https://www.turmush.kg/news:333539 - ушул ссылканы басып кириниздер

Айыл турмушу: Токтогулдук 37 жаштагы Анаркүл кантип бизнесвумен болгонун айтып берди (фото)

• Жалал-Абад облусу, Токтогул району
 
• 18.10.2017 12:30

Turmush -  Токтогул районуна караштуу Комсомол айылынын 37 жаштагы тургуну Анаркүл Алымкулова жеке ишкерлик менен алектенип, үй-бүлөлүк бюджетин толуктап келет. Аймактык кабарчы жеке ишкерден кабар алды.

А.Алымкулованын айтымында, ал кесиби боюнча эсепчи.

«Окууну аяктап, Токтогул РЭСте контролер болуп иштеп жүрүп, жарытылуу деле айлык болбогондуктан башка жумуш менен алектенүүнү эп көрдүм. Алгач курут жасап, аны базарга дүң баада сатуу менен баштадым. Ошол убакта курут тоголоктоочу аппарат сатып алып, ишти жеңилдетип, ишкерликти күчөтсөм деп кыялданып жүрдүм. Ал тургай ал аппаратты көрүп келгем, бирок акчанын жетишсиздигинен улам сатып ала албай жүргөм. Көктөн издегеним жерден табылып, айыл өкмөттүн эшигинде илинип турган жарыяны окуп калдым. Анда элеттик аялдардын мүмкүнчүлүктөрүн кеңейтүүгө багытталган «Эң мыкты бизнес идея» сынагы тууралуу жазылган экен. Дароо эле кыялымда жүргөн бизнес-идеямды кагаз бетине түшүрүп, белгиленген дарекке жөнөттүм. Жөнөтүп жатып «Кантип эле болсун, утаар бекемин» деген күмөн ой болду. Бир нече күндөн кийин «Сиздин бизнес-идеяңыз жактырылды, 2-турга чакырабыз» деген кат келди. Окуп алып аябай сүйүндүм. Ошентип курут тоголоктоочу аппарат да алдым», - дейт ал.

А.Алымкулова учурда аппарат менен бир күндө 4 кап курут тоголоктойт.

"Евро Биримдик долбооруна  жана Жалал-Абад Айылдык консультациялык кызматына, үй-бүлөөбүздүн атынан чон рахмат айтамын!" дейт Анаркул.

Бул кайсыл мектеп болду экен?

  Баткен облусунун Кадамжай районунун Халмион айыл аймагына караштуу Токтогул атындагы орто мектеби «Менин кирешелуу чарбам» МКЧ компоненти менен ийгиликтуу иштеп жатат. 2016-2017-жылы 118  окуучу МКЧ курсун окуп бутурушту. Мектептин окуучулары  90 компост жасашты. Компост жасаган окуучулар МКЧ китебин алышты. Компост жасаган окуучулар 1 сотых жерге оздорунун каалаган жашылчалардын урондордун турлорун буюртма беришип, оздорунун жашылча бакчаларында остурушту. Жашылчаларды остуруудо сугаруунун натыйжалуу ыкмалары – тамчылатып сугаруу ж.б. ыкмаларды колдонуп, тушумун жогорулатууга жетишти.  Окуучулардын огородорунда ар бири кундолук жасаган жумуштарын дептерге жазып журушту. Окуучулар МКЧ сабагын кызыгуу менен окуп, биз мониторинг жасап, барып сабактарына катышканыбызда жакшы жооп берип жатышты.

Мектептин директору Эльёржон долбоорду ото кызыгуу менен колдоп, биз барганда дайыма тосуп алып кандай тапшырма берген болсок озу МКЧдан сабак берген Шайирахон жана Дилдора эжекелерди чакырып, ишти кучотуу боюнча озунун ой-пикирин айтып, жардам берип журот. Мугалимдерге жана МКЧга катышкан окуучуларга туура кенешин берип, багыттап турат. Долбоорго ото кызыгуу менен мамиле жасап, ийгиликтуу натыйжаларга жетишууго шарт тузуп берди. Кандай гана долбоор болбосун мектептин администрациясы колдосо ийгиликке жетээри ушул мектептин мисалынан корсок болот. Мугалимдердин айтуусуна караганда Эльёржон иштин козун билген, энергиясы толуп ташкан жаш жетекчи. Эльёржондун сунушу менен долбоордун туруктуулугу учун долбоор тарабынан мектеп 6500 даана помидор жана бадырандын урондору менен камсыз болду. Мектептин мугалимдери Эльёржондун жетекчилиги астында урондорду стаканчаларга ондургон. +нгон кочотторду айылдын жашоочуларына ар бир даанасын 10 сомдон сатып жалпы  - 40 000 сомдук киреше алышты. Алынган кирешеге Айыл окмот - 70 000 сом кошуп,  жалпы – 110 000 сомго мектепке Дамас маркасындагы автоунаасын сатып алышты. Долбоордун туруктуу иштеп кетиши учун мектепке долбоор тарабынан жалпы суммасы 132 000 сомдук лимонарий курулду.

Токтогул атындагы мектептин окуучулары бизнес идеяларды жазышып, алардын арасынан 3 бизнес идея жактырылып тандалып алынды. Женген окуучулар Аббос,  Музафар жана Садокат Жалал-Абад шаарына келип 3 кундук бизнес тренингден отушту. Ал окуучулар  тренингден алган билимдери  жана  долбоордо аткарылып жаткан жумуштар боюнча Халмион  айылынын тургундарына, ата-энелерге презентация жасап беришти.

Жылдын жыйынтыгы менен бул мектепте  Республикалык денгээлде уюштурулган тажрыйба алмашуу семинары болуп отту. Семинарда окуучулардын огородорунда остурулгон жашылчаларды, кочмо куносканаларды, куностуу шкафтарда кургатылган момо-жемиштерди коргозмого коюшту. Катышуучулар окуучулардын жасаган жумуштарына жогорку бааларын беришти. Жергиликтуу бийликтин окулдору долбоор боюнча оздорунун жакшы ойлорун айтышып, ыраазычылык билдиришти. Кадамжай райондук билим беруу болумунун жетекчиси «Токтогул атындагы мектебин мен коп жерде улгу катары айтып келем,  ушул мектептин директорундай иштегиле деп, башка мектептердин директорлорун дагы изденип иштоого чакырып журом» деди.

МКЧ компонентинин келечекте  туруктуу иштеп кетуусуно кызыгуу менен аракет жасап, иштеп жаткан мектептин эмгек жамаатына жана окуучуларына ийгилик каалайбыз!

Жогорудагы мектепте, Долбоордон берилген уронду мектептин комокчу чарбасында эгип, ага айыл окмоттон кошкаон каражатты бириктирип Дамас автоунаасын сатып алган мектеп жонундо айтылууда

Уч-Коргондо окуучулар оз жашылча бакчасынан киреше алып, тушум майрамын откорушту.

Тушум майрамы Уч-Коргон айыл окмотундо С.Айни орто мектебинде болуп отту. Анда коншу айыл окмоттордун мугалимдери, С.Айни орто мектебинин окуучулары, мугалимдер жана “Менин кирешелуу чарбам” МКЧ курсунун окуучулары катышты. Окуучулар оздорунун фантазиялары менен момо-жемиштерден  турдуу жаныбарлардын, гулдордун элестерин  чагылдырышып корсотушту. Майрамда 8-класстын окуучулары арасында компост жасоо боюнча сынак болуп, 8-класстын окуучулары женишке ээ болушту.  Андан сырткары “МКЧ “ курсунун окуучуларына долбоор тарабынан жакшы ийгиликтерге жетишкендиги, огороддорун жакшы карагандыгы учун сыйлыктар берилди. Ал сыйлыктар: темир курок, бакча курогу, бакчада иштетуучу теше ж.б. Тушум майрамы ыр-бийдин коштоосу менен шандуу отту.

Бул иш-чара Финляндия Окмоту менен ООН-женщины тузумунун колдоосунда, Жалал-Абад регионалдык Айылдык консультациялык кызматынын аткаруусунда иш жузуно ашырылды.

Абдан алгылыктуу иштер болуп жатыптыр, ошол чарбаларды остурууну туура багууну мектеп окуучулары оздоштуруп жатканы кубандырат. О.э.бул мектеп окуучуларынын чарбаларында остурулгон продукциялар созсуз турдо уй булодогу тамак ашка да оз таасирин берет деп ойлойм.Анткени бир эле киреше алып чектелбестен, тамак ашка да пайдаланылат,  бул жакшы нерсе.

МКЧ  долбоорунун катышуучу окуучуларына дагы да чон ийгиликтерди каалайм!

Мени Найманды кузгугусу - деп макташты.

Жыргалбек уулу Эрлан 11 – класс.

             Менин кирешелуу чарбам «МКЧ» курсунда окуганга чейин, озубуз жергиликтуу  урондорду остурот элек. Бирок майда, начар болот эле. . Мурда тамаркага суу койгондо, суу чыкпай калса ко\ул бурбайт элем.Суу болгондо сугарам деп журо берет элем.

               МКЧ» курсунун окууларынан кийин, каналда улуу суу агып откон жерден, ата-энем менен биргеликте коншулар менен суйлошуп, ошол жерден суу чыгардык. Долбоордун алкагында картошканын, бадыра\дын, помидордун сапаттуу урондорун алдым. Жакшы тушум алуу учун тунку саат 3-4 ко чейин суу койгон учурлар коп болду. Жерди жакшы даярдоо максатында, атам адырдан 1 портер кык алып келип берди. Ошентип алган урондорду жакшы натыйжага жетуу  учун жумушту топурак даярдоодон башадым. Долбоордон алган помидордун 100 даана уронунон 90 даана кочот устурдум.  Базарга 1700 сомдук помидор сатылды. Ошондой эле алынган тушумдон 30 литр банкага консервация даярдалды.

            Мен Жалал-Абад шаарында стартап курсуна катышып, озумдун бизнес идеямды жазып, конкурста 1 орунду ээлегеним учун, мага долбоор тарабынан куноскана куруу учун колдоо корсотулду. Куносканада помидор остурдум. Куносканада иштоодо иштоодо коп нерсени, теплицада жашылча остуруунун сырларын оздоштурдум: помидорду бутоону,  сугат режимин сактоону, тамчылатып сугаруу системасын колдонууну, осумдукторду заыктандыруу боюнча шыктарым бир кыйла жогорулады. Куносканага 120 туп помидор эгип, 260 кг тушум алдым. Тушумду негизинен коншуларга, базарга саттык.

              «МКЧ» долбооруна катышкандан бери дыйканчылыкка кызыгып калдым, базарга баргандагы баалар мени кызыктырат. Проблемаларды план тузуп чечууго уйрондум. Мендеги озгоруулордон кийин ко\шулар, депутаттар мени Найманды кузгугусу болуп калдын деп макташты.

Фото.

Абдыгулам агайдын ийгиликтери

  Коптон бери куноскана курсам деген оюмду 3 жыл мурда ишке ашырдым. Куноскананы круу боюнча тажрыйба алуу учун коп жерлерди кыдырдым. Мысалы: Араван, Сокулук райондоруна чейин барып, кышкы куноскананы кантип курса болот жана анын ичин жылытуу учун мештерин курууну уйронуп келдим. Келип 3 сотых жерди 1 метр терендикте казып, оз огородума куноскана курдум. Биринчи жылы жашылчаларды остуруу боюнча тажрыйба жок болгондуктан, бадыран эгип, остуро алганым жок. Экинчи жылы +збекстандан туугандар келип, помидор эгип бир аз жакшыланды. Кузундо озум укроп, кок чопторду, пияз уруктарын сээп, кыйла каражат таптык.

          Биздин мектепте ЖА АКК жетектеген «Менин кирешелуу чарбам» (МКЧ) деген аталыштагы долбоор келип, алардан бир топ кенештерди алып иштей баштадым. Долбоордун алкагында Жалал-Абад шаарына бир жумалык курска дагы барып окуп келдим. Мен куноскананы жакшы иштете албай калгандыгыма байланыштуу биротоло токтотуп койсомбу деген ой да келген болчу. Курска барганда мындай ойду такыр башымдан чыкарып салдым. Ал жерде бир эле окуучуларга эмес, окуучуларды алып барган биз, мугалимдерге да бизнес жургузууго чон туртку берди. Ошентип, ЖА АККнын Найман айыл окмоту боюнча жооптуу консультанты менен биргеликте иштей баштадык. Быйыл 12-март куну куносканага «Садин»  гибридиндеги помидир кочоттору отругузуп, ЖА АККнын агроному Абдилхамидден кайсы убакта, канчалык суу, канчалык жана кантип азык беруу, кайсыл убакта дарылоо керектигин сурап олтуруп томондогу натыйжаларга жетиштим. 

Менин ийгилигим

Мен 2016-жылы сентябрь айынан баштап «Менин кирешелуу чарбам »(МКЧ) курсуна катыштым. Мурда эч качан огородго кирбеген кыз элем, бул курска кошулгандан бери огороддон чыкпайм. Оз колум менен компост жасап,  долбоордон алган сапаттуу урондорду эгип, жашылчаларды остуруунун сырларын уйроно баштадым. Менин ийгиликтеримди коруп, классташтарым да «МКЧ» курсуна кызыга баштады. Мурда мага МКЧдан сабак откон класстын окуучуларына суктанчу элем. Былтыр бизге Жамшид аке 11-классында окуп жургон мезгилинде биздин класстарга сабак отуп журду. Ошондон улам кызыгып, озумдун классташтарыма сабак отуп корууну  чечтим. Бирок тентуштарына сабак отсон алар кайдыгер мамиле жасашат экен. Алар конул бурбагандыктан кызыгуум сууп калды. Андан сон консультантыбыз Насипа эжеке менен компост жасаган окуучулардын ъйън кыдырып чыкканыбыздан кийин дагы кайра кызыгуум жанданып калды. Мен дагы чон  класстагы лидер окуучулар сыяктуу «МКЧ» боюнча лидер болгум келди. Быйыл сентябрда Севара Равшанбековна эжей менен биргеликте «МКЧ» курсуна 8-класстардан кызыккан окуучуларды тандап алдык. Учурда сабак отуп жатам, 4 жолу сабак отуп койдум. Албетте, алгач коркуу сезими болду. Биринчи сабагымдан кийин Камола апа дагы сабак отолучу деп 8-класстын окуучулары келгенде, кайрадан мага энергия пайда болду. Аларга сабактан сырткары компост жасоону практика жузундо уйроттум. Аларга жумасына 2 жолудан сабак отуп жатам.

«Менин бейпил жана коопсуз мектебим» компоненти боюнча суунун натыйжалуу пайдалануу боюнча уйлорду кыдырып, презентация жасап, таркатуучу материалдарды берип жатабыз. Учурда 1500 суу пайдалануучуга маалымат берип чыктык.

   Мавлянова Камола

Ош облусунун Араван районундагы Чек-Абад ААнын М.Улугбек атындагы орто мектебинин 9-классынын окуучусу.

Ийгиликтуу фермерлер,

Башка долбоорлордун иштеринин жыйынтыгында бир топ жергиликтуу фермерлерге жардам болуптур.

Алардын бири Евро Союз долбоору ар турдуу багытттарды колго алуу менен тамактанууга аз да болсо салып кошушканын белгилегим келет.

Мисалы : Турдуу типтеги теплицалар,Сушка,Аарычылык осутуруу,Тоок чарбасы,Кара индюшканы остуруу,Инкубатордук аппараттар,курут аппараттар,ар турдуу осумдукторду кечуучу жана упаковкалоочу аппараттарды берип  айыл чарбасына жана мал чарбасына бир топ салымдар жасалыптыр.

Бул деген соз долбоор 4 райондо 18 айыл менен иш алып барса ошол айылдарда тамактанууга багытталган темалар камтылган.

Иштеринен коз ирмемдер :

ЖА АККны даанышманга салыштырам

Мугалимдер арасында – директор озу айта берет, бирок аткарбайт дебесин деп, физика сабагындагы «Диффузия кубулушу» деген темага байланыштырып, озум алгач "Менин кирешелуу чарбам" (МКЧ) курсу боюнча  коргозмолуу сабак оттум.

Даанышмандан – сен кантип даанышман болдун деп сураганда, ал мынтип жооп берген экен «Мен даанышмандыкты козу азиз адамдан уйрондум, себеби ал адам ар бир кадамын кылдаттык менен так ойлонуп туруп, анан таштайт. Анткени кичинекей эле жанылыштыктан ал тайып кетиши ыктымал».  Ошол сыяктуу мен Жалал-Абад Айылдык консультациялык кызматын даанышманга салыштырдым.  Себеби, ЖА АКК даанышман сыяктуу биздин балдарыбызды эмгекке тарбиялады. Менин кирешелуу чарбам курсун кадам-кадам менен, биздин балдардын зээнине куйду, ан сезимине киргизди. Биз ЖА АККнын ыкмасын озубузго алып, биздин мектеп ЖА АКК болсо, ал эми лидер окуучуларыбыз болсо ЖА АККнын консультанттары сыяктуу айылда МКЧны таратуучулар болушат.

Мен МКЧны окутууда ЖА АКК дайыма айтып жургон «Билим, шык, мамиле» деген идеяны Жусуп Баласагындын  «Наадан корбойт сокур анда кокурок, ач козунду билимге умтул тезиреек деген,  Алишер Новоинин «Билбегенди сурап уйронгон аалым, ардандып сурабаган озуно заалым,  «Саат сайын кайталанбаган билим, мунот сайын чыгып кетет» деген сыяктуу накыл создорун мисал кылып, окуучуларды окутуп келем.

Менин кирешелуу чарбам курсун   6 негизги предмет менен гана байланыштырбастан, бардык предметтерге айкалыштырып отсо да болот. 

• Сабактарды класста эле ото бербестен экскурсияга алып чыгып, дарактарды бутону корсотуп анан уйрото баштадык;
• Теплицаны – багбан менен чогуу иштеттик. Сушилканы да багбанга жуктодук. 7000 сом кирише алдык март-май айларына, 0,5 штат менен бекитип бердим.
• Сынактын негизинде 5 айдын ичинде ким сапаттуу тушум алып берсе – 0,5 штатты ыйгарам деп кароолго ыйгарып койдум. Анда 8100 сомдук пайда болду. Ал киши мен кышында да киреше алып келем деп азыр – теплицанын ичинде – чеснок, татымал чопторду эгип, сатып жатат. Алган жалпы кирешелерди кошуп кийинки жылга жаны – куноскана курабыз деп пландап жатабыз.
• Окуучулар МКЧ китебин окуп чыгышып, бул китеп университет турбайбы дешти;
• Айылдагы 9 чакан жерден лидерлерди алдык. Айылдыктар менен да чогуу иштешип жатабыз. 
  
  

Баткен облусундагы Кулунду Айылдык Аймагына карашта Кыргызстандын 40 жылдыгы атындагы орто мектебинин директору

Балдар бакчасы жана айыл чарба

Албетте ар мезгилдин, ар кылымдын жана ар бир айылдын озунун патриот, озунун ишин суйуп аткарган адамдары болот эмеспи. Алардын бири Назира Сакенованын жетишкендиктерин айтып кетпесек болбостур. 
О
ткон жылы Ош облусуна караштуу Алай районунун Мурдаш айылында «Жоогазын-Мурдаш» балдар бакчасындагы ийгиликтер менен болушконбуз. «Жоогазын-Мурдаш» балдар бакчасына долбоор алкагында 2017-жылы 40м2 аянтка куноскана курулуп берилген. Бала бакчанын жетекчиси Назира Сакенова соз берип кеткендей, быйыл кабар алып барсак, куносканада помидор остуруп жатышыптыр. Куносканада помидор бышып, алгачкыларын балдарга салат жасап берууго улгурушуптур. Артканын момо-жемиш кургатуучу шкафка кургатууга коюшкан. «Жоогазын-Мурдаш» балдар бакчасы 11 жылдан бери иштеп келет. Бала бакча 85 орундуу. Балдарыбыз учун жергиликтуу, химикат кошулбаган, натуралдуу жашылчаларды остуруп, тамак-ашка кошуп бере баштадык дешет.
Эрикпестен, балдар учун деп оз колдору менен коюлтулган сут (сгущенка), кыям, момо-жемиштерден компот жасап алышып, кышы бою балдарга беришет. «Базардан ташып отурбай озубуз остурсок деген кыялыбыз мынтип иш жузуно ашып отурат» деп куносканадагы остургон помидорлорунун бышып, балдарга жаны-жаны салаттарды жасап берип жатканын айтып берди.
Куносканандагы помидорду Аманова Дамира эже карайт. Ал жашылчаларды остурууну жакшы билет, шербет суу даярдап колдонот. Эженин айтуусу боюнча: «жоокторго кадимки ачуу эрменди узуп таштап койсо зыянкечтер жолобойт деп угуп, улам жанылап таштап турам. Жолдошум алгач бала бакчаны уй кылып алдын деп журду, быйыл болсо куноскананы коруп, ал дагы кызыгып калды. Биздин айыл дениз денгээлинен 2000 м бийик болгондуктан, кочотторубуз эми жетилип, эми гана быша баштады дейт».
Уч-Чат жайлоосундагы балдар бакчасы
Назира Сакенова эжеке «айылдагы бала-бакчадан сырткары жайлоодогу балдарыбыз не болот» деп дениз денгээлинен 3800 м бийиктикте жайгашкан Уч-Чат жайлоосуна да бала бакча уюштуруп, анда балдарды окутуп келет. 
Назира айым бала бакча туурасында томондогулорду айтып берди: ««Бактылуу балалык» деп аталган жайлоо балдар бакчасы 2015-жылы июнда 2 жерде уюштурулган, анда жалпы 74 бала тарбияланган. 2017-жылы, 38 болсо, быйыл 2018-жылы 20 бала тарбияланып жатат. Алардын ичинен 13 кыз 7 бала. Балдар учун деп интернетте чыга элек китептерди орус жана кыргыз тилинде сатып алып келип койдум. Орус жана кыргыз тилинде да окута турган, жергиликтуу, оздору жайлоого чыккан мугалимдер менен биргеликте иш алып барам. Бул бала бакча айылдын эн жогорку тарабында болгондуктан, эртен менен уйларды сааган сон, торпокторду бала-бакча жакка айдаганча келип, 5 кундо 3 сааттан окуп кетишет. Балдарга жайкы каникулга ылайык программа тузуп окутабыз. Мисалы, ден соолук кунуно карата бойду остуруучу конугуулор, жомок окуу, аппликация менен турдуу корунушторду жасоо, айлана-чойро менен таанышуу, жайлоодогу биз кезикпеген жаныбарлар менен таанышуу, сурот тартуу, китеп окуу, ыр жаттоо, табият менен таттуу мамиледе болуу ж.б.
Балдарга зергичтуу болбосун деп ар турдуу сынактарды откоробуз. Мисалы откон жылы «Кичинекей жайлоо периси»сынагын откордук. Мында кыздар-балдар чоптордон койнокторду тигип кийишип, сынакка чыгармачылык менен катышат. Мындан сырткары «Мыкты чон ата, чон эне», «Мыкты уй-було» сыяктуу сынактарды откоробуз. Быйыл «Мыкты кундолук» сынагын жарыяладык, кимде-ким жакшы кундолук жазса, ага жакшы пансионаттарга жолдомо беребиз деп жатабыз. 
Жакында чет мамлекеттен волонтер келет. Балдарга сувенир жасаганды уйротуп, келген туристтерге сатып, балдар бакчасынын кемчилигин толуктайбыз деген ойлорубуз бар. Окуудан сырткары бий, корком окуу жана пластилинден турдуу нерселерди жасоо боюнча ийримдерди да уюштурганбыз. Окуп эле отура бербестен, флэшкадан Асылбек Жооданбековдун жомокторун да угузабыз. Балдарды бекер окутабыз, эмне учун дегенде жайлоодо 3 ай бою зерикпей балдарыбыз онуксо дейм»!

Назира айымдын иштерине ийгилик каалайбыз!

«Тоолуу Агро-экосистемаларда азыктануу» долбоорунун алкагында, Жалал-Абад Айылдык консультациялык кызматы тарабынан жузого ашырылып жатат.

Жалал-Абад облусуна караштуу Ноокен районунун Алма айылында долбоор алкагында аз камсыз болгон уй-булоолордон как кургатуучу шкафтар ( сущилка) боюнча тузулгон оз ара жардамдашуу тобунун лидери Жумабаева Инаят эже озунун огородундагы алмаларын ж.б момо жемиштерди кургатууда. Ал  алма кургатып айылындагы мектепке 50 кг кургаган алманын кагын 65 сомдон саткан. Жалпы 3250 сом ту тузгон. Андан тышкары дагы 1 каропка, болжолдуу 10 кг как сатууна пландап жатат. Фермер как кургатуучу шкафка момо жемиштерди кургатып сатып, уй-булоолук бюджетке киреше алып келсе боло тургандыгына ынанып калган.  Мындан сырткары долбоор алкагында сущилкада кургатуу технологиялары боюнча тийиштуу тренингдерден откондон кийин билим денгээли жогорулаган. Ошону менен бирге  жергиликтуу ыкма менен кургатуунун жана сущилкада кургатуунун айырмасы чон экенин билип калган.

Эскерте кетсек: 

«Жалал-Абад облусунун Ноокен жана Ала-Бука райондорундагы туура тамактанууну жонго салуу учун жергиликтуу азык-тулукторду ондуруу системасын колдоо» долбоорунун алкагында жузого ашырылууда.

Бул долбоор “FSDS” (Туруктуу өнүгүүнүн сунуштары) Коомдук Фондунун колдоосу жана ЖА АКК менен биргеликте ишке ашырылып жатат.

Долбоор аяктаганына 2 жыл болсо да туруктуу иштеп келе жаткан мектеп

Туруктуу иштеген мектеп

Жалал-Абад облусунун Сузак районуна караштуу Ак-Добо айылындагы Н.Мамбетов атындагы жалпы орто билим берүүчү мектебинин комокчу чарбасына «Мени кирешелуу чарбам» долбоору алкагында 40м² аятнка 2015-жылы куноскана курулуп берилген.  Бул мектептин артыкчылыгы долбоор алкагында курулуп берилген куноскананы 3 жылдан бери  туруктуу колдонуп келишет. Анда остурулгон жашылчаларды жаны узуп келип ысык тамакка колдонуп жатышат. Быйыл   биология сабагынан Окуу тажрыйба аянтчасы боюнча «Менин бакчам – менин кирешелүү чарбам»  деген темада райондук семинар болуп өттү.             

Семинардын максаты:  Биолог жана  «Менин кирешелуу чарбам»-МКЧ компонентин алып барган  мугалимдердин окуу тажрыйба участогунда жүргүзгөн иш тажрыйбаларын жайылтуу. Окуу тажрыйба участогун окуучулар менен иштетүүнүн эффективдүү усулдарын сунуштоо жана алар боюнча ой бөлүшүү. Семинарда аянтчада жүргүзулүп жаткан иштер жана жетишкендиктер жөнүндө ой бөлүшүү болду. Окуу тажрыйба аянтчасын  уюштуруу менен биз томондогулорго жетиштик:

1.  Үй шартында органикалык жер семирткичтерди (компост) даярдоо менен топурактын  асылдуулугун жогорулатууну үйрөтүү.
2.  Күнөсканада иштөөнү үйрөнүү.
3.  Экологиялык таза азыктар менен башталгыч класстардын ысык тамагын камсыз кылуу.
4. Окуучуларды маркетингге үйрөтүү.
5.  Окуучуларды жаратылышты сүйүүгө тарбиялоо менен эмгекчил болууга үйрөтүү.
6. Рыноктук шартта кошумча  киреше табуу.

Мындай жетишкендиктерге жетүүдө мектеп директору К. Урустемовдун жана биолог мугалимдеринин эмгектери өтө чоӊ. Мындай семинарлар биздин мектепте райондук 2 жолу, район аралык, облустук, республикалык деӊгээлде өткөрүлүп келе жатат. Семинардын жыйынтыгында  биолог мугалимдеринин окуу тажрыйба участогунда жүргүзгөн иш тажрыйбалары жайылтылды.Окуу тажрыйба участогун окуучулар менен иштетүүнүн эффективдүү усулдарын сунушталып жана алар боюнча ой бөлүшүлдү.

Эскертүү: 2015-жылдан баштап  БУУнун «Аялдар» тузуму менен иштешип  жакшы жыйынтыктарга жетиштик.Бул жетишкендиктер бир гана мектепте эле калбастан мектеп окуучуларынын  ата-энелерине  таркатылып үйлөрүндө окуучулар сунуштаган  ыкма менен иштешип үй-бүлөлүк  бюджетти көтөрүүгө жардам беришти. Озгочо Жалал-Абад Айылдык консультациялык кызматы – туруктуу иштеп жумушту алып кеткиле деген насааты бизге таасир калтырды.

 Аксы  району. Ак-Дөбө айылы.

№6 Н.Мамбетов мектеби. Туралиева Сатина Абдрахмановна.

Долбоорубуз ийгиликтуу журуудо.

Озунуздорго белгилуу болгондой Ноокен жана Ала-Бука райондорунда аялдардан жана аз камсыз уй-булоолордон тузулгон топтордун тамак-ашын жакшыртуу, жергиликтуу ресурстарды пайдаланып, кошумча киреше алып келуу максатта жургузулуп жаткан долбоордун ийгиликтери менен болшмокчубуз.

Жумуртка багытындагы тоокторду багуу 

Долбоор алкагында июль айында жергиликтуу аялдардан жана аз камсыз уй-булоолордон туура тамактанууну жонго салуу максатында жумуртка багытындагы тоокторду багуу боюнча Ноокен жана Ала-Бука райондорунда оз ара жардамдашуу топтору тузулгон.

 Ар бир топ мучолоруно долбоор тарабынан 12 жумуртка багытындагы «Хай-Лайн» пародасындагы тооктор менен камсыздалган. Андан тышкары фермерлер жумуртка багытандагы тоокторго атайы даярдалган  1 айга жетуучу жемди сатып алышкан. Жемди алууда ЖА АКК кызматкерлери  комок корсоткон.

Фермерлер жумуртка багытындагы тооктор менен камсыз болгондон кийин, кээ бир фермерлер талапка жооп бербей турган тоок каналарда баккандыгы учун, багуу режимдерин жакшы сактабагандыгы учун бирден экиден тоокторду жоготууларына душар болушкан. Ошол себептен аларга ветеринар – консультант Мурзакулов Мирлан Тийиштуу тренингдерди отуп, фермерлердин былым шыктары жогорулаган. Жумуртка багытындагы тооктордун ооруларын алдын алуу максатында визит-консультациялар берилип турду.

Сентябрь айында копчулук фермерлердин тооктору жумуртка бере баштаган. Алар кунуно 3 -4 жумуртка алып жатышса, азыркы кундо 8-10 жумурткага чейин алып жаткандары жок эмес.

Экономикалык анализ боюнча 1 фермер Жумуртка багытындагы тоокторго атайы даярдалган жем менен багып, орточо айына 1125 сом чыгаша кылса, кунуно 9 жумуртка берип турат, бир айда 1690 сом пайда табат.

Ал эми уй-шартындагы жем менен багышса, чыгаша 972 сомду тузот, кунуно 7 жумуртка алышса, 1470 сом пайда табат, бир жылда 17640 сом болсо айырмасы 765 сомду тузот.

Ал эми жергиликтуу тооктордон анча жумуртка ала албашы белгилуу.

Мисал: Азыркы кундо Ала-Бука районунун Кашкалак айылындагы «Алтын-Куш» жумуртка багытындагы тоокторду багуу тобунун активист, тажрыйбалуу мучосу Жуманов Эркин озунун тажрыйбасы менен болушмокчу.

«Долбоор тарабынан жумурка багытындагы тооктор бизге берилгенден кийин озунун атайын даярдалган жеми менен бакчумун, ошол себептен жумуртканы да эрте бере баштады. Андан кийин озум жем даярдай баштадым. Сафлер, АРПА, буудай, улул таш аралыштырып беремин. Менин тоок канам кышкы жана жайкы.Кун сууп кеткенде жылуу жагына, ал эми ысып кеткенде сыртка камаймын. Андан тышкары кунуно 2 саат сыртка кое беремин. Бир жумада 1 жолу дизенфекция кылып турамын. Мен мындай тоокторду коп жылдан бери багып келгендигиме байланыштуу кайсы убакытта даарылоо керек, кантип багуу керек билип калгам, бирок долбоор алкагында отулуп жаткан тренингдердин пайдасы дагы тийди. Эми жаз айларында булл тоокторго короз кошсом деген ойлорум бар. Анткени булл тооктор биздин шартка конугуу учун коп убакытты талап кылат экен. Эгерде короз кошуп баксак, озубуздун шартка ылайыктуу кылып алсак жергиликтуу тоокторго караганда кобуроок жумуртка ала алабыз.

Жумуртканын кабыктарын, витамин учун сабиз, кызылча берип турам, тооктордун абалы жакшы. Ооруларга каршы вакцинация бердим.

Азыркы кундо кунуно 9 даана жумуртка алып турам. Жегенибизден тышкары 4 кундо бир айылыбыздагы дуконубузго 7 -7,5 сомдон сатып киреше таап жатабыз.» - дейт Эркин.

Эскерете кетсек аялдардан тузулгон топтордун мучолорунун саны 90, аз камсыл уй-булоолордон тузулгон топтордун мучолорунун саны 64.     

.     

Урматтуу Эсенбай уулу Манас иним сен ар бир класстердеги эн астында комментарий деп турат ошол жерге оз ойлорунду жазсан болот 

саламатсыздарбы маандын мучолору мен бул жака жаны кошулдум кошулганыма курсанмын 

МААН платформага кош келиниздер жаны катталган мучолор.

Сиздерден жанылыктарды кутобуз.

Манас иним озун жонундо жазсан болот, тааншышалы.

Суротунду жуктосон болот.

Салам Насипа эжэ мен баткен обласынын лейлек районунун жаны жэр окуругунун достук айылынын боломун.Жашым 28де дыйканчылык менен алектенемин .Биздин климмата бир жылга эки тушум алганга мункунчулук бар 

Салам Маандын мучолору барыныздарга.Биринчисене куздук буудай себебиз оруп алгандан кийин маш себебиз маштын не экенин коптор билбесе керек биздин ригиондо коп эгилет маш бул фасоль сыякту болот

Мал чарбачылыгы да барбы?

Тажикстандыктар менен соода сатык менен алектенесинерби?

Манас мырза куш келипсин МААН платформасына!

Лейлектиктер дыйканчылыкка кыйын деп угабыз, тажырыйбалардан  платформада болушуп тур!

Ийгилик болсун! 

Абдуллаев Манастын тел +996 772 140 405 кайрылуусун жайгаштырдым.

Кыргызстан Республикасы Президенти  мырза  Сооронбай Шарипович Жээнбековко

Урматтуу Кыргызстан Республикасынын Призиденти!

“Долоно!”, “долоно!” - деп айтканыбыз менен оозубузга долоно түшпөстүгүн жакшы билебиз. Демек Призидент тапшырмасын бар күчүбүз менен жакшы аткарышыбыз шарт.
Республикада бир жыл ичинде канча органик калдыктарды чыгышын билесизби?
Басма берген маалыматка караганда мамлекетибизде жыл сайын 200-300 миллион тонна органикалык калдыктар жаралат. Ошол калдыктарды 20 миллион тоннасын соолжандарга жемиш кылып берсек, алардан кеминде 10 миллион тонна биогумус алышыбыз мумкун.
Европа базарында 1 кг биогумуска 1 $ төлөнсө, араб мамлекеттеринде 2$ төлөнөт .
Демек 20 миллион тонна органикалык калдыктардан 10млн.т х 1000 $ =10 млрд $ пайда алабыз!
Эмне үчүн?
Райондорубузда жашап аткан уй-бүлөөлөрдун көбү өз тамаркаларына ээ. Ошол тамарканын бир кв метр жайына 5000 баш соолжандв  жайгаштыруу мүмкүн.
Жетимиш күн боюу алардын саны он пайызга көбөйот жана 50 000 баш болот.

Үч жума ичинде алар 10 кв метр жерге көчүрүлөт . Жаңы жерде 70 күн сайын соулжандар дагы он пайызга көбөйот. Аларды жайгаштыруу үчүн 10 кв.м х 10 = 100 кв.м = 1 сотик жер керек болот.

Ушундай кылып 270 күн боюу соолжандар саны 5 000> 50 000> 500 000>              5 000 000 башка жетет демек МИҢ ПАЙЫЗГА КӨБӨЙӨТ!!!
Бүгүнкү күндө 1 баш соолжан Ташкент базаарында 100-130 сўмго (1-1,5 сомго) сатылууда. Биз бир баш соулжанды 25сўмдон сатып атабыз. Демек, бир үй-булө 270 күн бойу 5 000 000 х 25 = 125 000 000 сўм = 15000 АКШ доллору акча табышы реалдуу чындыктыр! Аны үчүн бир сотик жер болсо болгону!!!
5000> 50 000> 500 000>5 000 000
0>1кв.м> 10 кв.м> 100 кв.м
Бир гектар жер майданында 10 000 кв.м бар. Анын жарымында соолжан жетиштирсек, бул абалда 30 000 баш х 5 000 кв.м = 150 000 000 баш-ка.
Демек, бир гектарда жетиштирилген соолжанды 25 сўмдон сатсак..
150 000 000 баш х 25 сўм = 3,75 млрд сўм. Демек бир гектар майдан бизге эн азында 30 000 АКШ доллорга тен пайда берет. Ушул майдандан пахта эксек, 1200 АКШ доллор табабыз.
Соулжан бретурган дагын бир пайда анын гөңү эсептелген биогумус эсептелет. Бир баш соолжан күнүнө 0,3-0,4 г гөң азыктанат. Анын 0.15 грамы биогумус болсо, 150 000 000 баш соолжан күнүнө 150 000 000 х 0,15 г тең 22500 000 тең 22500 кг биогумус берет. Бир кг биогумусту 2000 сўмдон (20сом) дон сатканыбызда 22500 кг х 2000 = 45млн сом пайда алабыз. Бир жылда 45 млн х 365 = 16 млрд сом болот. Баары каражаттар 8 млрд сом болгондо,таза киреше дагы 8 млрд сом болушу анык. Эгер АКШ доллоруна которулганда..
8 млрд : 8000 = 1 000 000 доллор.
Натыйжада бир аз жумуш кылып, аз мээнет менен көп акча табуу аркылуу ар бир үй-бүлөөнү бай кылабыз 2 х 2 = 4 дөй ачык-айкын жана жөнөкөй экендигине ишенимдүү болдук.
Бир гектар жерге эгилген пахта 200 АКШ доллоруна сатылат.

Соолжан болсо бир гектардан 1 МЛН АКШ доллор берүүдө!!!
Урматтуу Призидент!
Соолжан жетиштирүү үчүн түшумдүү жерге муктаж болбойбуз. Соолжан жетиштирүү үчүн тоют жана суу болсо болгону. Айдалуучу жерлерге азык-түлүк эгиндерди эгип,чарбачылыкты өнүктүрсөк жана сүт жана эт азыктарды иштеп чыгуу жана экспорт кылуу жолго койулса, ал учурда чарбадан алынган тоют баары каражаттарды жабышка жетиштүү бааларды жогоруда эсептелген эсептер көргөзүп коюулган.
Өзбекстан жана Кыргызстандагы эң чоң байлыгы алтын,газ жана нефть казыналары эмес, балким сугарылуучу жерлер!!!
Жердин ар бир гектарынан орточо 100 миң АКШ доллорын табуу мүмкүнчүлүгү бар. Ушул мүмкүнчүлүктү ар бир үй-бүлөгө берсек, Кыргызстан эли бай жашашына жардам берген болобуз!

Урмат сый менен
50 тонна кыктан бир кг алтын алган ишмер Р. Усманов
Дарегибиз: Өзбекистан Республикасы Андижан обл. Хонобод шаары, “Дўстлик” асаларичилик жамоа хўжалиги.

Соолжанды баксак болот уй шартында озубуздун уйдогу малдан чыккан кыктарды жыйып, соолжандарды салсак биогумус ондуруп чыгат аны кочотторубузго салсак

органикалык таза  жемиш берет. Азыркы учурда коп жемиштерге химия коп колдонулат.

Буажар эже сиздин ар бир созунуз мазмундуу..

Ушундай далил менен иштелген жетишкендиктерди жазып турунуз.

Сиз платформага киргенде жандана тушобуз.

Копчулук органика деген эмне? Аны кантип билебиз, натуралдык дегенчи деп чаташтырып суроо беришет.

Ошого гезитке бир кыска мазмундуу макала жазып берсениз чыгарайын.

/

Бизде коп ондурулгон нерсе эгиндерден маш коп эгилет. Анан кургатылган орук коп ондурулот бизде базар бар алып барып тажиктерге сатабыз.Ушу кургатылган орукторду озубуздун ондуруучулор келип алса жакшы болмок элэ тажик пулга сатабыз тажыктин акчасынын курсу арсан биздин сомго караганда

Эсен, досторунду, тааныштарынды да ушул платформага каттасан жакшы болот эле.

Суротунду жуктоп койсон е?

Кыргызстандагы кирешелүү ишкерчилик: Балык өстүрүп байыган Илгиз

//]]>

Азыркы кундо балык чарбасына кызыккандар кобойуудо.

Озгон балык чарбасы да азыркы кундо малёкторду даярдап кызыккан фермерерге май айында заявкаларды ала баштайт экен.

Урматтуу фермер жаз айына сатып алам дегендер учун 300 сомдон Абдиллатип деген адис бар тел: 0704 030102 чалсаныздар суйлошуп беребиз.

Саламатсыздарбы Маандын мучолору .Азыркы учурда мал кармасак санга эмес сапатка конул бурушубуз керек.Себеби баарыбыздын максатыбыз туомушубузду жакшыртуу.Мен сиздеге озумдун ойумду болушойн.Гиссар пародасындагы койлорду кармасак жакшы .Гиссар пародасындагы койлор этти коп берет анан козусун дагы жакшы карайт.Чопту да тандабай жэйт 

Дагы кошумча кылып кетейн уй кармасак сут багытындагы уйларды кармасак жакшы.Азыркы учурда сут кымбат болоп жатат базарда баасы 35/40сомдон болуп жатат литри.Сутун сатып озумуздун керегибизге жарайт.Анан азыркы учурда мектеп садикте кошумча тамактар берилет.Садикке жэ мектептин дреторлору менен кенешип сутту откорсокуздор окуучулар садиктеги жаш балдар натуралный сут менен камсыз болот.Каяктагы кытайдын парок сутторун бербей таза натуралный сун ичсе жакшы деп ойлойм

Саламатсыздарбы Маандын мучолору.Сиздер менен кой багуунун сырлары менен болушуп кетейн.Койго кочкор койгон учурда жана тол тушуп жаткан учурда туз бербеш керек.Себеби кочор койгон учурда туз берилсе койлор кармабай калат,тол учурунда туз берсе кой козусун жалабай койот.

"Бекер отурбай, чер жазышуу майданын туздук" дейт Озгон районуна караштуу Торт-Кол Айылдык аймагынын Ана-Кызыл айылынын тургундары...

«Ширин нан» тобу 3 жылдан бери патыр нан, нан, токоч жасап сатып, ай сайын маяна алып, турмуш-тиричилигин откоруп келишет. Айылда мындай топтор коп эле тузулгон, бирок мынтип туруктуу иштеп кеткендери чанда гана болгондуктан, алардын ийгиликтерин элге даназалоо максатында баарлашып келдик. Бул топтун лидери Гулгаакы Сатарова

- Гулгаакы эже, сиз жетектеген топ качан, кимдер тарабынан тузулгон?

- 2017-жылы «БУУнун-Аялдар» тузумунон келип, жашылчалардын 7 турун остурууну сунуштап калды. Ал учун оз ара жардамдашуу тобун (оЖТ) тузуп, биргеликте иштешинер керек дешти. Айыл окмоттун социалдык адиси Бермет деген кызыбыз келип, бизге оЖТ деген эмне, уставы, максаты боюнча тушундурду. Натыйжада биз жашылча остургон топ болуп тузулдук. Бирок учурда нан жаап сатуу менен алектенип келебиз. Анкени менен жашылчаларды остурууну калтырбай уйубуздо остуруп жатбыз.

- Нан жаап саткан ишкердик менен алектенууго эмне туртку болду?

Жашылча остуруу тобу болуп тузулуп, коп окуулардан оттук. Бир куну кошунабыз той откорот элем 50 патыр нан жаап бере аласынарбы деп калды. Ортолук фонддогу акчабызга 1 кап ун сатып алып, 60 патыр жаптык. 50 даанасын буюртма берген эжеге сатып, калган 10 патырды топтун мучолору болуп алдык. Ошентип, нан жасап сатпайлыбы деген ой келди. Ошондон бери тойлорго патыр нан жасап сата баштадык. Учурда ортолук фондубузда 6 мин акчабыз бар.

- Буюртма болбой калган кундору нан жаппай каласыздарбы?

Буюртма болбогон кундору озгон базарына барып сатып келебиз. Наныбыз 20 сомдон, эгер 2 нан сатып алса кайтарып бергени10 сом таппай калат экенбиз. Ал учун 10 сомдук токоч да жаап коебуз. Силердин нанынар жакшы, навай нан жесек ашказаным кыжылдайт деп» базарда бизди таанып калышкан, наныбызды дароо эле талап кетишет. Кээде баланын кыркын чыгарганы 40 токочко буюртмаларды да беришет.

- Жапкан нандан кандай пайда тушот, эн коп канча буюртма алгансыздар?

Камырды алгач нанга, токочко тууралап, таразага тартып алабыз. Нан - 560 грамм, токоч-250 грамм, патыр нан 1,100 грамм. Навайчылар, биздин бир нандан 3 нан чыгарышат. Биз элге пайда болсун деп граммдан кемитпейбиз. Ошентсе деле тенме-тен пайда тушот экен. Бир жолу тунку саат 12 ге чейин 300 нан, 80 патыр жапканбыз.

- Жумуштарды болуштуруп алгансыздарбы, айлык маянаны кандайча болуштуросуздор?

Эки сменде иштейбиз. Бардыгыбыз кезек менен аткарабыз. Мисалы, бугун камыр кылган адам эртеси нан жабат, бурсугуну базарга алып барып сатат. Ошондуктан, айылыгыбыз тегиз берилет. Буюртма аз болсо 3 минден, коп болсо 5 минден топтун ар бир мучосу алат.

- Сиз жетектеген топтун 3 жылдан бери туруктуу иштеп келгендигинин сырын билсек болобу?

Биринчиден бекер деле отурабыз. Экинчиден чай-чакага акча тушуп турат. Учунчудон жолдошубуз менен акый айтышпай, биригип алып нан жапканча суйлошуп чер жазышабыз. Ушул жагдай бизге жагып, таркабай туруктуу иштеп келебиз. Бизге суктангандар коп, бирок негедир топ болуп биригише элек.

-Нан жапкандан сырткары эмне жумуш менен алектенесиздер?
Бул айылда кызга сеп тигебиз. Ортолук фондубузга Айыл окмот башчыбыз Эсенбаев озгонбай 2 тигуучу машина сатып берди. Эми дагы кызыккандар болсо, дагы бир топ тузсок, чеберчиликти алып кетишет эле деп ойлоп калабыз, эки жакка чарпылбай.

- Жумуш бар жерде койгой да бар, кандай кыйынчылыктар болуп жатат?

Нан жабуу учун озубуз жашаган уйго болбойт. Ошондуктан бул бош турган уйду ижарага алганбыз. Айына 500 сомдон толойбуз. Айыл окмот башчыбыз жер берген. Ошол жерге нан жапканга ылайыктуу шарт тузуп, тандыр куруп алсак сонун болмок Бала-чакага жайында кыш куйдуруп, ашар жолу менен баштасакпы деген да ойлор бар. Бирок ага кайдагы каражат деп отурабыз. Нан жасаганы стол, тандыр, кыскасы озубузго ынгайлаштырып, шарт тузуп алып иштесек деген ойлорубуз бар. 

- Келечекке дагы кандай пландарыныз бар?

Айыл окмотубуз айткан «Эгер духовка сатып алып, кондитердик азыктарды жасай турган болсонор, мен бала бакча, мектептер менен байланышып, аларды сатууну жолго салып берем». Ушул ишкердикти оркундотууго абдан кызыкдарбыз.

- Маегинизге рахмат эже! Ийгиликтер жарала берсин. Сиздерди коруп айыл тургундары, чакан ишкердик менен алектенууго аракеттенишсин!

Маектешкен,
Насипа Мамасалиева

"Бироонун койногу, жоолугун суйлочу элек, эми болсо бизнести суйлоп калдык" дешет Орукту-Сай (Ала-Бука району) айылындаг аз ара жардамдашуу тобу..

С 2018 года при поддержке ГЭФ (Глобальный экологический Фонд) ОФ "Био Сервис" ведет работу по постройке теплиц, питомников, по выращиванию малины, по защите леса и сохранению биоразнообразия, а так же по данному проекту открыты экомагазины которые обслуживают туристов и жителей этой местности. В нем участвуют жители ближе расположенные села Сары-Челекского заповедника.

Сары-Челек коругу ,

Турдуу жапайы момо-жемиштерге бай жер,ал жерде оскон бак-дарактарда озгочо осуп,озгочо жыт берип турат.

Жапайы пыяздан кышында тамакка кошуп,аралаштырып жеп келишет .

FSDS уюмунун колдоосу жана Жалал-Абад Айылдык Консультациялык Кызматынын аткаруусунда "Азык тулукторду ондурууну колдоо, туура тамактанууну жонго салуу" долбоорунун алкагында 2018-жылы чакан куносканада жашылча остуруу боюнча топтор тузулгон. Быйылкы жылы ал топтор куносканаларда жашылчаларды остуруп, тамак аштарына пайдаланышып, андан сырткары консушалыран, дукондорго сатышууда. Мисалы : 

Ноокен районунун Коминтерн айылында 2018-жылы тандалган демо-фермер Белекова Коко агро техникалык тренингдердин жана консультациялардын жыйынтыгында  куносканада эгилген бадырандын тушуму - 765 кг га жеткен, дагы да бадырандар тушум беруудо. Ал эми  Ак-Жийде айылында Стамбекова Гулай куноскананын ичине бадыран жана помидор эгип, помидорлорун 60-100 сомдон кошуналарына саткан.  

Ала-Бука районунун  Достук айылындагы демо-фермер Хусанбаева Саёра эрте жазда жашылчалардын кочотторун остуруп,   аны менен бирге, кок чопторду – укроп, петрушка, шпинат остуруп, коншуларына, жергиликтуу дукондорго сатты. 1 чакан баштыкча шпинат – 50 сомдон откоруп жатты.

Чакан фермердикчарбалар оздору ондургон азык-тулуктор аркылуу, уй булолук рационду туркундоштуруп, туура тамактанышып, мындан сырткары киреше алууга аракеттенген аялдардын эмгеги мактоого татыктуу, тажрыйбалары жайылтууга муктаж. Аскат ийгилик бардык катышуучуларга

Жаны тузулгон "Ынтымак" оз ара жардамдашуу тобу.

Долбоор алкагында Ноокен районунун Бургонду айыл окмотуно караштуу Жениш айылында курамы 15 аялдан турган "Ынтымак" тобу тузулду.

Топтун максаты: Айылдагы ондурулгон азыктардын жоготууларын кыскартуу, туура сактоо, Кайра иштетуу жана тамактанууну жакшыртуу. Жылда талаада калып кеткен болгар калемпирлерин, помидорлорду жана башка ондурулгон азыктарды кайра иштетишуу болуп саналат.

Негизинен Бургонду айыл окмотунун элдери дыйканчылык менен алектенгени баарыбызга белгилуу. Дыйкандар айрыкча болгар калемпирин Казакстан, Россия мамлекеттерине экспорттоого салым кошушат. «Ынтымак» тобунун лидери Токтоназарова Нургульдун  айтымында, Болгар калемпирлерин дыйкандар коп коломдо ондурушуп, сатуу учурунда алуучулардын талаптарына жооп бербей калган азыктар талаага ташталып, чирип кетчу, ысырап болуп, турдуу кыйынчылыктарга дуушар болушат. Ошол себептен талаага ташталган болгар калемпирлерин кайра иштетууну туура корушкон.

Жыйынтыгында, оз ара жардамдашуу тобу   болгар калепиринен кышкыга «Лаза» жасап,  базарларга, ашканаларга жана жергиликтуу элдерге сатууну коздошту. Аялдар алгач «Консервациялоодо санитардык жана гигиеналык талаптарды сактоо, уй шартында консервация жасоо» темасында тренер-консультант Качкынова Бурмакандын сабагынан  отушту. Теориялык тренингден кийин, «Лаза» жабуунун технологиясы боюнча практикалык мастер класс откорулду. Лазанын курамы: болгар калемпири, сарымсак, помидор, ачуу калемпир, туз. Топтун мучолору биргеликте  208 литр башкача айтканда 1 литр банкалардан 100 даана, 2 литр банкалардан 54 даана лазаны бир кундо жаап коюга жетишти. Азыркы кундо аялдар «БУРГОНДУ ЛАЗАСЫ« деп ат коюшуп, дукондорго, ашканаларга жана жеке адамдарга сатыла баштады.

Бул топтун мучолору калемпирди ысырап кылып, коромжуга учуратпоонун бир айласы табылганына ыраазы болушту.

Бул долбоор "Жалал-Абад облусунун Ноокен жана Ала-Бука райондорундагы туура тамактанууну жонго салуу учун жергиликтуу азык-тулукторду ондуруу системасын колдоо" - деп аталып, FSDS уюмунун колдоосу менен Жалал-Абад Айылдык Консультациялык Кызматы тарабынан аткарылууда.

Эл арасынада эбин таап,ишкерликти жургузгон инсандар коп

ОФ Абад атайын долбоордун алкагында тажрыйба алмашуу макматында ОШ областындагы ишкерлер менен жолугушуу уюштурду

Долбоордун алкагында бир топ ийгиликтин сырларын коруп келдик.

Алар: Био гумус,био газ,декоративный живатных,откорм,гидропоника да иштоо,породалуу уйлар,жылкылар,ПИО (жасалма уруктандыруу) Модельдуу чарба деген сыяктуу эн сонун маалыматтарды алып келдик.

Эгерде кимде-ким породалуу мал чарбасын уюштурам деген фермерлер болсо жасалма уруктандырууга кызмат коргозобуз

тел: 0704030102

Биогумуска жашылча бышырган айымдар тобу

ЖА АККнын тажрыйбалуу адистери тарабынан атайын окуулар, консультациялар уюштурулган. Анда фермерлер сөөлжандарды багуу шарттары, нымдуулукту сактоо, биогумус өндүрүп алуу, сөөлжандарды кышка даярдоону үйрөнүшүп, практикада колдонушту. Ошондой эле арада консультациялар, мониторингдер жүргүзүлүп турду.
Топтун мүчөлөрү сөөлжандарды жакшы карап багышты. Күзгө жакын биогумустар даяр боло баштады жана фермерлер биогумусту сөөлжандардан ажыратып алып, гүлдөргө пайдаланышып, натыйжасын көрүштү. Андан тышкары кээ бир дыйкандар биогумусту жашылча жемиштерге пйдаланышып, ага тийгизген таасирин байкашып кызыгуулары артты.
Абдыкадырова Гулзаттын айтымында : «Мен биогумусту элеп бадырандарга салдым эле, абдан жакшы натыйжа болду. Бадырандар саргая баштаган эле, кайра жашылданып өзгөрө баштады. Үйдүн ичинде өсүүчү гүлдөргө да салгам, гүлдөрүм кочкул жашыл тартып жакшы өсүп жатат. Мен мындан ары эч азот колдонбойм. Себеби анын ден соолукка зыяндуулугун түшүндүм. Биогумустун натыйжасын өзүм колдонуп билдим. Менден көрүшүп кошуналарым да кызыгып жатышат. Буйруса жазда дагы бир сөөлжан багуучу траншея даярдап кенейтем жана кызыккан кошуналарыма сатам», - дейт.
Азыркы күндө топ мүчөлөрү сөөлжандарга кышы менен жете турган азыктарын салып (кык, чөп, жалбырак, мөмө-жемиш жана жашылча калдыктары) үстүн саман, пакалдар менен жылуулап, кышка даярдап бүтүштү.

Долбоорсуз эле адис катары мал чарбасынан киреше тапкан Исмаилов Жунус агай боюнча маалымат алып келдик.

Ош областы Мады Айыл аймагы Каарман айылы силосту даярдап,биогумустан киреше тапкан алдын фермерлерден

60 тонна биогумус ондуруу менен 15 баш кара мал кармап 45 тонна силос даярдап коюптур

жалгыз жетишем ийгилигин болушуп берди.

Ийгиликтер коп болсун 

Органикалык чарбаны жургузууну жолго коюп,

Таза тамакка,экологияны сактоого багыт алчу заман келди

Мирлан  абдан жакшы иш чара болуптур, туура айтасын, органикалык чарбанын заманы келди! ийгилик !

"ГИДРОПОНИКАЛЫК ЖАШЫЛ ТОЮТ"

Урматтуу фермерлер жана ишкерлер сиздерге гидропоникалык жашыл тоюттарды пайдаланууну сунуштайбыз.

Анткени Гидропоникалык тоюттун таасири биринчи кезекте арзан жана синимдуулу менен озгочолонот.

Малдарды бат семиртип, жаныбарлардын бардык туруно берууго болот.

Кызыккандар учун кеп-кенештерди беребиз. телефондор: 0704 030102, 0559 380102

Гидропоника мал чарбасынын жашыл экономикадагы инновациялык чечими. ийгилик Мирлан!