизди ар кандай инфекциялардан коргоп, антибактериялык касиетке ээ. Мисалга, жүзүмдүн курамындагы фламоиттер-көздүн көрүүсүн жакшыртат.

Диетологдор ашыкча салмактан арылгысы келгендерди, көп-көп жүзүм жегенди сунуш кылат. Зат алмашуу процессин жакшыртат. Бөйрөктө ташы барларга дагы абдан пайдалуу.

Кант диабети жана ашказан ооруларына чалдыккандар жүзүмдөн баш тартканы оң. Муну менен бирге варикоз жана жүрөк кан-тамыр ооруларына дагы даба.

http://zaman.kg/densooluk/19609/zhuzum-kan-ajlanuunu-zhakshyrtat?fbclid=IwAR2yEJsGO6DJ9vMOD0wppZTPbxFWQ8vmpGSSkR0HiytDzJrXr6dwsHe4O18

ЖЕНИЛ САЛАТТАР!

Төө буурчак кошулган салат Кандай азыктар керек?

Консерваланган төө буурчак: 400 г Консерваланган жүгөрү: 1 кичине банка Помидор: 1 даана Кайнатылган колбаса: 150 г Ак нан: 2 кесим Сарымсак: 2 тишче Майонез Көк чөп Туз, мурч Кантип жасалат? Колбасаны узун-узун кылып туурайсыз. Помидорду болсо чарчы кылып туурайсыз. Көк пиязды майдалайсыз. Чуңкур идишке баарын салып аралаштырып, майдаланган сарымсакты кошосуз. Консерваланган төө буурчак менен жүгөрүнүн суусун төгүп аларды кошосуз. Татымына жараша туз, мурч кошуп майонез менен аралаштырып коёсуз. Нандын жумшак жерлерин чарчы кылып туурап, көмөч казанга салып кургак кууруп кытырак нан жасайсыз. Салатты дасторконго коёрдо гана кытырак нанды аралаштырасыз. Эрте аралаштырып койсоңуз, нан жумшап салатыңыз жакшы болбой калат.

 Дан осумдорунун онумдорунун ден соолукка тийгизген пайдасы жонундо билиниз!

Урондо – азык заттар консервацияланып сакталып турат ал нымдуулуктун таасири менен онуп чыгат. Урон онгондо азык заттар активдуу женил синимдуу формага келет: белоктор- аминокислоталарга, углеводдор-кантка, майлар-май кислотасына айланат.

Дандын онумдору – азык заттардын лидери . Мисалы эттин курамында белок 22% болсо, маштын онуму – 25%, витамин И9 (фолий кычкылы) кош бойлуу аялдардын суткалык талабы 350 мкг, смалакта (шпинат) -80 мкг, онумдо  бул 351 мкг тузот. С витамини жасмыкта онумго чейин 3 мкг, онгондон кийин 64 мкг болот.  Буудай унундагы фосфордун саны 92 мг/г, буудайдын онумундо – 1100 мг/г, адамдын суткалык талабы 800-1200 мг/г
Буудайдын онуму 7 суткадан кийин 70% хлорофилди камтыйт, химиялык формуласы гомоглобинге жакын, бул кычкылтектин алмашуусуна таасирин тийгизип, клеткаларды зыяндуу токсиндерден сактайт.

Башка азыктарга караганда онумдордун курамында ферменттер 40 эсе коп,

Буудайдын урону ондурулуп жаткан 7 кун ичинде онумундо максималдуу баалуу азыктар топтолот.  8- куну онгон сабагы чогултулуп алынып, зыянсыздандыруу керек жана упадай кылып майдалоо. 1 олчоо кашыгында:  40 гр жаны буудайдын чобуно, 100 гр азыктык баалуугу боюнча 23 кг жаны жашылчаларга барабар.

Буудайдын онумундо 90 дон ашык азыктуу биологиялык активдуу заттарды анын ичинде 19 аминокислоталарды, 9 алмаштырылгыс заттар. Бул азык табиятынан витаминдерге, минералдарга, аминокычкылдарга, энзим, хлорофилл, баалуу азык булаларынан турат.

Ден соолукка тийгизген таасиринин артыкчылыгы:

• Иммундук системанын кучтонушуно жардам берет;
• Организмди уулу заттардан тазалайт, денедеги жана ооздогу жагымсыз жыттарды жоготот.
• Кандын курамындагы гемоглобинди которот
• Ден соолукка байланыштуу койгойлорду тамак синируу, суук тийуу, язва, диабет, бойрок, боор, ашказан бездерине таасир берет.
• Шишик ооруларынын алдын алууда натыйжалуу каражат.
• Аялдарда коп кездешуучу артрит, артроз, астма, уйкусуздукка таасир берет
• Салмакты коррекциялайт.
• Булчундардын тонусун жакшыртат, тери оорулары менен курошуудо жардамын берет.                                                                                    Улуу муун бекеринен жыл алмашуу мезгилинде буудай ондуруп сумолок жасабаса керек.

Платформага Аксыдан жалындуу салам!

Жаз келип, кун жылуу болуп айыл чарба иштерине даярдыктар башталды.

Жараткан ар бир жерге ырыскы берип жашоо уланат экен. Аксы элине да кайналы остуруу, андан киреше алуу ырыскысы буюрган экен.

Аксыда кайналыны ар кандай жол менен кургатып сатып келишсе, 2012-жылы "Аксы Био" кооперативинин жетекчиси Карбозов Жуманазар аке органикалык кылып ондуруу артыкчылыгын коро билип, дыйкандарды ушуга ундоп келди.

Бул адамдын билими, баамы, аналитикалык ой жургутуусу, эмгекке кылган мамилесинен коп нерсени уйронсо болот. Ушул кишинин демилгеси менен Аксынын кайналысын ЕБ олколор таанып, билип калышты.

Салам, платформанын катышуучулар!

Мен ушул платформага Буажар эженин сунушу менен катталдым

Озум жонундо айтсам, Сузак районунан болом, 2 балам бар, озум медикмин, балдарым чонойгуча уйдо тиричилик менен алекмин.

Буйрууса бул жерден коп маалымат алам деп турам.

Мен майрамдык кундордо жасап жургон пирогдордун рецебинен болушойун дедим

Быштак пирогу

Бир порция үчүн: Уйдогу адамдардын санына карап кобойтуп жасаса болот.
Быштак: 135 гр
Буудай  уну: 10-12 гр
Шекер: 15 гр
Жумуртка: 4 даана
Сары май: 5 гр
Кургатылган нан: 5 гр
Каймак: 5 гр

Кантип жасалат?
Унга майдаланган быштак, жумуртка, шекер, тузду кошуп 1 порция үчүн 10 мл суу куюп аралаштырабыз.

Даяр болгон камырды формага келтирип алып үстүн май менен майлап, кургатылган нанды себелейбиз.

Үстүн бир аз чегип, каймак менен майлап духовкага салып 20-30 мүнөт кармайбыз.

Даяр болгондо үстү кызарып чыгат. Бетин уболонгон печеньеге жангакты майдалап аралаштырып кооздоп койсо болот.

 5%дуу  быштак ашканада колдонулуучу универсалдуу азык. 

Салатка, ар кандай салмаларга, куймакка (оладьи) кошсо болот.

Быштак кошулган чучбараны жеп кордунор беле,  адамга синимдуулугу жакшы.

Быштак жаны бышкан жемиштер кулпунай, гиларс жана да  каймак, кыям, бал, корица, аш коктор жана чеснок кошуп пайдалуу азыктарды даярдаса болот. Айыл жеринде жашап, мал кармап сутту кайда иштетерин билбеген кожойкелер быштак жасап алып балдарга коп нерсе жасап берсе болот.

Мен да Буажар эжеден туура тамактануу боюнча маалыматтарды угуп ушул платформага катталдым.

Озум Сузак районунан болом, колумда уулум бар, негизинен дыйканчылык кылабыз. Буйруса озумо керектуу маалыматтарды алам деген умуттомун.

Кызылча менен кайналы кагы кошулган салат

Бул салат соолукка пайдалалуу салат

Мунун себептери бир нече. Кызылча тамак синирууну жакшыртуу менен ичиги-карынды зыяндуу заттардан ар кандай шлактардан талайт.  Жашоо учун зарыл болгон витаминдердин, минералдардын  курамынан турган мейиз, кайналы кагы, жангак  кошуп жасаса болот.  Мындай салаттарды убак-убагы менен жеп турсанар иммунитет бекем болот, кандын курамындагы гемоглобинди которот, журоктун иштешине пайдасы бар.  

Арча,адырашман ысырыкты билбеген адам жок чыгар.
Экөөнүн биринен алып темир идишке салып ,бир чоң кашык тузду кагазга ороп ,ысырыктын үстүнө коюп күйгүзүү керек. Часырап туз кошулуп күйгөндө, жалынды өчүрүп түтүнүнөн мурунга жыттоо керек. Көзгө көрүнбөгөн вирус,бактерия,паразиттерди өлтүрөт.
Организмди тазалайт.
Айрыкча бүгүнкү күндө , түтүндү жыттап ,артынан оксалин мазынан мурунга сүртүп тургула ( корановируска каршы).
Үйдү ысырыктаганда тизеден ылдый туштап, бөлмөлөргө түтөтүшүбүз керек.
Үйгө кирген Жиндин буту күйүп чыдабай сыртка качат.
Эшикти кыйгач ачып коюу керек.
А биз болсо бет тушуна туштап , ысырыкты айлантабыз.
Алар кайф болуп кайра тез көбөйүшөт.
Ысырыктоо адамдын биоталаасын жакшы тазалайт.
Сааттын стрелкасынын багытындай кылып башына айлантуу керек.
Көз тийгенден,кирне киргенден тазалануунун бир жакшы жолу ушул.
Ташбү эже кайсынысы жакшы деп сурашат.
Арча бийик,таза жерде өсөт. Адырашман талаада өсүп ,мал аралап коюшу мүмкүн. Таза жердегиси жакшы.
Касиети боюнча адырашман бир топ жакшы ( тажрыйбамдан улам ). Бир эле кыргыздар эмес , дүйнөнүн көпчүлүк эли колдонот.
Ысырык ар бир үйдө болгону дурус.Ден соолукка пайдасын башка жазаармын
Зыяны жок. Пайдалангыла.

Ташбү Жамиловна.

КАПУСТАНЫН ПАЙДАСЫ!

Байыркы Римде түшкү тамактануудан кийин капустаны таттуулардын ордуна беришкен. Байыркы тарыхчылар Катон менен Плиний, дарыгер Диоскорид, Гален жана Авиценна капустаны мактап ырдап да жүрүшкөн. Бул мактоолор бекеринен эмес эле. Анткени, ошондо эле капустанын касиети баардыгына белгилүү болчу.

Капустанын касиети

Азыктанууда капустаны көбүрөөк колдонсоңуз, ден соолугуңузду чыңдап, баардык ооруларга болгон туруктуулукту бекемдейсиз. Ал уйкунун качуусун, баш ооруларын калыбына келтирет.
Заманбап окумуштуулар анын касиетин мындайча түшүндүрүшөт: ал витаминдин баардык түрү менен жараларга каршы У витаминин, фитонцид, ар түрдүү ферменттер, туз, калий, кальций, фосфор, темир, йодду өзүнүн курамына камтыгандыктан ден соолукка абдан пайдалуу жана ар кандай оорулардын алдын алганга жөндөмдүү.
Капуста ичеги карынга эң мыкты таасирин берип, ал муктаж болгон керектүү микрофлораларды жакшыртат. Ошондой эле ал организмдеги зыяндуу заттарды жана холестеринди сыртка чыгарып турат.

Өнөкөткө айланган ооруларды айыктырат

Капустанын касиети тууралуу сөз кылууда анын ачытылган түрүн айтпай коюу болбойт. Анткени, ачытылган капустаны ашказан ооруларынын эң мыкты дабасы деп да коюшат.
Себеби, анда сүттүн жана уксусдун кислоталары камтылган. Алар чирип бараткан бактерияларды жоготууга жардам берет. Капустанын суусуна көптөгөн пайдалуу заттар өткөндүктөн, аны диеталык зат катары да колдонуп келишет.
Ачытылган капустаны өнөкөткө айланып кеткен ооруларда, боордун оорусунда, табитти ачууда колдонсо болот. Ошондой эле гемморойду, ичтин катып оорусун басат.
Ачытылган капустанын суусун орустар баш жазууда көп ичип жүрүшөт. Орус эли ошол себептен “ичимдик ичээрдин алдында капустадан жеп алсаңыз” деп айтышат. Ал чындап эле адамды анча мас кылбай, ал эми ичкенден кийин жесе бат соолуктурат. Ачытылган капустанын ширесин оорулардын алдын алуу үчүн тамактанууга чейин 20-30 күн 500 млдан күнүнө ичип турсаңыз болот.

Жараларга жакшы даба

Денедеги, теридеги жаракат жерлерге, (кесип же жабыркатып алсаңыз) жараларга жана ар кандай жаранын кыртыштарына капустанын бир жалбырагын сүткө кайнатып басышкан.
Өткөн кылымда капустанын ширесин жараларга басып колдонуп келишкен. Себеби, капуста ширесин 5-10 күн ичкенден кийин өзгөрүүлөр болуп жатканын байкашкан. Чындап эле анын ширеси жараларды басып, акырындык менен ооруган жерлерди айыктырат. Негизинен аны колдонууда 1-1,5 айдан соң ден соолугуңуз калыбына келе баштайт.
Россияда капустаны тамак-аштын сиңүүсү бузулган учурларда колдонушкан.

Катон жана капустанын жалбырагы

Эгер сиздин көкүрөгүңүздө рак жараты пайда болсо, капустанын жалбырагын койсоңуз эң жакшы даба болот. Ал рак жараларын тазалап, айыктырат.
Байыркы Римдин ишмери жана жазуучу Катон өз убагында касиеттүү азыктар тууралуу көп кеңештерди айткан. Ал элине үлгүлүү адам болгон. Заманбап жаштарга бул кызыктай угулганы менен, Катондун кеңештери көп учурда бир топ деңгээлде өз таасирин берген.
Ал эми азыркы учурда көкүрөккө чыккан рак жараларын дарылоодо капустанын жалбырактарын көп деле колдоно беришпейт.

Элдик медицинада

Элдик дарыгерлер капустадан салаттарды жасап, анын ширеси ичип турууңуздарды кеңеш кылышат.

• Капустанын тамырын майдалап, (кургак же жаңы) 0,5 л кайнак суу куюп, ороп, 8-10 саат коёсуз.Тамактанууга 15 мүнөт калганда бир стакан ичүү керек, күнүнө 3-4 жолу.
• 1 баш капустаны алып, сырткы кабыктарын кесип алып, тазалабастан өтө майда тууроо керек. Андан соң май куюп, 2 аш кашык татар чөбүнүн жалбырагын майдалап, 300 мл кайнак суу куюп жылуу ороп, андан соң кургатып, кабыгынын ширесин төгүп, аны сыгасыз. Капуста менен аралаштырып, эртең менен 1 жолу ичсеңиз онкологиялык оорулардын алдын алат.
• 1 чоң капустанын тамырын жууп, жанчып, кургатып, майда күкүм пайда болгончо жанчыйсыз. Майдаланган күкүмгө 0,5 кызыл винодон куюп, караңгы жерге коюп , улам аралаштырып туруу керек. Онкологиялык ооруда күнүнө эртең менен жана кечинде 30 мл ден ичип, 10 күндөн кийин токтотуп, кайра 10 күндөн кийин улантуу керек. Бул дарылоо ыкмасы көпкө чейин созулат.
Эскертүү: панкреатитте, көкүрөк клеткаларынын хирургиялык операцияларынан кийин жаңы өскөн ак капустаны жегенге тыюу салынат.
Ак капустанын ширесин ошондой эле ашказан ооруларында да ичүүгө болбойт.
Көп өлчөмдөгү ачытылган капустанын тузу көп болгондуктан, бөйрөк жана боор ооруларында өтө зыян. Мындай ооруга чалдыккандар ачытылган капустанын тузун кетирип, жууп же болбосо ачытып жаткан учурда тузун азыраак кылышы зарыл. 1 кг капустага 10 грамм туз.
Мына ушундай капустанын пайдалуу аралашмалары бар.
Бирок, сиз ооруңузду жеңилдетип, дартыңызга даба кылуудан мурда алгач өзүңүздүн жеке дарыгериңизге барып кеңеш алууңуз оң. Тажрыйбалуу дарыгердин кеңештери аркылуу сиз туура чечим кабыл аласыз.

Сулуулук

Капуста териге да жакшы таасирин берет. Ошондуктан капустадан жасалган салаттарды, тамактарды көбүрөөк жеңиздер. Аны көп колдонууда ички органдар жакшырып, ошол себептүү тери да тазарып, чоюлчаак болот

Быштак кошулган болгар калемпири

Алгач болгар калемпирин жууп-тазалап, ичиндеги уругун чыгарып салабыз. Кайнаган суу куюп 10-15 мин коебуз

Ичине сала турган салманы даярдап алабыз: Быштакты майдалап устуно жумуртканы чегип салабыз,  керегине жараша  осумдук же зайтун майын, туз, кум шекер кошуп аралаштырабыз.

Даяр болгар калемпиринин ичине быштак аралашмасы менен толтурабыз.

Бышыра турган идишке тизип салып устуно магазин каймагын куюп устун жаап жай отто бышырабыз.

Бул муноздоп тамактанган адамдар учун пайдалуу жана женил синимдуу 

Анда тамагыныздар таттуу болсун!

Кайсы
жашылча-жемиш
кайсы ооруга даба?

Ашыкча дары иче берүү ден соолукка зыян. Ал бир жериңе даба болсо, экинчи жериңди оорутушу толук мүмкүн. Андыктан, эң пайдалуу жолу - дары ордуна жашылчалар, мөмө-жемиштер менен азыктануу. Медицина кызматкерлеринин айтымына караганда, алардын ар биринин бири-бирине окшошпогон, организм үчүн өзгөчө касиеттери бар. Ар бир жашылча, мөмө-жемиш кайсы бир оорунун алдын-алат жана ага каршы күрөшөт. Ал үчүн алар менен күн сайын азыктанып туруу жетиштүү. Эмесе, төмөнкү макаланын жардамы менен кайсы азык кайсы ооруну айыктырарын билип алыңыз.

Капуста
Атеросклероз
Семирүү
Тамакка табиттин төмөндөшү
Зарна
Кант диабети
Бөйрөк
Ашказан жана он эки эли ичегидеги жара

Баклажан
Канда холестериндин көп болушу
Жүрөк-кан тамыр оорулары
Ич катуу
Боор
Бөйрөк
Атеросклероз

Быштак кошулган  сырник

Картошканы жууп-тазалап, сууда бышырып алабыз.

Сырткы кабыгын аарчып майда болукторго болуп устуно быштак , жумуртка, туз, кум шекер, ун кошуп аралаштырабыз. Даяр болгон массаны формага келтирип, унга булоп алабыз.

Казанга майды ысытып салып, эки тарабын кызарганча бышырабыз.

Бышкан сырникти дасторконго каймак менен коебуз.

Бул да женил синимдуу азык, тамагыныздар таттуу болсун!

Пияз
Тамакка табиттин төмөндөшү
Тамак сиңирүү функциясынын бузулушу
Бөйрөккө таш пайда болуу
Ангина
Сасык тумоо
Инфаркт

Ашкабак
Боор
Бөйрөк
Гастрит
Жүрөк-кан тамыр
Зат алмашуунун бузулушу
Цистит
Кош бойлуу кезде кусуу
Ашказан жана он эки эли ичегидеги жара

ТYрп

Табиттин жоголушу
Бөйрөк оорулары жана анда таштын пайда болушу
Холестериндин көп болушу
Ревматизм
Муун оорулары
Радикулит
Бронхит
Көк жөтөл

Кызылча

Аз кандуулук
Ириңдүү жана залалдуу жара оорулары
Тамак сиңирүү функциясынын бузулушу
Ич катуу
Боор
Өт
Ашказан, өпкө, түз ичеги рагы

Картошка

Кан басым оорулары
Зат алмашуунун бузулушу
Организмге ашыкча туздун чогулушу
Ашказандын кычкылдуулугунун жогорулашы

Сабиз

Көрүүнүн начардыгы
Көз оорусу
Бүйлөнүн сезгениши
Боор
Бөйрөк
Ашказан
Муун оорулары
Аз кандуулук

Бадыран

Кан басым оорусу
Йоддун жетишсиздиги
Моюндагы бездин оорусу
Тери, чач, тиштин сапатынын начарлашы
Ашказандын кычкылдуулугунун жогору болушу
Жүрөк
Бөйрөк
Муун оорулары

Помидор

Депрессия
Эрте картаюу
Простатит
Жатын рагы
Суук тийүү

Алмурут

Температуранын жогорулашы
Жөтөл
Кант диабети
Заара чыгуучу каналдарга суук тийүү
Бөйрөккө таш пайда болуу
Кургак учук

Кулпунай

Организмге витаминдердин жетишсиздиги (авитаминоз)
Зат алмашуунун бузулушу
Кант диабети
Семирүү
Богок
Итий
Кан тамырлардын ичкерип кетиши

Кара карагат

Ар кандай инфекциялык оорулар
Суук тийүү
Гастрит
Ашказан жарасы
Ич катуу
Кусуу
Тери оорулары